Polski obóz wojskowy w La Mandria di Chivasso

Polski obóz wojskowy w La Mandria di Chivasso – obóz wojskowy sformowany we Włoszech w 1918 roku, w ramach Armii Polskiej we Francji, z jeńców armii austro-węgierskiej i Armii Cesarstwa Niemieckiego narodowości polskiej.

Polski obóz wojskowy w La Mandria di Chivasso

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1918
Rozformowanie	1919
Dowódcy
Pierwszy	kpt. Marian Dienstl-Dąbrowa
Organizacja
Dyslokacja	La Mandria di Chivasso

Polski obóz wojskowy w La Mandria di Chivasso – lekarze doglądający chorych w szpitalu

Polski obóz wojskowy w La Mandria di Chivasso – przyjmowanie sztandarów; przemawia ppłk Dienstl-Dąbrowa

Polski obóz wojskowy w La Mandria di Chivasso – wręczenie sztandaru pułkowi im. Garibaldiego; 15 marca 1919 r.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Już od 1917 Polacy żyjący i działający we Włoszech usilnie zabiegali o zgodę władz włoskich na wydzielenie polskich żołnierzy spośród jeńców wojsk austro-węgierskich i skupienie ich w osobnych obozach. W tym też roku profesor Maciej Loret i Jan Zamorski założyli Komitet Polski w Rzymie, który miał na celu opiekę nad Polakami przebywającymi w obozach jenieckich na terenie Włoch^[1]. Wkrótce Komitet uzyskał zezwolenie na skupienie jeńców-Polaków w oddzielnych obozach^[2]. W listopadzie 1918 został otwarty także drugi polski obóz wojskowy w La Mandria di Chivasso. W czasie wojny znajdował się tu obóz szkoleniowy lotnictwa włoskiego^[3]. W grudniu komendantem obozu został kpt. Marian Dienstl-Dąbrowa^[4]. Tak oto początki wspomina por. Karol Chowaniec^[5]:

Gdyśmy widzieli przychodzące transporty jeńców Polaków, serce się krajało na widok nędzy i wycieńczenia. Wystarczy nadmienić, że jedna czwarta każdego transportu musiała być odesłana do szpitala. Rozpacz brała nas oficerów, patrzących na ten materiał, z którego mieliśmy tworzyć armię polską. Nie myśleć nam o żołnierzu - musieliśmy się zamienić w lekarzy, ratujących setki żyć polskich. Odżywić tych biedaków, okryć przed mrozem, dać im spokojny kąt by odpoczęli, przyszli do siebie, by odżyli (...). Do tych biedaków, znękanych niewolą, wycieńczonych trudami i poniewierką po różnych obozach, przyszliśmy z wielkim słowem: « Wolny jesteś!».

Problemem było też powszechnie panujące zawszenie. Dodatkowym utrudnieniem było to, że na terenie obozu działała tylko jedna studnia, z której woda nadawała się do picia, a łaźnię otwarto dopiero w pierwszej połowie stycznia. Jednak interwencja Misji KNP u władz włoskich dała pozytywne rezultaty. Pomagał Amerykański i Włoski Czerwony Krzyż. W dniach od 9 do 17 stycznia 1919 dostarczono 470 par butów i 200 kocy, 10 000 płaszczy, 3 000 polskich książek^[6].

Formowanie jednostek

Na przełomie 1918 i 1919 w obozie La Mandria di Chivasso zorganizowano pułk piechoty im. Adama Mickiewicza, 3 pułk piechoty im. Giuseppe Garibaldiego, pułk piechoty im. Francesco Nullo. Sformowano także pułk artylerii im. Józefa Bema, dywizjon kawalerii, oddział karabinów maszynowych, kompanię saperów i kompanię sanitarną. W tym czasie w obozie przebywało około 12 000 żołnierzy^[4]. W marcu 1919 powstał pułk piechoty im. Zawiszy Czarnego, zaś w kwietniu pułk piechoty im. Stefana Czarnieckiego^[6].

Żołnierze obozu

Komendanci obozu
stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
kpt.	Marian Dienstl-Dąbrowa	XII 1918[4] –

Przypisy

1. Zakrzewski 2016 ↓, s. 38.
2. Zakrzewski 2016 ↓, s. 39.
3. Zakrzewski 2016 ↓, s. 46.
4. Zakrzewski 2016 ↓, s. 47.
5. Leszczyński 2006 ↓, s. 15.
6. Leszczyński 2006 ↓, s. 16.

Bibliografia

• Grzegorz Leszczyński: 18 pułk artylerii lekkiej. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2006. ISBN 83-88773-20-8.
• Bartosz Zakrzewski: 18 Dywizja Piechoty WP w wojnie polsko-sowieckiej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2016. ISBN 978-83-7543-415-6.