Phyllospadix

Phyllospadix Hook. – rodzaj traw morskich należący do rodziny zosterowatych (Zosteraceae), obejmujący 6 gatunków występujących w Oceanie Spokojnym, na wybrzeżach Azji (od dalekiego wschodu Rosji do Japonii i Korei) oraz Ameryki Północnej (od Kanady do Meksyku)^[3].

Phyllospadix

Phyllospadix sp.
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	zosterowate
Rodzaj	Phyllospadix
Nazwa systematyczna
Phyllospadix Hook. Fl. Bor.-Amer. 2: 171 (1838)
Typ nomenklatoryczny
Phyllospadix scouleri Hook.
Zasięg

Phyllospadix sp.

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów φύλλον (phyllon – liść) i σπάδιξ (spadix – kolba)^[4].

Morfologia

Pokrój

Trawy morskie przytwierdzone do skał^[5].

Łodyga

Rozgałęziające się monopodialnie kłącze z 2 wiązkami naczyniowymi w korze wtórnej^[6].

Korzenie

Korzenie wyrastają w międzywęźlach, w wiązkach po dwa lub w 2 rzędach po 3–5^[5].

Liście

Liście równowąskie, zwykle skórzaste, z 3–7 równoległymi żyłkami przewodzącymi, o drobnoząbkowanych brzegach^[6]. Pochwy liściowe otwarte, szybko rozkładające się do postaci wiązki włókien^[5].

Kwiaty

Rośliny dwupienne. Kwiaty zebrane w równowąską kolbę, wpierw otoczoną przez podsadkę w postaci pochwy kwiatostanowej, po dojrzeniu wystającą z pochwy^[6], wyrastającą z pachwin liści, siedzącą, spłaszczoną, z rzędem wyraźnych klapowatych wyrostków po obu stronach osi^[5]. Kolby z kwiatami żeńskimi z przysadkami. Słupki pojedyncze, z krótką szyjką i dwoma włoskowatymi znamionami^[6], rożkowate^[5]. Kolby męskie ze szczątkowymi słupkami^[5]. Pręciki z dwukomorowymi główkami^[6].

Owoce

Pestkowce, rożkowate^[5], z krótkim dzióbkiem^[6].

Biologia i ekologia

Rozwój

Wieloletnie, wodne geofity (hydrogeofity)^[3], wodopylne.

Siedlisko

Strefy litoralne oceanów i mórz, na skałach, na płyciznach, często wynurzają się w czasie odpływu^[5].

Cechy fitochemiczne

Rośliny z gatunku Phyllospadix iwatensis zawierają flawony: hispidulinę i luteolinę oraz specyficzny alkaloid: phyllospadine^[7].

Systematyka

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj należy do rodziny zosterowatych (Zosteraceae Dumort.), rzędu żabieńcowców (Alismatales Dumort.), w kladzie jednoliściennych (monocots)^[2].

Gatunki^[3]

• Phyllospadix iwatensis Makino
• Phyllospadix japonicus Makino
• Phyllospadix juzepczukii Tzvelev
• Phyllospadix scouleri Hook.
• Phyllospadix serrulatus Rupr. ex Asch.
• Phyllospadix torreyi S.Watson

Zagrożenie i ochrona

Poza P. juzepczukii wszystkie gatunki Phyllospadix zostały ujęte w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych:

• Phyllospadix iwatensis – ze statusem VU (narażony)
• Phyllospadix japonicus – ze statusem EN (zagrożony)
• Phyllospadix scouleri – ze statusem LC (mniejszej troski)
• Phyllospadix serrulatus – ze statusem LC (mniejszej troski)
• Phyllospadix torreyi – ze statusem LC (mniejszej troski)

Rośliny te są zagrożone przez działalność człowieka w strefie przybrzeżnej, głównie związaną z gospodarką morską, a także utwardzaniem linii brzegowej i uprawami wodorostów. Populacje P. iwatensis i P. japonicus są stale malejące^[8].

Zastosowanie

Rośliny spożywcze

Kłącza i liście Phyllospadix scouleri, Ph. serrulatus i Ph. torreyi są jadane na surowo lub ugotowane, szczególnie z ikrą śledzi pacyficznych^[9]. Całe rośliny, w tym słonawe liście, są suszone przez rdzenną ludność Ameryki Północnej jako zapasy na zimę^[10].

Rośliny magiczne

Indianie Kwakwala okładają liśćmi Phyllospadix torreyi kołyski dzieci, aby te rosły silne^[9].