Order Lwa Zeryngeńskiego

Order Lwa Zeryngeńskiego^[1] lub Order Lwa Zähringskiego^[2] (niem. Orden vom Zähringer Löwen) – badeńskie odznaczenie ustanowione przez Karola Ludwika wielkiego księcia Badenii 26 grudnia 1812 roku dla uczczenia rodu Zähringen, którego boczną linią była dynastia badeńska. Order po raz pierwszy został wręczony w 1815 roku.

Order Lwa Zeryngeńskiego
Orden vom Zähringer Löwen

Awers Krzyża Komandorskiego I Klasy z Liśćmi Dębu i Mieczami
Awers Wielkiego Krzyża z Mieczami
Awers krzyża z brylantami
Rewers Krzyża Kawalerskiego I Klasy
Baretka orderu
Baretka Krzyża Zasługi
Ustanowiono	26 grudnia 1812
Dewiza	FÜR EHRE UND WAHRHEIT
Kruszec	złoto, srebro

Historia

Początkowo order posiadał trzy klasy:

• Krzyż Wielki,
• Krzyż Komandorski,
• Krzyż Kawalerski.

W 1815 roku wprowadzono odznaczenia z Liściem Dębu. W 1840 krzyż komandorski podzielono na: I klasę Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą oraz II klasę Krzyża Komandorskiego. W 1866 roku podziału na dwie klasy dokonano również w przypadku Krzyża Kawalerskiego. W tym samym roku do każdej klasy wprowadzono odznaczenie z mieczami. W 1889 roku wielki książę Fryderyk I ustanowiono Krzyż Zasługi Lwa Zeryngeńskiego jako odznaczenie powiązane z orderem. Po wybuchu I wojny światowej, za zasługi wojskowe nadawano również Krzyż Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Wojskowej Karola Fryderyka. Pod koniec monarchii w 1918 roku order posiadał pięć klas:

• Krzyż Wielki,
• Krzyż Komandorski I klasy,
• Krzyż Komandorski II klasy,
• Krzyż Kawalerski I klasy,
• Krzyż Kawalerski II klasy

oraz powiązany z orderem:

• Krzyż Zasługi.

Za szczególne zasługi odznaczenia dekorowane były brylantami^{[uwaga 1]} lub wieszane na łańcuchu orderowym.

Opis odznaki

Odznakę orderu stanowił zielony, emaliowany krzyż grecki z medalionem w złotej oprawie pokrytym kolorową emalią, na awersie przedstawiającą ruiny rodowego zamku Zähringen, a na rewersie złotego lwa na czerwonym tle. Między ramionami krzyża znajdowały się złote ornamenty, zastąpione w przypadku Krzyża Kawalerskiego II Klasy srebrnymi.

Odznakę Wielkiego Krzyża umieszczano na zielonej, wielkiej wstędze orderowej z żółtymi paskami po bokach przewieszonej z lewego ramienia na prawy bok. Krzyże komandorskie zawieszano na wstędze noszonej na szyi a kawalerskie na zielonej wstążce z żółtymi paskami przyczepionej na lewej piersi.

Odznaczeni Krzyżem Wielki ponadto nosili złotą, ośmiopromienną gwiazdę orderową z medalionem przedstawiającym złotego lwa na czerwonym tle. Wokół medalionu na białym tle znajdował się złoty napis: „FÜR EHRE UND WAHRHEIT” (ZA HONOR I PRAWDĘ). Odznaczeni Krzyżem Komandorskim I Klasy nosili czteropromienną, srebrną gwiazdę z umieszczonym awersem krzyża (ze srebrnymi ornamentami), wzbogaconym jednak o czerwony otok ze złotym napisem „FÜR EHRE UND WAHRHEIT”.

Krzyż Zasługi

Odznaką był pozłacany krzyż kawalerski z brązu. Awers centralnego medalionu przedstawiał inicjał monarchy - ukoronowaną literę „F”. Na rewersie umieszczony był lew.

Krzyż noszono na pomarańczowej wstążce z dwoma zielonymi paskami po bokach. Od 1915 roku odznaczenie nadawane za zasługi wojskowe noszone była na żółtej wstążce z czerwonym pasem pośrodku i białymi paskami po bokach – wstędze Orderu Zasługi Wojskowej Karola Fryderyka^[3] .

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Lwa Zeryngeńskiego.

Pierwsza uroczystość wręczenia odznaczeń odbyła się w 1815 roku i zostali nimi uhonorowani Emanuel Meier – członek Tajnej Rady oraz marszałek dworu Freiherr Ludwig Christian Gayling von Altheim – członek Tajnej Rady.

