Philip Pullman

Philip Nicholas Outram Pullman (ur. 19 października 1946 w Norwich) – brytyjski pisarz, twórca literatury dziecięcej i młodzieżowej najbardziej znany jako autor cyklu powieści Mroczne materie^[1]. Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego (CBE, 2004)^[2], uhonorowany brytyjskim tytułem szlacheckim Rycerza Kawalera (Knight Bachelor, 2018)^[3].

Philip Pullman

Philip Pullman (2005)
Data i miejsce urodzenia	19 października 1946 Norwich
Język	angielski
Dziedzina sztuki	literatura
Ważne dzieła
Trylogia Mroczne materie
Podpis Philipa Pullmana
Odznaczenia
Strona internetowa

Życiorys

Po kilku nieprzynoszących sukcesów próbach pisania dla dorosłych zdobył sławę kierowaną do młodzieży trylogią fantastyczną Mroczne materie. W krajach anglojęzycznych stała się pozycją klasyczną i trafiła na pierwsze miejsca list bestsellerów. Inspirowana esejem Heinricha von Kleista O teatrze marionetek, wierszami Williama Blake’a i Rajem utraconym Johna Miltona, wychodzi poza ramy powieści dla dzieci. Pullman ukazał rozterki moralne, zdradę, miłość i tragizm wyborów, poruszył także takie tematy jak metafizyka, filozofia i teologia. Mroczne materie to historia wojny pomiędzy światami, która doprowadzić ma do upadku Królestwa Niebieskiego i utworzenia Republiki. W równoległym do naszego świecie dziewczynka imieniem Lyra Belacqua udaje się na mroźną północ, by uratować swojego przyjaciela, ale nie zdaje sobie sprawy, że jej wyprawa ma o wiele większe znaczenie, niż mogła to sobie wyobrażać. Jej ojciec, Lord Asriel, rzuca wyzwanie kościołowi i czczonemu przez niego Autorytetowi, który w miarę rozwoju akcji okazuje się oszustem i kłamcą.

Za antyklerykalny wydźwięk swych powieści Pullman był przez jakiś czas atakowany m.in. przez brytyjskie środowiska kościelne. Sam pisarz uważa się nie za ateistę, a agnostyka, mówiąc, że krytykuje jedynie część instytucji kościelnej, a nie samo chrześcijaństwo.

W 2001 roku Pullman, jako pierwszy w historii, zdobył prestiżową angielską nagrodę literacką Whitbread Award dla najlepszej powieści roku. W 2003 roku wydał uzupełnienie do Mrocznych Materii – Oxford Lyry.

Na podstawie trylogii Mroczne materie nakręcono film Złoty kompas^[4] oraz serial Mroczne materie^[5].

Książki

Seria Mroczne materie

Trylogia Mroczne materie

Główny artykuł: Mroczne materie.

• Zorza północna (również jako Złoty kompas i Zorza polarna) (Northern Lights, 1995), wyd. polskie 1998, przeł. Ewa Wojtczak^[6]
• Zaczarowany nóż (również jako Magiczny nóż i Delikatny nóż) (The Subtle Knife, 1997), wyd. polskie 1998, przeł. Ewa Wojtczak^[7]
• Bursztynowa luneta (The Amber Spyglass, 2000), wyd. polskie 2004, przeł. Danuta Górska^[8]

Trylogia Księga Prochu

• La Belle Sauvage (La Belle Sauvage, 2017), wyd. polskie 2020, przeł. Wojciech Szypuła^[9]
• Tajemna wspólnota (The Secret Commonwealth, 2019), wyd. polskie 2020, przeł. Wojciech Szypuła^[10]

Książki towarzyszące

• Lyra’s Oxford (2003)
• Once Upon A Time in The North (2008)
• The Collectors (2014)
• Serpentine (2020)
• The Imagination Chamber (2022)

Seria o Sally Lockhart

• The Ruby in the Smoke (1987)
• The Shadow in the North (1988)
• The Tiger in the Well (1991)
• The Tin Princess (1995)

Inne książki

• The Haunted Storm (1972)
• Galatea (1976)
• Hrabia Karlstein (Count Karlstein, 1982), wyd. polskie 2003, przeł. Janusz Ochab^[11]
• How to Be Cool (1987)
• Jacek na sprężynach. Historia męstwa i występku (Spring-Heeled Jack: A Story of Bravery and Evil, 1989), wyd. polskie 2004, przeł. Anna Sak^[12]
• Przerwany most (The Broken Bridge, 1990), wyd. polskie 2006, przeł. Jacek Manicki^[13]
• Frankenstein (1990)
• Tatuaż z motylem (The Butterfly Tattoo, 1992), wyd. polskie 2006, przeł. Jacek Manicki^[14]
• The Firework-Maker’s Daughter (1995)
• Zegar, czyli nakręcona opowieść (Clockwork, or All Wound Up, 1996), wyd. polskie 2004, przeł. Agnieszka Pokojska^[15]
• Byłem szczurkiem!... albo Purpurowe pantofelki (I was a rat! or The Scarlet Slippers, 1999), wyd. polskie 2004, przeł. Anna Skucińska^[16]
• Puss in Boots: The Adventures of That Most Enterprising Feline (2000)
• The Scarecrow and his Servant (2004)
• Dobry Człowiek Jezus i Łotr Chrystus (The Good Man Jesus and the Scoundrel Christ, 2010), wyd. polskie 2010, przeł. Ludwik Stawowy^[17]
• Baśnie Braci Grimm dla dorosłych i młodzieży: bez cenzury (Grimm Tales. For Young and Old. In a New English Version, 2012), wyd. polskie 2014, przeł. Tomasz Wyżyński^[18]

Adaptacje filmowe

W 2007 roku na podstawie Zorzy północnej, pierwszej części Mrocznych materii, nakręcono film Złoty kompas^[4]. W 2019 zaczął się ukazywać serial Mroczne materie produkcji BBC i HBO^[5].

Nagrody literackie

• Whitbread Award (raz za powieść roku i raz za powieść dla dzieci)^[19]
• Carnegie Medal (za powieść dla dzieci)^[19]
• Guardian Children’s Fiction Award (za powieść dla dzieci)^[19]
• Booker Prize (nominacja)^[20]