Osiek Jasielski

Osiek Jasielski – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, siedziba gminy Osiek Jasielski^[3][5].

Osiek Jasielski

wieś
Rynek
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	jasielski
Gmina	Osiek Jasielski
Liczba ludności (2022)	710[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-223[2]
Tablice rejestracyjne	RJS
SIMC	0358612[3]
Położenie na mapie Polski Osiek Jasielski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Osiek Jasielski
Położenie na mapie powiatu jasielskiego Osiek Jasielski
Położenie na mapie gminy Osiek Jasielski Osiek Jasielski
49°38′04″N 21°29′30″E[4]

Miejscowość leży nad Wisłoką.

Osiek uzyskał lokację miejską w 1399, zdegradowany po 1661^[6].

Osiek uzyskał lokację miejską przed 1365, zdegradowany w 1934^[6].

Integralne części wsi Osiek Jasielski^[5][3][7]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0358629	Pod Dębiną	część wsi
0358635	Pod Górą	część wsi
0358641	Pod Skałą	część wsi

Historia

Pierwsza wzmianka o Osieku pochodzi z XIV wieku. W 1365 Kazimierz Wielki nadał miejscowości magdeburskie prawa miejskie^[8]. Jako miasto królewskie Osiek otrzymał przywileje handlowe i celne. Powstał tu także zamek obronny, którego ślady znajdują się w południowej części miejscowości. Nazwany został „kocim zamkiem", co wskazywałoby, że ruiny mogły być wykorzystane czasowo na obozowisko przybyłych z południa wychodźców religijnych. Zamek osiecki był jednym z szeregu zamków broniących południowej granicy Polski^[8]. Dzierżawcami starostwa osieckiego byli Stadniccy. W drugiej połowie XVI w. oraz w latach 1603, 1606, 1607 i 1618 mieszczanie osieccy wnosili przeciw nim skargi do sądu grodzkiego w Bieczu i do króla, że przez bicie, więzienie i inne formy przemocy zmuszeni są do odrabiania pańszczyzny^[8].
W 1762 r. starostwo stało się własnością księcia Giedrojcia, ostatniego starosty królewskiego. Podczas zaboru austriackiego zarządzali Osiekiem Braniccy, Sanguszkowie, Gaszyńscy i Janiszewscy^[8]. Osiek był wielokrotnie dewastowany podczas napaści wrogich wojsk (w 1474, 1655–56, 1657, 1704–09 oraz w czasie I i II wojny światowej).

W latach 1954–1972 wieś była siedzibą gromady Osiek Jasielski. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

• 
  Rynek
• 
  Urząd Gminy
• 
  Rynek

Zabytki

We wsi znajduje się kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego wzniesiony około 1419 r. Jest to jeden z najstarszych kościołów drewnianych w Polsce. Około 1640 r. świątynię poddano gruntownej przebudowie i rozbudowie (m.in. dostawienie dzwonnicy do zachodniej ściany kościoła). Kościół otoczony jest kamiennymi sobotami. Wnętrze ozdobione jest bardzo cenną neobarokową XIX-wieczną polichromią. Kościół należy do wyjątkowych w drewnianej architekturze sakralnej przykładów rozwiązania bazylikowego. Wewnątrz na szczególną uwagę zasługują:

• barokowe ołtarze (XVII wiek)
• cenna polichromia (XIX wiek)
• pulpit muzyczny (XVIII wiek)
• gotycko-renesansowy tryptyk św. Piotra malowany w 1527 roku, przechowywany w Muzeum Archidiecezjalnym w Przemyślu.

• 
  Zabytkowy kościół drewniany
• 
  Kościół parafialny
• 
  Budynek poczty

Kościół znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego.

Turystyka

• Szlak Architektury Drewnianej – Trasa nr VIII (jasielsko-dębicko-ropczycka)

Ludzie związani z Osiekiem Jasielskim‎

Z tym tematem związana jest kategoria: ‎Ludzie związani z Osiekiem Jasielskim‎.

Przypisy

1. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 878 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
3. GUS. Rejestr TERYT
4. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 94324
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.
7. KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).{{Cytuj stronę}} Linki zewnętrzne: "opublikowany".
8. Władysław Sarna: "Opis powiatu jasielskiego". Rerint pracy z 1908, wydany przez PUW Roksana, str. 444-457, ISBN 83-7343-071-7.

Linki zewnętrzne

• Osiek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 629.
• Historia miejscowości (na stronie gminy)