Operacja Frühlingserwachen

Operacja Frühlingserwachen (z niem. „Wiosenne przebudzenie”; także operacja balatońska) – kryptonim ostatniej niemieckiej ofensywy podczas II wojny światowej. Atak rozpoczął się 6 marca 1945 roku na froncie wschodnim i skierowany był przeciwko oddziałom radzieckim i bułgarskim na Węgrzech w pobliżu jeziora Balaton.

Operacja Frühlingserwachen

II wojna światowa, front wschodni
Niemieckie jednostki zmotoryzowane i pancerne podczas operacji Frühlingserwachen. Od prawej widoczne: Sd.Kfz.250, Lancia 3 RO, niezidentyfikowany pojazd oraz czołg PzKpfw V Panther, marzec 1945 roku
Czas	6–16 marca 1945
Miejsce	okolice jeziora Balaton
Terytorium	Węgry
Przyczyna	próba zabezpieczenia węgierskich pól naftowych
Wynik	zwycięstwo wojsk radziecko-bułgarskich
Strony konfliktu
III Rzesza  Węgry  ZSRR  Bułgaria
Dowódcy
Otto Wöhler (Grupa Armii Południe) Maximilian von Weichs (Grupa Armii F) Josef Dietrich Fiodor Tołbuchin (3 Front Ukraiński)
Siły
140 000 żołnierzy, 900 czołgów 465 050 żołnierzy, 168 czołgów, 437 dział samobieżnych
Straty
12 358 zabitych, rannych i zaginionych, 31 czołgów[1] 8492 zabitych i zaginionych, 24 407 rannych i chorych[2]
Położenie na mapie Węgier miejsce bitwy
46°59′N 18°21′E

Historia

Główne siły niemieckie pochodziły z jednostek pancernych Waffen-SS, które brały udział w nieudanej ofensywie w Ardenach. Celem ofensywy było odbicie Budapesztu, zdobytego przez wojska radziecko-rumuńskie 13 lutego 1945 roku, oraz zabezpieczenie pól naftowych koło Nagykanizsy, ostatniego niemieckiego źródła ropy naftowej. Pomimo bardzo niekorzystnej pogody oraz warunków terenowych (grząska ziemia powodowała, że pojazdy bardzo łatwo się zakopywały) Niemcom udało się zaskoczyć Armię Czerwoną, a ich największej jednostce bojowej, 6. Armii Pancernej SS pod dowództwem Josefa Dietricha, udało się zdobyć znaczną połać terenu podczas pierwszego tygodnia ofensywy. Kiedy jednak radzieccy dowódcy zdali sobie dobrze sprawę z obecności kilku dywizji pancernych Waffen-SS, ruszyli w połowie marca do kontrataku. W ciągu kilku dni wojska niemieckie zostały zmuszone do powrotu na pozycje, z których rozpoczął się atak. Tym samym ofensywa zakończyła się niepowodzeniem.

Strategicznie operacja miała niewielkie znaczenie. Pokazała jednak, że jednostki Waffen-SS nadal posiadały spory potencjał militarny. Uwagę zwraca fakt, że niemieckim dywizjom pancernym z Waffen-SS, które brały udział w ofensywie w Ardenach, udało się tak szybko odtworzyć oraz stać się zdolnym do podjęcia walk w operacji "Frühlingserwachen". Klęska dywizji pancernych Waffen-SS, które były uważane za jednostki elitarne, spowodowała wybuch złości Adolfa Hitlera, który rozkazał żołnierzom z dywizji "Leibstandarte SS Adolf Hitler", "Das Reich", "Hohenstaufen" oraz "Hitlerjugend" usunięcie opasek SS z mundurów. Rozkaz nie miał właściwie żadnego znaczenia praktycznego, ponieważ wszystkie emblematy dywizji zostały odszyte po przybyciu na Węgry jako element kamuflażu 6. Armii Pancernej. Dietrich nigdy nie przekazał rozkazu Hitlera dowódcom swoich dywizji. Weterani SS są zgodni, iż Hitler wyraził w ten sposób swój gniew, zamierzając urazić dumę niegdyś elitarnych dywizji^[3]. Fakt ten jest często wspominany w literaturze dotyczącej historii II wojny światowej jako przykład zgorzknienia Hitlera i jego utraty zaufania wobec najlepszych jednostek wojskowych w końcowej fazie wojny.

Przypisy

1. Karl-Heinz Frieser, Klaus Schmider, Klaus Schönherr, Gerhard Schreiber, Kristián Ungváry, Bernd Wegner: Das Deutsche Reich und der Zweite Weltkrieg - Vol. 8: Die Ostfront 1943/44 - Der Krieg im Osten und an den Nebenfronten. Monachium: Deutsche Verlags-Anstalt, 2007, s. 942. ISBN 3-421-06235-8.
2. G.F. Kriwoszejew: Soviet Casualties and Combat Losses in the twentieth century. London: Greenhill Books, 1997, s. 110. ISBN 1-85367-280-7.
3. RupertR. Butler RupertR., Zbrodnicze formacje SS Leibstandarte, 2015. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Eberle Rune, Matthias Uhl: Hitler, Stalins hemliga dossier. Stockholm: Prisma, 2006. ISBN 978-91-7263-858-7. (szw.). Brak numerów stron w książce

Encyklopedie internetowe (konflikt):

• БРЭ: 1847162