Przeminęło z wiatrem (film)

Przeminęło z wiatrem (ang. Gone with the Wind) – amerykański melodramat filmowy z 1939 roku produkcji Davida O. Selznicka, w reżyserii Victora Fleminga, George’a Cukora i Sama Wooda, ze scenariuszem Sidneya Howarda stworzonym na podstawie powieści Margaret Mitchell. Główne role w filmie zagrali Vivien Leigh i Clark Gable. Zdjęcia kręcono w Kalifornii.

Przeminęło z wiatrem

Gone with the Wind

Plakat filmu
Gatunek	melodramat
Data premiery	15 grudnia 1939 styczeń 1963[1] (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	221 min 234–238 min (z uwerturą, przerwą, antraktem i muzyką końcową)
Reżyseria	Victor Fleming Niewymienieni: George Cukor Sam Wood
Scenariusz	Sidney Howard
Główne role	Vivien Leigh Clark Gable Leslie Howard Olivia de Havilland Hattie McDaniel
Muzyka	Max Steiner
Zdjęcia	Ernest Haller Ray Rennahan[2]
Scenografia	Lyle Wheeler William Cameron Menzies
Kostiumy	Walter Plunkett
Montaż	Hal C. Kern James E. Newcom
Produkcja	David O. Selznick
Wytwórnia	Selznick International Pictures Metro-Goldwyn-Mayer
Dystrybucja	Loew’s Incorporated
Budżet	3 977 000 USD
Przychody brutto	402 352 579 USD
Kontynuacja	Scarlett
Nagrody
8 Oscarów Amerykański Film Narodowy (National Film Registry)
Strona internetowa

W roku 1989 został jednym z pierwszych 25 filmów wprowadzonych do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako „znaczących kulturowo, historycznie bądź estetycznie”^[3].

Fabuła

Fabuła filmu jest osadzona w czasach wojny secesyjnej i jest przedstawiana z pozycji pięknej Scarlett O’Hary, córki plantatora z Południa, Geralda O’Hary. Przegrana wojna wystawia na ciężką próbę przyzwyczajoną do wygód Scarlett. Na tym tle rozgrywa się historia wielkiej miłości Rhetta Butlera do pięknej Scarlett.

Obsada

• Vivien Leigh – Katie Scarlett O’Hara−Hamilton−Kennedy−Butler, główna bohaterka
• Clark Gable – Rhett Butler, trzeci mąż Scarlett
• Cammie King – Eugenia Victoria „Bonnie Blue” Butler, córka Rhetta i Scarlett
• Hattie McDaniel – Mammy, służąca Scarlett, zakupiona przez jej babcię, która wychowała też Ellen Robillard
• Thomas Mitchell – Gerald O’Hara, ojciec Scarlett, „Suellen” i „Carreen”
• Barbara O’Neil – Ellen O’Hara z d. Robillard, matka Scarlett, „Suellen” i „Carreen”
• Evelyn Keyes – Susan Elinor „Suellen” O’Hara, siostra Scarlett i „Carreen”
• Ann Rutherford – Caroline Irene „Carreen” O’Hara, siostra Scarlett i „Suellen”
• Leslie Howard – Ashley Wilkes, silne zauroczenie Scarlett
• Olivia de Havilland – Melanie Wilkes z d. Hamilton, żona Ashleya i siostra Charlesa, męża Scarlett
• Alicia Rhett – India Wilkes, siostra Ashleya
• Howard Hickman – John Wilkes, Ojciec Ashleya oraz Indii
• Mickey Kuhn – Beau Wilkes, syn Ashleya i Melanie
• Rand Brooks – Charles Hamilton, pierwszy mąż Scarlett i brat Melanie Wilkes
• Laura Hope Crews – Sarah Jane „Pittypat” Hamilton, ciotka Melanie i Charlesa
• Carroll Nye – Frank Kennedy, były narzeczony „Suellen” i drugi mąż Scarlett
• Jane Darwell – Dolly Merriwether, jedna z wdów z Atlanty
• Mary Anderson – Maybelle Picard z d. Merriwether, córka Dolly i żona Rene
• Ona Munson – Belle Watling, kierowniczka domu publicznego
• Oscar Polk – Pork, pierwszy niewolnik Geralda O’Hara i mąż Dilcey
• Butterfly McQueen – Prissy, córka Porka i Dilcey
• Fred Crane – Brent Tarleton, narzeczony „Carreen” O’Hara, wielbiciel Scarlett i brat Stuarta
• George Reeves – Stuart Tarleton, były adorator Indii Wilkes, wielbiciel Scarlett i brat Brenta
• Victor Jory – Jonas Wilkerson, jankeski nadzorca Tary sprzed wojny
• Everett Brown – Duży Sam, brygadzista w Tarze przed wojną
• Eddie Anderson – „wujek” Peter, kierowca i niewolnik ciotki „Pittypat”, który pomagał jej w wychowywaniu Melanie i Charlesa
• Harry Davenport – Dr Meade, lekarz żołnierzy konfederacji w Atlancie
• Leona Roberts – Pani Meade, żona doktora i pielęgniarka
• Jackie Moran – Phil Meade, młodszy syn doktorstwa Meade, zginął w bitwie o Atlantę
• Ward Bond – Tom, jankeski kapitan, zastrzelony przez Scarlett
• Isabel Jewell – Emmie Wilkerson z d. Slattery, uboga sąsiadka domów O’Hara i Wilkes
• Marcella Martin – Cathleen Calvert, młoda przyjaciółka Scarlett

Produkcja

Scenariusz filmu został oparty na powieści Przeminęło z wiatrem Margaret Mitchell, do której prawa zakupił, za 50 tys. dolarów, producent David O. Selznick^[4]. Zdjęcia do filmu rozpoczęto 10 grudnia 1938 roku sceną pożaru Atlanty, a ukończono 11 listopada 1939^[5]. Premiera filmu odbyła się w Atlancie 15 grudnia 1939 roku^[6]. Jest to jeden z najsłynniejszych filmów w technikolorze^[7].

