Plebaniszki

Plebaniszki (hist. Wierchpolnickie Uroczysko, Plebaniszki Piotrowskie; biał. Плябанішкі, ros. Плебанишки) – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie grodzieńskim, w sielsowiecie Hoża.

Plebaniszki

Плябанішкі
Плебанишки

Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Rejon	grodzieński
Sielsowiet	Hoża
Populacja (2009) • liczba ludności	10[1]
Położenie na mapie Białorusi Plebaniszki
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Plebaniszki
53°51′50″N 23°52′26″E

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Plebaniszki

Historia

W dwudziestoleciu międzywojennym wieś leżała w Polsce, w województwie białostockim, w powiecie grodzieńskim, w gminie Hoża. Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku ówczesny zaścianek zamieszkiwało 65 osób, 58 było wyznania rzymskokatolickiego a 7 prawosławnego. Wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Było tu 10 budynków mieszkalnych^[2].

Miejscowość należała do parafii świętych apostołów Piotra i Pawła w Hoży. Wieś podlegała pod Sąd Grodzki i Okręgowy w Grodnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Hoży^[3].

We Plebaniszkach pochowano czterech żołnierzy pododdziału VIII Uderzeniowego Batalionu Kadrowego dowodzonego przez Zbigniewa Łakińskiego "Grodniaka", którzy polegli w walce z Niemcami 24 września 1943 r. Kwaterujący w leśniczówce usytuowanej za wsią oddział "Grodniaka" został w wyniku donosu sołtysa wsi zaatakowany przez niemiecką grupę operacyjną. Ponosząc straty w ludziach, zdołał wyrwać się z obławy. Polegli partyzanci zostali podobno wrzuceni przez Niemców do zasypanej studni znajdującej się w obrębie nieistniejącej już gajówki. Ich ciała znaleźli i pochowali lokalni mieszkańcy. Sołtys wsi Plebaniszki za doniesienie Niemcom o noclegu partyzantów został skazany przez sąd polowy AK. W latach 90. XX w. w miejscu pochówku postawiono krzyż. Został zniszczony we wrześniu 2022 r., prawdopodobnie z polecenia władz białoruskich^[4][5]. Polegli partyzanci są upamiętnieni na tablicy w kościele w Hoży^[6].

Przypisy

1. Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
2. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 34.
3. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1176.
4. PolsatP. News PolsatP., "Barbarzyństwo na Białorusi". Kolejny polski cmentarz zniszczony [online], polsatnews.pl [dostęp 2022-09-14] (pol.).
5. Kolejny akt barbarzyństwa na Białorusi. Zniszczono grób polskich żołnierzy [online], Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2022-09-14] (pol.).
6. Białoruś: Pod Plebaniszkami zdewastowano następną mogiłę AK [online], belsat.eu [dostęp 2022-09-14] (pol.).

Bibliografia

• Plebaniszki (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 243.
• Plebaniszki Piotrowskie na mapie WIG
• Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3. Brak numerów stron w książce