Pliszka cytrynowa

Pliszka cytrynowa (Motacilla citreola) – gatunek małego ptaka z rodziny pliszkowatych (Motacillidae), zamieszkujący środkową i północną Azję, Europę Wschodnią po wschodni skraj Europy Środkowej, oraz wyspowo Europę Północną. Wędrowny, zimuje w południowej Azji. Dawniej sporadycznie, obecnie coraz częściej zalatuje do zachodniej Europy.

Pliszka cytrynowa

Motacilla citreola[1]
Pallas, 1776
Samiec w szacie godowej
Samica
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pliszkowate
Rodzaj	Motacilla
Gatunek	pliszka cytrynowa
Podgatunki
M. c. citreola Pallas, 1776 M. c. calcarata Hodgson, 1836
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
letnie lęgowiska      występuje przez cały rok      zimowiska

W Polsce jest gatunkiem nie tylko zalatującym, ale też lęgowym (100–200 par według szacunków z lat 2013–2014^[3]). Pierwsze lęgi ptaków tego gatunku na terenie kraju stwierdzono w 1994 roku^[3]. Gniazduje m.in. w okolicach ujścia Redy w Nadmorskim Parku Krajobrazowym, nad zbiornikiem Siemianówka i na Bagnach Biebrzańskich^[4], obserwowana także w granicach użytku ekologicznego „Zielone Wyspy”^[5].

Systematyka

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia dwa podgatunki M. citreola^[6][7]:

• pliszka cytrynowa (M. citreola citreola) – północna i wschodnia Europa do środkowej Syberii, Mongolia i północno-wschodnie Chiny.
• pliszka szponiasta (M. citreola calcarata) – wschodni Iran i Afganistan do środkowych Chin.

Wyróżniany przez niektórych autorów podgatunek M. citreola werae (Buturlin, 1907)^[8] jest przez IOC wliczany do M. citreola citreola^[6].

Morfologia

Wygląd

Samiec w szacie godowej ma cytrynowożółtą głowę z czarnymi bokami. Spód ciała cytrynowożółty, wierzch szary. Skrzydła ciemne z dwoma białymi paskami. Ogon długi, czarny z białymi brzegami. Samce w szacie spoczynkowej i samice jednolicie żółte lub żółto-białe, z szarobrązowym grzbietem i karkiem. Ptaki młodociane (w pierwszej szacie zimowej) są z wierzchu jasnoszare, od spodu brudnobiałe i przypominają pliszkę siwą. Cechą odróżniającą jest brak ciemnej przepaski na piersi.

Wymiary średnie

długość ciała ok. 17–18 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 24–25 cm
masa ciała 18–25 g^[9]

Ekologia

Motacilla citreola citreola

Biotop

Podmokłe łąki, bagna, tundra, brzegi rzek.

Gniazdo

Na ziemi.

Jaja

Składa 4–6^[9] cętkowanych jaj.

Wysiadywanie, pisklęta

Wysiadywaniem zajmują się oboje rodzice przez około dwa tygodnie. Pisklęta są w pełni opierzone po 13–15 dniach od wyklucia^[9].

Pożywienie

Owady i inne bezkręgowce.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje pliszkę cytrynową za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji europejskiej szacuje się (2015) na 323–746 tysięcy dorosłych osobników; obliczona w oparciu o te dane liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 2–5 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy^[2].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[10]. Na Czerwonej liście ptaków Polski pliszka cytrynowa została sklasyfikowana jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened))^[11].

Zobacz też

• ptaki Polski