Pstrolistka sercowata

Pstrolistka sercowata^[4]^[5], hutujnia sercowata^[6], tułacz pstry^[7] (Houttuynia cordata) – gatunek roślin z monotypowego rodzaju pstrolistka (Houttuynia Thunberg, Kongl. Vetensk. Acad. Nya Handl. 4: 149. 1783) z rodziny saururowatych. Występuje we wschodniej i południowej Azji, poza tym uprawiany jako roślina okrywowa i miejscami dziczejący. W krajach azjatyckich pędy i kłącza tej rośliny wykorzystywane są jako warzywo i przyprawa^[8]. Liście stosowane są w medycynie tradycyjnej^[3].

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Rozmieszczenie

Gatunek występuje naturalnie w rejonie Himalajów (w północnych Indiach, Nepalu, Bhutanie), w południowych i wschodnich Chinach, w Mjanmie, na Półwyspie Indochińskim, Koreańskim i w Japonii^[9]^[3]^[10]. Jako gatunek dziczejący rośnie w niektórych krajach środkowej i zachodniej Europy oraz w Ameryce Północnej^[10]. W Polsce rośnie tylko uprawiany^[11].

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna o pędach nadziemnych o wysokości do 60 cm, wyrastających z gęsto rosnących i szeroko rozrastających się cienkich kłączy. Łodygi u nasady pokładają się i korzenią w węzłach. Łodygi są silnie bruzdowane, nagie lub słabo owłosione w węzłach, czasem czerwono nabiegłe^[3].
Liście: Skrętoległe, pojedyncze, z błoniastymi przylistkami o długości od 0,5 do 2,5 cm. Ogonek liściowy do 4 cm długości. Blaszka liściowa jajowata z sercowatą nasadą o długości 4–10 cm i szerokości 2,5–6 cm, na szczycie krótko zaostrzona. Użyłkowanie tworzy 5–7 nerwów głównych i wyraźnie widoczne żyłki siatkowate^[3]. U formy typowej blaszka jest ciemnozielona, u odmian bywa pstra^[12].
Kwiaty: Drobne, zebrane są w gęste kłosy o długości do 2,5 cm, wyrastające naprzeciw liścia. Cztery podsadki pod kwiatostanami są białe i okazałe – osiągają 1–1,5 cm długości i 0,5–0,7 cm szerokości. Podsadki wraz z kwiatostanem tworzą pseudancjum – pozorny kwiat. Poszczególne kwiaty są pozbawione okwiatu. Pręciki występują w liczbie 3, rzadziej 4 i są dłuższe od słupka. Zalążnia jest jednokomorowa i wpół dolna, tworzona jest przez 3 owocolistki^[3].
Owoce: Torebka o długości 2–3 mm, z trwałą szyjką słupka, pękająca na szczycie^[3].

Remove ads

Biologia i ekologia

Rozwój: Bylina kwitnąca w zależności od klimatu od kwietnia do sierpnia, owocująca od czerwca do października^[3]. W warunkach Europy Środkowej zaczyna kwitnienie w czerwcu^[8].
Siedlisko: W obrębie naturalnego zasięgu rośnie na różnych siedliskach – na brzegach strumieni i na wilgotnych łąkach, w lasach i wąwozach, poza tym także na siedliskach ruderalnych – na obrzeżach pól, na przydrożach i wzdłuż rowów^[3].

Systematyka i zmienność

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z 6 gatunków wyróżnianych w obrębie rodziny saururowatych (Saururaceae), która jest jedną z czterech rodzin wchodzących w skład rzędu pieprzowców, jednego z czterech w grupie magnoliowych^[2].

Wyhodowano kilka odmian uprawnych:

'Aurea' – liście z przewagą żółtego koloru^[5],
'Chameleon', syn. 'Tricolor', 'Variegata', 'Harlequin' – liście pstrokate, w czerwone, różowe i żółte plamy, wybarwiające się szczególnie wyraźnie jesienią^[8]^[4]^[13],
'Matflame' – liście w drobne czerwone i białe plamy^[4],
'Plena' – podsadki liczne^[8]^[4].

Remove ads

Uprawa

Roślina odporna na mróz – może rosnąć w strefach mrozoodporności 5–11. Najlepiej rośnie w miejscach wilgotnych. Wymaga stanowisk lekko zacienionych i osłoniętych. W klimacie chłodniejszym znosi nasłonecznienie, wymaga jednak okrywania podczas zimy^[8]. W klimacie ciepłym powinna być uprawiana w cieniu. Bywa ekspansywna w uprawie^[12].