Powiat niżański

Powiat niżański – powiat w Polsce (województwo podkarpackie), odtworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nisko.

Ten artykuł dotyczy współczesnego powiatu. Zobacz też: powiat niżański w II Rzeczypospolitej i powiat niski w Galicji.

Powiat niżański

powiat
Siedziba Starostwa Powiatowego w Nisku na Placyu Wolności (2025)
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
TERC	1812
Siedziba	Nisko
Starosta	Robert Bednarz
Powierzchnia	785,58 km²
Populacja (31.12.2021) • liczba ludności	65 687[1]
• gęstość	83,62 os./km²
Urbanizacja	35,58%
Tablice rejestracyjne	RNI
Adres urzędu: plac Wolności 2 37-400 Nisko
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 3 Liczba gmin wiejskich 4
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Według danych z 31 grudnia 2021 roku^[1] powiat zamieszkiwało 65 687 osób.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Nisko, Rudnik nad Sanem, Ulanów
• gminy wiejskie: Harasiuki, Jarocin, Jeżowe, Krzeszów
• miasta: Nisko, Rudnik nad Sanem, Ulanów.

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2021^[1]):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	65 687	100	33 301	50,70	32 386	49,30
Miasto	23 066	35,12	11 867	18,07	11 199	17,05
Wieś	42 621	64,88	21 434	32,63	21 187	32,25

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

• Piramida wieku mieszkańców powiatu niżańskiego w 2014 roku^[2].

Historia

Dawny powiat niżański (do 1954 roku) składał się z 2 miast: Niska i Rudnika nad Sanem (Stalowa Wola wchodziła w skład powiatu do 1953, kiedy została powiatem grodzkim) oraz 9 gmin: Bojanów, Jarocin, Jeżowe, Kamień, Nisko, Rudnik, Ulanów I i Ulanów II^[3].

Reforma administracyjna z 1954 spowodowała podział powiatu na 2 miasta: Nisko i Rudnik nad Sanem oraz 27 gromad: Bieliny, Bojanów, Cholewiana Góra, Dąbrówka, Domostawa, Groble, Jarocin, Jata, Jeżowe, Kamień, Kłyżów, Kopki, Kurzyna Średnia, Łętownia, Łowisko, Nart Nowy, Nowosielec, Przędzel, Przyszów, Pysznica, Racławice, Stany, Tarnogóra, Ulanów, Wólka Bielińska, Wólka Tanewska, Zarzecze[2].

1 stycznia 1956, w związku z utworzeniem powiatu leżajskiego, z powiatu niżańskiego odłączono gromady Łętownia i Tarnogóra^[4].

W 1958 roku Ulanów odzyskał prawa miejskie, w związku z czym gromada Ulanów została przekształcona w miasto^[5].

Dawny powiat niżański (sprzed reformy w 1975 roku) miał podobne granice jak dziś, lecz nie obejmował gminy Harasiuki (początkowo pod nazwą gmina Huta Krzeszowska), która należała do powiatu biłgorajskiego, ani gminy Krzeszów, która należała do powiatu leżajskiego. 31 grudnia 1961 roku z powiatu tarnobrzeskiego przyłączono gromadę Jastkowice^[6].

Do 1972 roku na skutek łączenia zniesiono gromady: Cholewiana Góra, Dąbrówka, Groble, Jata, Kłyżów, Łowisko, Przyszów, Racławice i Wólka Bielińska.

31 grudnia 1972 roku powiat niżański dzielił się na 3 miasta: Nisko, Rudnik nad Sanem i Ulanów oraz 16 gromad: Bieliny, Bojanów, Domostawa, Jarocin, Jastkowice, Jeżowe, Kamień, Kopki, Kurzyna Średnia, Nart Nowy, Nowosielec, Przędzel, Pysznica, Stany, Wólka Tanewska i Zarzecze.

1 stycznia 1973 roku weszła reforma zastępująca gromady przez odtworzone gminy. Powiat niżański został podzielony na 3 miasta: Nisko, Rudnik nad Sanem i Ulanów oraz 8 gmin: Bojanów, Jarocin, Jeżowe, Kamień, Nisko, Pysznica, Rudnik nad Sanem i Ulanów^[7]. 9 grudnia 1973 powiat niżański przemianowano na powiat stalowowolski z równoczesnym przeniesieniem siedziby Powiatowej Rady Narodowej z Niska do Stalowej Woli. Nie obejmował on jednak samej Stalowej Woli, która stanowiła oddzielny powiat grodzki. Powiat stalowowolski przetrwał do końca maja 1975 roku^[8].

1 czerwca 1975 roku obszar byłego powiatu niżańskiego wszedł w skład nowego województwa tarnobrzeskiego, z wyjątkiem gminy Kamień, która pozostała w znacznie okrojonym województwie rzeszowskim^[9].

1 stycznia 1999 roku z obszaru dawnego województwa tarnobrzeskiego zostały odtworzone zarówno powiat niżański, jak i powiat stalowowolski. W związku z utworzeniem obydwu powiatów, powiat niżański obejmuje nieco zmieniony obszar niż w 1973 roku. Obecny powiat niżański obejmuje gminy: Harasiuki (wcześniej w powiecie biłgorajskim) oraz Krzeszów (wcześniej w powiecie leżajskim), nie obejmuje zaś gmin: Bojanów, Pysznica (obecnie w powiecie stalowowolskim) oraz Kamień (obecnie w powiecie rzeszowskim).

Starostowie niżańscy

• Julian Ozimek (1998–2000) (SLD)
• Mirosław Waniewski (2000–2002) (AWS)
• Janusz Nawrocki (2002–2006)
• Władysław Pracoń (2006–2010) (PiS)
• Gabriel Waliłko (2010–2014)
• Robert Bednarz (od 2014) (PiS)

Sąsiednie powiaty

• powiat leżajski
• powiat rzeszowski
• powiat kolbuszowski
• powiat stalowowolski
• powiat janowski (lubelskie)
• powiat biłgorajski (lubelskie)