Film zarobił na świecie ponad 400 mln dolarów amerykańskich, z czego połowę w Stanach Zjednoczonych^[8]. Według strony internetowej Box Office Mojo film ten do dziś pozostaje najbardziej dochodowym filmem w USA, jeśli brać pod uwagę inflację – przychód wyniósłby dzisiaj 1,8 mld dolarów (dla porównania, lider rankingu pod względem wartości bezwzględnej Gwiezdne wojny: część VII – Przebudzenie Mocy, według tych danych osiągnął przychód ponad 930 mln; stan na 10 stycznia 2020)^[9]. Po polskiej premierze w 1963 roku miał 7 719 000 widzów^[10], jako najbardziej udany film roku^[11]. Do 1989 roku zostało sprzedanych łącznie 12 mln biletów kinowych^[12].

Nagrody

Oscary

Podczas 12. ceremonii wręczenia Oscarów film zdobył 9 Oscarów spośród 14 nominacji (w 13 kategoriach):

Nagroda	Wynik	Laureat
Najlepszy film	wygrana	Przeminęło z wiatrem
Najlepszy reżyser	wygrana	Victor Fleming
Najlepszy aktor	nominacja	Clark Gable (Oscara zdobył Robert Donat za rolę w filmie Żegnaj Chips)
Najlepsza aktorka	wygrana	Vivien Leigh
Oscar za najlepszy scenariusz adaptowany	wygrana	Sidney Howard (nagroda przyznana pośmiertnie)
Najlepsza aktorka drugoplanowa	wygrana	Hattie McDaniel
Najlepsza aktorka drugoplanowa	nominacja	Olivia de Havilland
Najlepsze zdjęcia (kolor)	wygrana	Ernest Haller, Ray Rennahan
Najlepszy montaż	wygrana	Hal C. Kern, James E. Newcom
Najlepsza muzyka	nominacja	Max Steiner (Oscara zdobył Herbert Stothart za muzykę do filmu Czarnoksiężnik z Oz)
Najlepsze efekty specjalne	nominacja	Jack Cosgrove, Fred Albin, Arthur Johns
Najlepsza scenografia	wygrana	Lyle Wheeler
Nagroda za osiągnięcie techniczne	wygrana	R.D. Musgrave – pionierskie użycie sprzętu przy produkcji filmu (nagroda specjalna)
Nagroda honorowa		William Cameron Menzies – wybitne osiągnięcie w użyciu koloru dla podkreślenia nastroju w filmie
Najlepszy dźwięk	nominacja	Thomas T. Moulton

People’s Choice

1989 wygrana Kryształowa Statuetka Ulubiony film wszech czasów

Amerykański Instytut Filmowy

rok	typ	nagroda	kategoria
1998	wygrana	Lista 100 najlepszych amerykańskich filmów wszech czasów	004. miejsce
2002	wygrana	Lista 100 najlepszych amerykańskich melodramatów wszech czasów	002. miejsce
2005	wygrana	Lista 25 najlepszych filmowych ścieżek muzycznych wszech czasów	02. miejsce Max Steiner
2005	wygrana	Lista 100 najlepszych kwestii filmowych wszech czasów	001. miejsce Clark Gable-jako Rhett Butler: „Frankly, my dear, I don’t give a damn.”
2005	wygrana	Lista 100 najlepszych kwestii filmowych wszech czasów	031. miejsce Vivien Leigh – jako Scarlett O’Hara: „After all, tomorrow is another day!”
2005	wygrana	Lista 100 najlepszych kwestii filmowych wszech czasów	059. miejsce Vivien Leigh – jako Scarlett O’Hara: „As God is my witness, I’ll never be hungry again.”
2006	wygrana	Lista 100 najbardziej inspirujących filmów wszech czasów	043. miejsce
2007	wygrana	Lista 100 najlepszych amerykańskich filmów wszech czasów	006. miejsce
2008	wygrana	Lista 10 najlepszych filmów w 10 klasycznych gatunkach filmowych	Film epicki – 04. miejsce

Satelity

• 2009 wygrana Najlepsze wydanie DVD za wydanie dwupłytowej edycji z okazji 70-lecia filmu, Najlepsze wydanie DVD filmu dla młodych widzów za wydanie dwupłytowej specjalnej edycji z okazji 70-lecia filmu
• 2009 nominacja Najlepsze wydanie DVD klasyków kina za wydanie dwupłytowej edycji z okazji 70-lecia filmu

Stowarzyszenie Nowojorskich Krytyków Filmowych (NYFCC)

1939 Najlepsza aktorka – Vivien Leigh (wygrana)

Tytuł filmu ze zwiastuna