Nowy Waliszów

Nowy Waliszów (niem. Neuwaltersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.

Nowy Waliszów

wieś
Dwór w Nowym Waliszowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Bystrzyca Kłodzka
Wysokość	430-540[1] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	440[2]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-511[3]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0851488
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Nowy Waliszów
Położenie na mapie Polski Nowy Waliszów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Nowy Waliszów
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Nowy Waliszów
50°18′45″N 16°44′11″E[4]

Kościół św. Mikołaja w Nowym Waliszowie

Herb właścicieli von Ludwig

Położenie

Nowy Waliszów jest dużą wsią łańcuchową o długości około 4 km, leżącą na wschód od Bystrzycy Kłodzkiej, pomiędzy pasmem Krowiarek a Wysoczyzną Idzikowa, na wysokości około 430–540 m n.p.m.^[1]

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1336 r. jako „das obirste Walthersdorff” i do 1945 r. nosiła nazwę Neuwaltersdorf. Wieś należała wtedy do dóbr Pannwitzów^[5]. W dokumencie z roku 1384 odnotowano istnienie we wsi kościoła^[5]. W tym czasie część wsi była dziedzicznym wolnym sołectwem^[5]. W latach 1618–1620 w miejscowości doszło do rozruchów, kiedy wojska cesarskie siłą usunęły protestanckiego pastora. Mieszkańcy sprowadzili go z powrotem i potrzebna była ponowna interwencja^[5]. W roku 1748 wieś należała do rodziny von Fröbel^[5]. W 1840 roku były tu 223 domy, kościół, folwark, wapiennik, 4 młyny wodne, tartak, browar i gorzelnia^[1]. Po II wojnie światowej Neuwaltersdorf przypadł Polsce, przemianowano go na Nowy Waliszów. Ludność niemiecka została przesiedlona.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Zabytki

Do rejestru zabytków wpisane są następujące obiekty z terenu wsi^[6]:

• Kościół św. Mikołaja w Nowym Waliszowie, filialny, należący do parafii pw. św. Wawrzyńca w Starym Waliszowie. Został wzniesiony w początkach XVI wieku, na miejscu poprzedniej, XIV-wiecznej świątyni^[5]. Budynek jednonawowy, z 30-metrową wieżą, wydzielonym prezbiterium, o sklepieniu krzyżowo-żebrowym^[7]
  • budynek bramny z XVIII wieku
• kaplica przydrożna przy posesji nr 9, z XVIII wieku,
• zespół dworski z XVI-XIX wieku, obejmujący:
  • dwór został wzniesiony w XVI wieku, w XVIII i XIX wieku był przerabiany^[5]. Jest to dwukondygnacyjna budowla wzniesiona na planie prostokąta, wyróżniająca się balkonem wspartym na kolumnach, ulokowanym ponad głównym wejściem^[5].
  • park
  • dwa pawilony parkowe.