Pismo gudżarati

Pismo gudżarati (gudżarati: ગુજરાતી લિપિ gujǎrātī lipi) – alfabet sylabiczny, odmiana północnoindyjskiego pisma dewanagari, używana do zapisywania języka gudżarati.

Strona podręcznika języka gudżarati

Historia

Najstarszy zachowany dokument w tym alfabecie pochodzi z końca XVI w., natomiast pierwszy tekst drukowany – z końca XVIII w. Do końca XIX w. był w zasadzie używany jako pismo odręczne stosowane w korespondencji, w rachunkach handlowych itd. Z tego względu nazywano go także śarāphī (pismo bankierskie), vāṇiāśāī lub mahājanī (pismo kupieckie).

Charakterystyka

Podobnie jak w innych alfabetach indyjskich, podstawą pisma jest sylaba rozumiana jako spółgłoska z domyślną samogłoską „a”. Inne samogłoski zapisywane są w pełnej, niezależnej postaci tylko w nagłosie, poza tym jedynie jako znaki diakrytyczne przy spółgłoskach.

Samogłoski

Niezależne	Znaki diakrytyczne	Znaki diakrytyczne z ક „k”	Transliteracja	IPA	Nazwa znaku diakrytycznego
અ		ક	a	ə
આ	ા	કા	ā	ɑ̈	kāno
ઇ	િ	કિ	i	i	hrasva-ajju
ઈ	ી	કી	ī		dīrgha-ajju
ઉ	ુ	કુ	u	u	hrasva-varaṛũ
ઊ	ૂ	કૂ	ū		dīrgha-varaṛũ
ઋ	ૃ	કૃ	r̥	ɾu
એ	ે	કે	e, ɛ		ek mātra
ઐ	ૈ	કૈ	ai	əj	be mātra
ઓ	ો	કો	o, ɔ		kāno ek mātra
ઔ	ૌ	કૌ	au	əʋ	kāno be mātra
ઍ	ૅ	કૅ	â	æ
ઑ	ૉ	કૉ	ô	ɔ

ર r, જ j i હ h tworzą nieregularne formy રૂ rū, જી jī oraz હૃ hṛ.

Spółgłoski

	Spółgłoski zwarte												Spółgłoski nosowe			Spółgłoski sonorne			Spółgłoski syczące
	Spółgłoski bezdźwięczne						Spółgłoski dźwięczne
	Spółgłoski przydechowe			Przydechowe			Nieprzydechowe			Przydechowe
Spółgłoski tylnojęzykowe	ક	ka	kə	ખ	kha	khə	ગ	ga	gə	ઘ	gha	gɦə	ઙ	ṅa	ŋə
Spółgłoski palatalne	ચ	cha	tʃə	છ	chha	tʃhə	જ	ja	dʒə	ઝ	jha	dʒɦə	ઞ	ña	ɲə	ય	ya	jə	શ	śa	ʃə
Spółgłoski retrofleksywne	ટ	ṭa	ʈə	ઠ	ṭha	ʈhə	ડ	ḍa	ɖə	ઢ	ḍha	ɖɦə	ણ	ṇa	ɳə	ર	ra	ɾə	ષ	ṣa
Spółgłoski zębowe	ત	ta	t̪ə	થ	tha	t̪hə	દ	da	d̪ə	ધ	dha	d̪ɦə	ન	na	nə	લ	la	lə	સ	sa	sə
Spółgłoski dwuwargowe	પ	pa	pə	ફ	pha	phə	બ	ba	bə	ભ	bha	bɦə	મ	ma	mə	વ	va	ʋə

Spółgłoski gardłowe	હ	ha	ɦə
Retrofleksywne	ળ	ḷa	ɭə
	ક્ષ	kṣa	kʃə
	જ્ઞ	jña	gnə

Cyfry

0	૦	mīṇḍuṃ
1	૧	ekaṛo
2	૨	bagaṛo
3	૩	tragaṛo
4	૪	chogaṛo
5	૫	pāṃcaṛo
6	૬	chagaṛo
7	૭	sātaṛo
8	૮	āthaṛo
9	૯	navaṛo

Ligatury

Zbitki spółgłoskowe, czyli spółgłoski, pomiędzy którymi nie ma samogłoski, mogą być zapisywane za pomocą tzw. ligatur – połączonych ze sobą form liter, niekiedy tworząc nowe, mocno zmodyfikowane znaki np.: ત + વ = ત્વ, ણ + ઢ = ણ્ઢ, થ + થ = થ્થ.

• શ : શ્વ śva, શ્ન śna, શ્ચ śca, શ્ર śra.
• ર r(a): ર્વ rva, ર્વા rvā, ર્સ્પ rspa, ર્સ્પા rspā; na końcu: ટ્ર, ઠ્ર, ડ્ર, ઢ્ર, દ્ itd.