Polska Deklaracja o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych

Polska Deklaracja o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych (ang. Polish Declarations of Admiration and Friendship for the United States) – zbiór 111 tomów opracowanych w Polsce i dostarczonych do Białego Domu prezydentowi Calvinowi Coolidge z zamierzeniem uczczenia 150. rocznicy Deklaracji Niepodległości. Jednym z inicjatorów tej nietypowej akcji był Leopold Kotnowski, prezes Amerykańsko-Polskiej Izby Handlowo-Przemysłowej (American-Polish Chamber of Commerce and Industry in Poland)^[1][2].

Pierwsze karty pierwszego tomu „Deklaracji”

Zbiór opracowany w 1926 zawiera pozdrowienia i podpisy przedstawicieli wszystkich szczebli władz II Rzeczypospolitej (z prezydentem Ignacym Mościckim i premierem Kazimierzem Bartlem na czele, oraz posłami na Sejm i senatorami Rzeczypospolitej), duchownych (z prymasem Aleksandrem Kakowskim), wojskowych, przedsiębiorców, naukowców oraz ok. 5½ miliona podpisów uczniów szkół polskich. Wśród sygnatariuszy Deklaracji był także m.in. Józef Piłsudski. Podpisy zbierano w urzędach, kościołach, ale przede wszystkim w szkołach^[2][1]. Wydaje się, że szkoły prześcigały się w oryginalności składanych życzeń. Chciały w osobliwy sposób wyróżnić się na tle pozostałych placówek, a do dyspozycji była zwykle zaledwie jedna, czasem dwie paginy^[2]. Ich liczba uzależniona była od wielkości szkoły. Karty wdzięczności odsyłane przez szkoły, pięknie kaligrafowane, były często bogato zdobione w motywy kwiatowe, ilustracje, podpisy skoncentrowane wokoło pieczęci. Ponadto, prócz złożonych podpisów wklejano pocztówki, zdjęcia oddziałów klasowych, a nawet układano wierszyki^[1].

Trzynaście pierwszych tomów tego zbioru zostało zeskanowanych przed 2010 r., reszta w 2017 r. Skany są dostępne na stronie internetowej Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych.

Przypisy

1. Janusz Lubszczyk. Mieszkańcy ziemi jastrzębskiej w Polskiej Deklaracji Podziwu i Przyjaźni dla USA z 1926 r. „Biuletyn Galerii Historii Miasta”, 2017-12. ISSN 2080-3737.brak numeru strony
2. Janusz Lubszczyk. Wdzięczni Ameryce za dar niepodległości!. „Nowiny (dodatek Nowiny Historia)”, 2017-11-22.brak numeru strony

Bibliografia

• Skany deklaracji na witrynie Kongresu USA
• Polska Deklaracja o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych (baza danych zindeksowana, a następnie opublikowana przez Polskie Towarzystwo Genealogiczne)
• Kantorosiński, Zbigniew (1997). Emblem of Good Will: a Polish Declaration of Admiration and Friendship for the United States of America. Washington, DC: Library of Congress.
• Darewicz, Krzysztof. Zapomniany prezent od milionów Polaków. Rzeczpospolita, 07 sierpnia 2003.
• Kantorosinski, Zbigniew. Emblem of Good Will’: Polish First Lady Views Testimonials of Gratitude. Library of Congress Information Bulletin, Vol. 55, no.16, September 30, 1996.
• Manus, Susan. Historical Reflections: United States and Poland Celebrate Friendship. Library of Congress Information Bulletin, Vol. 56, no.1, June 23, 1997.
• Polish Declarations of Admiration and Friendship for the United States: A Finding Aid to the Collection in the Library of Congress. Prepared by Michael Spangler with the assistance of Zbigniew Kantorosinski. Washington, DC: Manuscript Division, Library of Congress, 2009.
• Kosciuszko Foundation Online Programs. "A REALLY BIG BIRTHDAY CARD'' Recovering a Polish and American Treasure. A 4th of July Presentation by Zbigniew Kantorosinski, Former Chief of the Germanic and Slavic Division, Library of Congress. July 2, 2021.