Park Miejski w Tarnowskich Górach

Park Miejski w Tarnowskich Górach – położony na warpiach (pozostałościach po działających w XIX w. kopalniach rud) park w tarnogórskim Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50 gatunków drzew i 10 gatunków krzewów. W większości rodzimego pochodzenia.

Park Miejski w Tarnowskich Górach

nr rej. A/483/2016 z 23 sierpnia 2016[1]
Alejka w Parku Miejskim oraz altana „Grzybek”
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Tarnowskie Góry
Dzielnica	Śródmieście-Centrum
Adres	między ul. Wyszyńskiego a ul. Bałtycką[1]
Powierzchnia	21,5 ha
Data założenia	1903
Projektant	ogrodnik miejski P. Bernert[2]
Położenie na mapie Tarnowskich Gór Park Miejski
Położenie na mapie Polski Park Miejski
Położenie na mapie województwa śląskiego Park Miejski
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Park Miejski
50°26′30,4″N 18°50′50,9″E

Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach^{[infobox 1]}

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Park miejski
Państwo	Polska
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, IV
Numer ref.	1539
Region[infobox 2]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2017 na 41. sesji
Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Glorieta w Parku Miejskim

Wejście do parku zwieńcza grupa głazów narzutowych. Największy spośród nich jest pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma tablicę z wierszem miejscowego kronikarza Jana Nowaka z 1925 r. Wcześniej znajdował się na niej wiersz tarnogórskiego pocztyliona Hildebrandta.

Park został założony w 1903 staraniem proboszcza miejscowej parafii katolickiej – ks. Franciszka Kokota (Franz Kokott, zm. 1908)^[3], który to nabył grunt – oraz burmistrza miasta – Richarda Otte, który przystosował teren. Miejsce powstania parku to obszar silnie przekształcony w wyniku intensywnej eksploatacji górniczej na przestrzeni wieków (liczne hałdy, warpie)^[4].

Po 1910 zbudowano na terenie parku boisko sportowe, w 1918 założono Cmentarz Wojenny (Ehrenfriedhof) przeznaczony dla żołnierzy poległych w I wojnie światowej^[5], w 1928 – tor łyżwiarski, zaś w 1977 – górkę saneczkową z wyciągiem narciarskim (obecnie nieczynnym)^[4].

W parku znajdują się obiekty rekreacyjne: drewniana wieża widokowa, staw z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe, górka saneczkowa, muszla koncertowa i pomniejsze. W zachodniej części Parku Miejskiego mieści się założony w 1918 Cmentarz Wojenny, na którym spoczywają żołnierze z I i II wojny światowej, a obok niego 10 kwietnia 2011 roku odsłonięty został pomnik upamiętniający ofiary katastrofy pod Smoleńskiem.

W październiku 2013 roku alejki w Parku Miejskim zostały nazwane oraz otrzymały tabliczki ze swoimi nazwami^[6][4]:

• Aleja Kaganków,
• Aleja Skarbka,
• Aleja Pod Wieżę,
• Aleja Dobrego Urobku,
• Aleja Karbidek,
• Aleja Sztygarów,
• Skrót Gwarków,
• Promenada.

W 2016 park został wpisany do rejestru zabytków.

Obiekt UNESCO

Park Miejski w Tarnowskich Górach jako przykład rekultywacji terenów pogórniczych był jednym z obiektów zgłoszonych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego na wniosek Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[7][8].

Wpisu na listę dokonano podczas 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa w Krakowie 9 lipca 2017^[9][10].

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024.
2. Der Stadtpark in Tarnowitz, O.-S. (niem.). W: "Die Gartenwelt", Jg. XXI, Nr. 22, 1917, s. 253.
3. Informacja o śmierci ks. Franciszka Kokota †26.02.1908: „Schlesisches Pastoralblatt”, Jg. XXIX, No. 5, Breslau, 1 März 1908, s. 48 (Schlesisches Pastoralblatt. 1908. [dostęp 2017-11-05]. (niem.).).
4. R. Bednarczyk, Na warpiach. Park miejski i cmentarze w Tarnowskich Górach. Tarnowskie Góry 2018, s. 9–15.
5. Der Ehrenfriedhof im Stadtpark zu Tarnowitz, O.-S. (niem.). W: „Die Gartenwelt”, Jg. XXIII, Nr. 32, 1919, s. 254.
6. Mamy parkowy GPS. archiwum.tarnowskiegory.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-07)]..
7. Śląskie. Wniosek w sprawie tarnogórskich podziemi trafił do UNESCO [online], Wyborcza.pl, 2 lutego 2016 [dostęp 2016-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-02] (pol.).
8. PawełP. Pawlik PawełP., Tarnowskie Góry na liście UNESCO? Rząd złożył wniosek [online], Onet.pl, 2 lutego 2016 [dostęp 2016-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-03] (pol.).
9. Anna Malinowska: Mamy to! Tarnowskie Góry trafiły na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. [w:] gazeta.pl [on-line]. Agora, 2017-07-09. [dostęp 2017-07-09]. (pol.).
10. GrzegorzG. Rudnicki GrzegorzG., Tarnowskie Góry w UNESCO! Co jest na liście światowego dziedzictwa? LISTA 28 MIEJSC + ZDJĘCIA [online], Express Bydgoski [dostęp 2017-07-10] (pol.).

Bibliografia

• Mieczysław Filak. Park Miejski w 110. lecie powstania. „Montes Tarnovicensis”, grudzień 2013. Oficyna „Monos”. ISSN 1640-0216. (pol.).brak numeru strony