Pogrzeb hrabiego Orgaza

Pogrzeb hrabiego Orgaza – obraz greckiego malarza El Greca stworzony w latach 1586–1588. Było to przełomowe dzieło w dorobku artystycznym tego twórcy.

Pogrzeb hrabiego Orgaza

Autor	El Greco
Data powstania	1586–1588
Medium	olej na płótnie
Wymiary	460 × 360 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Iglesia de Santo Tomé w Toledo

Opis obrazu

Obraz oparty jest na legendzie z początku XIV wieku. W 1323 zmarł Don Gonzalo Ruiz z Toledo^[1], któremu później nadano tytuł hrabiego Orgaza. Zgodnie z legendą podczas pogrzebu hrabiego, który zostawił w spadku kościołowi Santo Tomé roczną rentę płaconą przez miasto Orgaz, z nieba zstąpili i złożyli go do grobu Święty Augustyn i Święty Szczepan (na płaszczu ukazana jest scena jego ukamienowania)^[2].

El Greco namalował go z przeznaczeniem umieszczenia go w jego własnym kościele parafialnym – Santo Tomé, w którym obraz znajduje się do dnia dzisiejszego. Podpisanie kontraktu z proboszczem Don Andrés Núñezem na wykonanie malowidła datowane jest na 18 marca 1586 roku^[2].

Obraz ma charakter uwiecznienia mistycznego wydarzenia, które najlepiej oddaje ducha malarstwa El Greca. Kompozycja obrazu dzieli go na dwie poziome sfery: górną niebiańską i dolną ziemską, istnieje wyraźna dwudzielność – realistyczne przedstawienie uczestniczących w pogrzebie i mistyczne, niematerialne przedstawienie sfery niebiańskiej^[3]. Obraz przedstawia szereg zebranych na pogrzebie obywateli Toledo, szlachciców i zakonników. Ich głowy tworzą linię ponad którą otwierają się niebiosa. Pewne cechy obrazu (np. izokefalia) świadczą o widocznym wpływie malarstwa bizantyjskiego. Niebo pełne świętych przyjmuje półnagiego, już w chwili śmierci uświęconego hr. Orgaza, a najważniejsze postacie to Jezus Chrystus, Maria i Jan Chrzciciel. Dusza pod półprzezroczystą postacią nagiego dziecięcia jest unoszona przez anioła do nieba^[2].

Wśród osób uwiecznionych jako uczestniczących w ceremonii można rozpoznać wiele współczesnych malarzowi postaci, a także samego El Greca (szlachcic bezpośrednio nad św. Szczepanem)^[4] oraz jego syna, Jorge Manuela (paź)^[2]. Artysta umieścił swoją sygnaturę na chusteczce w kieszonce młodego pazia. Jest tam data 1578, co nie jest datą namalowania obrazu, lecz datą urodzenia jego syna. Paź wskazuje na ciało hr. Orgaza, wskazując na łączność człowieczego urodzenia i śmierci.

Przypisy

1. Web Oficial de ‘El Entierro del Señor de Orgaz’. – Una Explication Historica. [dostęp 2009-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-14)]. (hiszp.). (pdf).
2. Wielcy malarze – ich życie, inspiracje i dzieło. Cz. 64: El Greco. Wrocław: P. O. Polska, 2003, s. 14. ISBN 83-87664-64-2.
3. Wendy Beckett: 1000 arcydzieł. Warszawa: Arkady, 2001. ISBN 83-213-4218-3. Brak numerów stron w książce
4. Web Oficial de ‘El Entierro del Señor de Orgaz’. – Personajes Representados. [dostęp 2009-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-14)]. (hiszp.). (pdf).

Bibliografia

• Leo Bronstein: El Greco. London: The Idehurst Press, 1951.

Kontrola autorytatywna (obraz):

• VIAF: 204579232
• GND: 7793566-4
• J9U: 987007601516205171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/Burial-of-the-Conde-de-Orgaz
• Catalana: 0024178