Order został wręczony w następujący sposób^{[uwaga 2]}:

Klasa/Stopień	1815–1839	1840–1865	1866–1918
Wielki Krzyż z Brylantami i Liśćmi Dębu			1
Wielki Krzyż z Brylantami	1	7	1
Wielki Krzyż z Mieczami i Brylantami			1
Wielki Krzyż z gwiazdą z brylantami		1
Wielki Krzyż z Liśćmi Dębu	1		32
Wielki Krzyż	71	131	561
Wielki Krzyż z Mieczami			74
Krzyż Komandorski I Klasy z Brylantami i Liśćmi Dębu			2
Krzyż Komandorski I Klasy z Brylantami			1
Krzyż Komandorski I Klasy z Liśćmi Dębu		11	45
Krzyż Komandorski I Klasy z Liśćmi Dębu i Mieczami			4
Krzyż Komandorski I Klasy		161	777
Krzyż Komandorski I Klasy z Mieczami			83
Krzyż Komandorski II Klasy z Brylantami i Liśćmi Dębu			1
Krzyż Komandorski II Klasy z Brylantami	8	1
Krzyż Komandorski II Klasy z Liśćmi Dębu	15	52	233
Krzyż Komandorski II Klasy z Liśćmi Dębu i Mieczami			21
Krzyż Komandorski II Klasy	155	416	1 644
Krzyż Komandorski II Klasy z Mieczami			174
Krzyż Kawalerski z Liśćmi Dębu	10	148
Krzyż Kawalerski	383	1 098
Krzyż Kawalerski I Klasy z Liśćmi Dębu			1 766
Krzyż Kawalerski I Klasy z Liśćmi Dębu i Mieczami			244
Krzyż Kawalerski I Klasy			5 445
Krzyż Kawalerski I Klasy z Mieczami			718
Krzyż Kawalerski II Klasy z Liśćmi Dębu			1 452
Krzyż Kawalerski II Klasy z Liśćmi Dębu i Mieczami			1 539
Krzyż Kawalerski II Klasy			3 544
Krzyż Kawalerski I Klasy z Mieczami			6 754
Krzyż Zasług			2 681
Krzyż Zasług na Wstędze Orderu Zasług Wojskowych Karola Fryderyka			557

Odznaczeni Krzyżem Wielkim z Brylantami

• 1815: Wilhelm Ludwig Leopold Reinhard Freiherr von Berstett – minister W.K. Badenii,
• 1854: Napoleon Duc de Bassano – francuski dyplomata,
• 1856: Alexander Graf von Keller – pruski marszałek dworu,
• 1856: Heinrich von Pückle – pruski marszałek dworu,
• 1857: Dimitr Severin – rosyjski dyplomata,
• 1861: Williamoff – rosyjski generał a la suite,
• 1863: Graf Stroganow – rosyjski nadworny koniuszy,
• 1875: August von Werder – pruski generał,
• 1889: Moritz von Cohn – bankier, członek Tajnej Rady,
• 1889: Eduard von Simson – członek Tajnej Rady, przewodniczący Sądu Rzeszy.

Uwagi

1. mogły nimi być dekorowane Krzyż Wielki, Krzyż Komandorski I Klasy i Krzyż Komandorski II klasy
2. w tabeli nie zostali uwzględnieni członkowie rodziny panującej oraz władcy innych państw

Przypisy

1. Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy..., Warszawa 1939, s. 413
2. Encyklopedja powszechna. T. 2, Warszawa: Orgelbrand, 1860, s. 665
3. ehrenzeichen-orden.de ↓.

Bibliografia

• Maximilian Gritzner: Handbuch der Ritter- und Verdienstorden aller Kulturstaaten der Welt. Leipzig 1893, s. 10-13 (wyd. 2000: ISBN 3-8262-0705-X)
• Arnhard Graf Klenau: Orden in Deutschland und Österreich. Band II: Deutsche Staaten (1806–1918). Teil I: Anhalt–Hannover. Offenbach 2008, s. 58–77. ISBN 3-937064-13-3
• Henning Volle: Badens Orden, Ehrenzeichen, Prämienmedaillen. Freiburg im Breisgau 1976

Linki zewnętrzne

• Orden vom Zähringer Löwen. [dostęp 2015-05-17]. (niem.).
• Ordery i odznaczenia Wielkiego Księstwa Badenii. [dostęp 2015-05-17]. (niem.).
• Andreas M. Schulze Ising: Order Lwa Zeryngeńskiego na medalnet.net. [dostęp 2015-05-17]. (niem.).