Paul Tremo

Paul Tremo (ur. 1 kwietnia 1733 w Berlinie, zm. 1810 w Warszawie) – polski kuchmistrz na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, zdobył miano "pierwszego kuchmistrza w Europie".

Paul Tremo

Domniemany wizerunek Paula Tremo na miniaturze w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie
Data i miejsce urodzenia	1 kwietnia 1733 Berlin
Data i miejsce śmierci	1810 Warszawa
Miejsce spoczynku	Cmentarz ewangelicko-reformowany w Warszawie
Zawód, zajęcie	kuchmistrz

Życiorys

Urodził się w Berlinie w rodzinie hugenockiej^[1] (francuskiej). Swój kunszt zdobywał podróżując po Europie. Wiadomo też, że studiował liczne dzieła uczonych z różnych epok.

Z królem związany był od jego wczesnej młodości i wiernie służył mu aż do końca. Król wypłacał mu rocznie ponad 10 tys. zł, co uważano za najwyższą pensję kuchmistrza w Rzeczypospolitej. Był m.in. odpowiedzialny za oprawę kulinarną obiadów czwartkowych. Upodobania kulinarne Stanisława Augusta zapoczątkowały modę na wyrafinowaną, a zarazem lekką kuchnię, łączącą francuskie i polskie tradycje kulinarne. Stopniowo rezygnując z sarmackiego niepohamowania w jedzeniu i piciu, coraz częściej zwracano uwagę na zdrową dietę.

Gdy Stanisław August Poniatowski abdykował i osiadł w Petersburgu, towarzyszył mu Tremo. Po śmierci króla w 1798 roku wrócił do Polski i zamieszkał w ofiarowanym przez króla dworku na Grzybowie pod Warszawą. Pochowany został na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie jako Piotr Paweł Tremo.

Napisał dzieła: "Botanika kuchenna" (zaginiona rozprawa o właściwościach kulinarnych różnych ziół i warzyw), z trzech rękopiśmiennych odpisów jest znana jego książka kucharska opatrywana różnymi tytułami np. "Nauka dokładna sposobów warzenia i sporządzania potraw z mięsiwa, ryb, jarzyny, mąki, jako też przyprawiania rozmaitych sosów, robienia esencji ponczowej".

Uczniem Paula Tremona był znany kucharz i autor pierwszych systematycznych książek kucharskich na ziemiach polskich Jan Szyttler.

Przypisy

1. W. Wojtyńska, Paul Tremo – kucharz Stanisława Augusta, „Kronika Zamkowa”, 1996 nr 1 s. 50 –56

Bibliografia

• Kuchnia na sześć osób podług przepisów JP Tremona, pierwszego kuchmistrza Stanisława Augusta króla polskiego, opr. J. Kowecki, Warszawa 1991.
• W. Wojtyńska, Paul Tremo – kucharz Stanisława Augusta, „Kronika Zamkowa”, 1996 nr 1 s. 50 –56.
• J. Dumanowski: Kuchmistrz króla Stasia. Silva rerum. Opowieści wilanowskie – serwis Muzeum-Pałacu w Wilanowie. [dostęp 2010-06-13].
• S. Czerniecki, Compendium ferculorum albo zebranie potraw, wyd. i opr. J. Dumanowski i M. Spychaj z przedmową S. Lubomirskiego, „Monumenta Poloniae Culinaria”, t. I, Warszawa 2009
• J. Dumanowski, Od Czernieckiego do Wielądka. Polskie książki kucharskie z XVII-XVIII wieku, strona "Klio w kuchni" Muzeum Historii Polski
• J. Dumanowski, Staropolskie książki kucharskie, „Mówią wieki”, 12, 2009 (599), s. 36-40
• Przepisy Paula Tremo, wydał i opracował J. Dumanowski, seria "Monumenta Poloniae Culinaria", t. IX, Warszawa 2022

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 2735151898614524190001
• PLWABN: 9810537475505606