Pomnik Józefa Piłsudskiego w Katowicach

Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego – odsłonięty w 1993 r.^[1] pomnik Józefa Piłsudskiego znajdujący się na placu Bolesława Chrobrego, przed frontonem gmachu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Pomnik ustawiono tyłem do gmachu dawnej Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych (obecnie Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego).

Ten artykuł dotyczy pomnika w śródmieściu Katowic. Zobacz też: artykuł o nieistniejącym pomniku Piłsudskiego na terenie huty „Baildon”.

Pomnik
Marszałka Józefa Piłsudskiego
w Katowicach

Pomnik w 2018 roku
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Miejsce	pl. Bolesława Chrobrego
Typ obiektu	pomnik konny
Projektant	Antun Augustinčić, Andrzej Grzybowski
Materiał	brąz, marmur
Data odsłonięcia	1993
Położenie na mapie Katowic pomnik J. Piłsudskiego
Położenie na mapie Polski pomnik J. Piłsudskiego
Położenie na mapie województwa śląskiego pomnik J. Piłsudskiego
50°15′15,66″N 19°01′30,95″E

Autorem pomnika jest chorwacki rzeźbiarz Antun Augustinčić, który wyrzeźbił m.in. stojącą w ogrodach ONZ w Nowym Jorku Statuę Pokoju. Pomnik zamówiło społeczeństwo Górnego Śląska jeszcze przed II wojną światową. Posąg z brązu nie dotarł jednak do Polski w 1939. Przez wiele lat stał w muzeum rzeźbiarza^[2] najpierw w Jugosławii, a następnie w Chorwacji. W czasach komunistycznych postać marszałka była swego rodzaju tabu. Monument trafił do Katowic dopiero w 1990. Poddano go pracom konserwatorskim. Przed postawieniem pomnika zasypano olbrzymią niedziałającą fontannę w kształcie vesica piscis, która znajdowała się na placu Chrobrego. W 1998 postać Piłsudskiego na koniu ustawiono na 6-metrowym cokole. Pierwotnie cokół miał być otoczony grupą rzeźb: powstańcy śląscy oraz Ślązaczka z martwym synem powstańcem. Autorem projektu współczesnego pomnika i samego cokołu był architekt Andrzej Grzybowski^[3].

Rzeźba przedstawia marszałka siedzącego na koniu (przedstawiono go na ogierze, chociaż wiadomo, iż dosiadał zawsze klaczy – Kasztanki). W prawej dłoni trzyma szablę. Na cokole od strony ul. Jagiellońskiej widnieje napis: Józef Piłsudski 1867–1935; od strony ul. J. Lompy: Konny posąg Józefa Piłsudskiego został sprowadzony z Chorwacji do Katowic w 1991 roku z inicjatywy Międzystowarzyszeniowej Komisji Związków Twórczych SH, SARP i TUI staraniem rządu, władz województwa i miasta, ustawiony tymczasowo w 1993 roku w miejscu pierwotnej lokalizacji, w 1998 roku wyniesiony na cokół. W roku 1994 szabla Piłsudskiego zniknęła. Podejrzewano kradzież. Odnalazły ją później dzieci bawiące się w krzakach w pobliżu pomnika.

Przypisy

1. Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-01]. (pol.).
2. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2007-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-14)].
3. Powrót Marszałka. Dzieje budowy pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Katowicach, [w:] AnaA. Syska AnaA., Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego wŚ.C.D.K. Katowicach Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego wŚ.C.D.K., Podróż ku nowoczesności: architektura XX wieku w województwie śląskim, Katowice 2016, ISBN 978-83-939745-3-5, OCLC 982981826 [dostęp 2021-03-18]. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 335.
• Katowice − Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 20.
• Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 39. ISBN 978-83-7729-021-7.