Polski Wielometryczny Wskaźnik Stanu Ekologicznego Rzek

Polski Wielometryczny Wskaźnik Stanu Ekologicznego Rzek (MMI, MMI_PL) – wskaźnik stosowany w Polsce do monitorowania jakości wód rzecznych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska.

Wskaźnik MMI został opracowany na potrzeby oceny jakości wód na podstawie stanu makrozoobentosu zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej. Jest średnią ważoną kilku innych wskaźników biotycznych, które są zaadaptowanymi do polskich warunków wskaźnikami stosowanymi w biomonitoringu hydrobiologicznym. Dane do obliczenia wskaźnika uzyskuje się pobierając próbę zoobentosu ze strefy przydennej cieku i licząc osobniki należące do poszczególnych rodzin (ewentualnie innych jednostek taksonomicznych)^[1].

Struktura wskaźnika MMI^[1]: MMI= 0,334 ASPT + 0,266 Log10(Sel_EPTD + 1) + 0,067 (1 – GOLD) + 0,167 S + 0,083 EPT + 0,083 H'

Wskaźniki kluczowe wchodzące w skład MMI to^[1]:

• Uśredniony Wskaźnik Jakości Wód (ASPT-PL) – iloraz wskaźnika BMWP-PL, czyli sumy punktów przypisanych rodzinom bezkręgowców bentosowych i liczby punktowanych rodzin
• Wskaźnik Log10(Sel_EPTD +1) – logarytm dziesiętny sumy osobników z następujących rodzin jętek (Ephemeroptera), widelnic (Plecoptera), chruścików (Trichoptera) i muchówek (Diptera): Heptageniidae, Ephemeridae, Leptophlebiidae, Brachycentridae, Goeridae, Polycentropodidae, Limnephilidae, Odontoceridae, Dolichopodidae, Stratiomyidae, Dixidae, Empididae, Athericidae, Nemouridae powiększonej o 1
• Wskaźnik 1–GOLD – różnica 1 i frekwencji ślimaków (Gastropoda), skąposzczetów (Oligochaeta) i muchówek (Diptera)
• Liczba stwierdzonych taksonów (rodzin) (S)
• Wskaźnik EPT – liczba rodzin jętek (E), widelnic (P) i chruścików (T)
• Wskaźnik Shannona-Wienera (H') – wskaźnik różnorodności biologicznej

W celu odrzucenia wartości skrajnych, do obliczenia MMI używa się normalizacji, przez co znormalizowany wskaźnik (określany jako ICMi) może osiągać wartości od nieco poniżej 0 do nieco powyżej 1. Gdy ICMi jest niższe od 0, odpowiada mu MMI=0, gdy wyższe od 1, MMI=1. Dla ICMi w zakresie <0;1> MMI=ICMi^[1].

Ponieważ w ciekach różnych typów zespoły fauny wskazującej na stan zdegradowany lub bliski naturalnemu są różne, wyodrębniono kilka typów cieków, dla których zdefiniowano wartości graniczne klas jakości wód. Wartości dla nizinnych potoków i małych rzek o dnie piaszczystym (typ 17 w polskiej typologii wód powierzchniowych, typ R-C1 w typologii europejskiego ćwiczenia interkalibracyjnego) zostały poddane procesowi interkalibracji w ramach systemu oceny jakości wód obowiązującego w Unii Europejskiej. Wartości graniczne klas jakości wód dla wskaźnika MMI przedstawia poniższa tabela^[1]:

Klasa	Potoki górskie tatrzańskie	Potoki górskie sudeckie i rzeki wyżynne krzemianowe zachodnie	Rzeki wyżynne węglanowe i krzemianowe wschodnie	Małe rzeki nizinne	Rzeki nizinne oraz rzeki przyujściowe	Rzeki nizinne o podłożu organicznym i rzeki nizinne łączące jeziora
I	≥0,674	≥0,86	≥0,891	≥0,908	≥0,903	≥0,893
II	≥0,614	≥0,667	≥0,698	≥0,716	≥0,717	≥0,687
III	≥0,409	≥0,445	≥0,465	≥0,477	≥0,478	≥0,458
IV	≥0,205	≥0,222	≥0,233	≥0,239	≥0,239	≥0,229
V	<0,205	<0,222	<0,233	<0,239	<0,239	<0,229

Zobacz też

• Klasyfikacja jakości wód w Polsce

Przypisy

1. Barbara Bis, Artur Mikulec: Typy biocenotyczne rzek Polski: wyznaczenie granic klas za pomocą Polskiego Wielometrycznego Wskaźnika Stanu Ekologicznego Rzek MMI_PL, na podstawie makrobezkręgowców bentosowych (moduł oceny: RIVECO macro). W: Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych. Barbara Bis (red.). Warszawa: Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2012, s. 82–93.