Loading AI tools
książka z 1612 roku autorstwa Walentego Roździeńskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Officina ferraria (pełny tytuł Officina ferraria, abo huta y warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego) – wierszowany barokowy poemat napisany w 1612 roku w języku polskim przez zarządcę kopalń i hut Walentego Roździeńskiego[1] opisujący stan XVII wiecznego górnictwa i hutnictwa na Śląsku, a także obyczaje hutników i górników. Dzieło stanowi pierwszy polski i jeden z pierwszych w Europie podręczników metalurgicznych.
 Strona tytułowa dzieła z pierwszego wydania | |
| Autor | |
|---|---|
| Tematyka | |
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania |
1612 |
| Wydawca |
Szymon Kempini |
- Wielkie użytki ziemne miejscy niektóremi
- Z łaski swojej Pan Bóg dał tej to szląskiej ziemi
- Ma rudę taką, z której tak dobrze działają
- Żelaza, że mu równia w Europie nie mają.
Walenty Roździeński (1560-1622) Officina ferraria 1612.[2]
Dzieło powstało podczas pobytu mistrza Walentego na dworze koszęcińskiego szlachcica Andrzeja Kochcickiego, gdzie zajmował się zarządzaniem jego hutami. To pierwszy tego typu utwór w języku polskim, który łączy praktyczne i rzeczowe informacje związane z problematyką XVII-wiecznego przemysłu z zasadami poetyki i wersyfikacji. Autor opisuje w nim historię obróbki żelaza oraz życie i pracę śląskich górników, hutników i kowali, którą znał z własnego doświadczenia. Oprócz opisu realiów pracy ówczesnego robotnika zawarł również szereg wiadomości o jego życiu, zwyczajach i wierzeniach[3]. Dodatkowo, będąc gorliwym ewangelikiem Roździeński wprowadził do swego utworu liczne cytaty i komentarze biblijne, oparte na ewangelickiej postylli górniczej z 1562 roku pt. Sarepta, której autorem był ksiądz Jan Mathesius, przyjaciel Marcina Lutra.
Dzieło Roździeńskiego zostało po jego śmierci całkowicie zapomniane, dopiero w 1929 roku, po ponad 300 latach, ksiądz Leon Formanowicz przypadkowo odnalazł w Gnieźnie jedyny jego zachowany egzemplarz i nagłośnił to odkrycie. Odkrycie to spotkało się z dużym zainteresowaniem literaturoznawców. Zawiera bowiem informacje z wielu dziedzin ówczesnej nauki, uzupełnia współczesną wiedzę o epoce w zakresie socjologii, językoznawstwa, geografii, literaturoznawstwa i innych, a także wskazuje na kulturową jedność XVII-wiecznego Śląska z ziemiami Królestwa Polskiego. Świadczy to również pozytywnie o samym Roździeńskim, który jako prosty zarządca kuźni wykazał się wyjątkową erudycją. W ostatnich latach Oficina ferraria... została wznowiona w druku (w 1976 roku, także w tłumaczeniu na język angielski)[4] i jest sprzedawana jako ciekawostka bibliofilska.
Oryginał w niewyjaśniony sposób dostał się w ręce prywatne w czasie, gdy kardynał Stefan Wyszyński przebywał w więzieniu. W roku 1977 z rąk prywatnych trafił jako dar do Biblioteki Narodowej. Kapituła Prymasowska w Gnieźnie usiłowała odzyskać "klocek", zawierający m.in. to dzieło, a noszący w gnieźnieńskiej bibliotece katedranlej nadal sygnaturę BK Pl 178[5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
