Order Luizy

Order Luizy lub Order Ludwiki (niem. Luisen-Orden) – do 1918 jeden z niewielu orderów damskich Królestwa Prus. Nadawano go kobietom, które wyróżniły się swoją pomocą podczas pruskiego wysiłku wojennego.

Insygnia wojenne

Insygnia pokojowe

Order Luizy
Order Ludwiki
Luisen-Orden

Awers insygniów orderu I klasy
Awers insygniów orderu II klasy
Baretka wojenna
Ustanowiono	3 sierpnia 1814
Wycofano	11 sierpnia 1919
Powyżej	Order Świętego Jana (Prusy)
Poniżej	Krzyż Zasługi dla Kobiet

Historia i insygnia

Order został ustanowiony 3 sierpnia 1814 – w czasie wojen z Napoleonem I – przez króla Prus Fryderyka Wilhelma III dla uczczenia pamięci jego zmarłej w 1810 małżonki, Luizy i był przeznaczony wyłącznie dla kobiet.

Odznaką pierwotnie jednoklasowego orderu był złoty krzyż grecki z rozszerzonymi ramionami (niem. Tatzenkreuz, fr. Croix pattée), emaliowany na czarno, z literą „L” otoczoną siedmioma złotym gwiazdkami w niebieskim medalionie awersu. W medalionie rewersu znajdowały się najpierw daty „1813–1814”, zaś od Wiosny Ludów daty: „1848–1849”. Ten drugi model był nadawany od 1850. Liczba dam orderu, które musiały być poddankami pruskimi, ograniczona była do stu. Damy wyznania niechrześcijańskiego otrzymywały zamiast krzyża złoty medal z medalionem „L” z awersu orderu.

Syn Luizy, król Wilhelm I, ustanowił 30 października 1865 drugi, niższy stopień orderu, podzielony na dwie klasy, z mniejszymi, nieemaliowanymi krzyżami. Ostatni król pruski Wilhelm II dodał do orderu Wielki Krzyż z gwiazdą noszoną na piersi (1914), nie wiadomo jednak czy były jakiekolwiek nadania. Po upadku pruskiej monarchii w 1918 Order Luizy nie był nadawany jako odznaczenie państwowe^[a], przetrwał jako order domowy cesarskiego rodu Hohenzollernów, którego wielkim mistrzem jest obecny pretendent do niemieckiego tronu Jerzy Fryderyk^[1].

Odznaczenia było noszone w formie damskiej kokardy nad lewą piersią na białej wstążce orderowej z dwoma czarnymi bocznymi paskami za zasługi w czasie wojny, lub z trzema czarnymi paskami za zasługi w czasie pokoju.

Odznaczone

Z tym tematem związana jest kategoria: Damy Orderu Luizy.

Uwagi

1. Konstytucja weimarska z 11 sierpnia 1919 w artykule 109 pkt 4 i 5 znosiła możliwość nadawania orderów i odznaczeń przez państwo niemieckie, a jednocześnie zabraniała obywatelom Niemiec przyjmowania jakichkolwiek tytułów i orderów obcych rządów (patrz: Die Verfassung des Deutschen Reichs („Weimarer Reichsverfassung”) vom 11. August 1919).

Przypisy

1. Dynastic orders. [w:] Register of orders of chivalry. Report of the International Commission for Orders of Chivalry (2002) [on-line]. en. [dostęp 2016-05-24].

Bibliografia

• Gustav Adolph Ackermann, Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und erloschener Orden, Annaberg 1855
• Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak, Warszawa 1939, s. 445
• Jörg Nimmergut, Orden und Ehrenzeichen von 1800-1945, München 1977
• Christopher Clark: Prusy. Powstanie i Upadek 1600-1947. Warszawa: Bellona, 2009, s. 338–339.
• Handbuch über den Königlich Preussischen Hof und Staat. Berlin: 1911, s. 46.