PZL.19

PZL.19 – polski samolot sportowy projektu inżynierów Jerzego Dąbrowskiego i Franciszka Misztala opracowany i oblatany w 1932 roku w Państwowych Zakładach Lotniczych.

PZL.19

Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	PZL
Typ	samolot sportowy
Konstrukcja	półskorupowa duralowa, wolnonośny dolnopłat, Podwozie stałe klasyczne
Załoga	1
Historia
Data oblotu	maj 1932
Lata produkcji	1932
Wycofanie ze służby	1935
Liczba egz.	3
Liczba wypadków  • w tym katastrof	3 1
Dane techniczne
Napęd	silnik tłokowy, rzędowy, chłodzony powietrzem, 4-cylindrowy, owdrócony, DH Gipsy III
Moc	89,7 kW (122 KM).
Wymiary
Rozpiętość	10,42 m
Długość	7,15 m
Wysokość	2 m
Powierzchnia nośna	16,00 m²
Masa
Własna	478 kg
Startowa	792 kg
Osiągi
Prędkość maks.	216 km/h
Prędkość minimalna	68 km/h
Wznoszenie maks. w locie pionowym	4 m/s
Pułap	4000 m n.p.m.
Zasięg	1000 km 5000 km (dla wersji dalekodystansowej)
Dane operacyjne
Liczba miejsc
1
Użytkownicy
Polska
Rzuty

Historia

Samolot PZL.19 został opracowany na zamówienie Ministerstwa Komunikacji dla potrzeb zawodów Challenge 1932 mających się odbyć w roku 1932.

Służba w lotnictwie

Samolot ten był wykorzystywany w lotnictwie sportowym, biorąc udział w rajdach i zawodach.

W roku 1932 wszystkie trzy samoloty PZL.19 wzięły udział w międzynarodowych zawodach samolotów sportowych Challenge 1932. W ocenie technicznej zostały pokonane jedynie przez polskie RWD-6, lecz rajd nie był tak udany. Jerzy Bajan ukończył zawody na 11. miejscu, Ignacy Giedgowd na 18., a Bolesław Orliński musiał wycofać się z powodu choroby. 11 września 1932 wszystkie samoloty wzięły udział w mityngu lotniczym w Pradze.

W polskich aeroklubach był używany do zawodów i rajdów takich jak wykonany w maju 1933 roku przez kapitanów Bajana i Dudzińskiego rajd dwóch samolotów na trasie Warszawa – Charków – Leningrad – Lwów – Wiedeń długości 4063 km (zajęły one 1. i 2. miejsce w rajdzie gwiaździstym do Wiednia). Wzięły następnie udział w 1. Locie Alpejskim, podczas którego jednak SP-AHI został rzucony przez wiatr na drzewa po starcie z Baltant koło Treibach i spłonął (załoga Jerzy Bajan i Gustaw Pokrzywka uratowała się).

11 września 1933 SP-AHH rozbił się koło Kazania podczas próby bicia rekordu odległości lotu na trasie Warszawa-Krasnojarsk. Samolot prawdopodobnie wpadł w korkociąg w locie w chmurach (na skutek zawirowania powietrza), został wyprowadzony tuż nad ziemią, lecz uderzył o nią skrzydłem. W wypadku zginął pilot Józef Lewoniewski, drugi członek załogi został lekko ranny. Ostatni PZL.19 był używany w Aeroklubie Poznańskim do 1935, kiedy został spisany.

Przeznaczenie

Samolot był budowany pod kątem uzyskania możliwie dużej prędkości lotu i konstruktorzy odnieśli tu duży sukces. Był to najszybszy samolot sportowy polskiej konstrukcji do końca 1933 roku. W wersji rajdowej miał duży udźwig użyteczny w stosunku do swojej masy – obok samoloów PWS-52 i RWD-5bis miał największy udźwig z polskich samolotów sportowych. Jednakże staranne oprofilowanie goleni podwozia i płat bez wzniosu sprawiły, że samolot miał konstrukcyjnie mały zapasy stateczności, szczególnie bocznej (w ślizgu). Cecha ta była przyczyną utraty w wypadkach 2 maszyn. Rozwinięciem tej konstrukcji był samolot PZL.26.

Konstrukcja

Metalowy duralowy dolnopłat ze stałym podwoziem. Wyposażony w klapy i sloty. Samolot był wyposażony w silnik rzędowy de Havilland Gipsy III o mocy 130 KM. W wersji rajdowej (SP-AHH) zamontowano następnie większy (657 litrów) zbiornik paliwa i przesuniętą kabinę drugiego członka załogi.

Linki zewnętrzne

• Opis PZL.19. awiacja.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-10)].