Niziny (województwo podkarpackie)
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niziny (do 1977 i w latach 1981–1986 Dusowce) – wieś sołecka w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Orły[3].
| wieś | |
.jpg) Cerkiew w drugim dziesięcioleciu XX wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
987[1] |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
37-716[2] |
| Tablice rejestracyjne |
RPR |
| SIMC |
0607506[3] |
Położenie na mapie gminy Orły  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu przemyskiego  | |
 49°52′48″N 22°52′47″E[4] | |
Miejscowość położona jest na skraju Pogórza Przemyskiego, na obszarze bezleśnym, w odległości około 14 kilometrów na północ od Przemyśla, 21 kilometrów na południowy wschód od Jarosławia i 8 kilometrów od Radymna. Jest jedną z większych położonych w gminie Orły.
Leży nad Sanem, nad którym była przerzucona trójprzęsłowa kładka pieszo-rowerowa o długości 176,85 m (najdłuższe przęsło 114,25 cm)[5], umożliwiająca mieszkańcom z pobliskich Chałupek Dusowskich dotarcie do kościoła parafialnego, sklepów i szkoły oraz przystanków komunikacyjnych[6]. Była ona jedną z najdłuższych tego typu budowli w Polsce[7], stanowiąc także atrakcję turystyczną Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo oraz podkarpackiego fragmentu Drogi św. Jakuba „Via Regia” między Korczową a Pilznem[8].
Do 2023 jedynym połączeniem wsi Niziny w gminie Orły z miejscowością Chałupki Dusowskie w gminie Stubno, była wisząca kładka nad Sanem, z której mogli korzystać jedynie piesi i rowerzyści. 1 sierpnia 2022 obok kładki w Nizinach ruszyła budowa mostu drogowego na Sanie. Nowy most ma mieć 139 m długości, dwie jezdnie o łącznej szerokości 6 m i nośności 40 ton. W marcu 2023 rozpoczęto stawianie drugiego przęsła, a zakończenie inwestycji planowane jest na wrzesień 2023. Most umożliwi połączenie drogowe gmin Orły i Stubno, dojazd do autostrady A4 i do przejść granicznych w Medyce i Korczowej[9]. W dniu 22 września 2023 r. uroczystego otwarcia mostu na Sanie dokonał Minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk przy współudziale przedstawicieli woj.podkarpackiego,powiatu przemyskiego gmin współdziałających i mieszkańców. Aktu poświęcenia Metropolita Przemyski abp Adam Szal. Po otwarciu mostu kładkę rozebrano[10].
We wsi znajduje się przystanek kolejowy Niziny na linii kolejowej nr 91 Kraków Główny – Medyka. Przez wieś przebiegają dwie drogi powiatowe, Przemyśl – Radymno nr 1820 R i Orły – Niziny nr 2108 R[11].
Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy, w dekanacie Żurawica, archidiecezji przemyskiej[12]. We wsi działa klub piłkarski LKS Niziny założony w 2012. W sezonie 2024/2025 klub gra w klasie B grupa Przemyśl[13].
W Nizinach znajduje się Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej[14] oraz Wiejski Dom Kultury z miejscowymi organizacjami pożytku publicznego. Od 1949 działa, wyposażona w specjalistyczny sprzęt, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, która 12 maja 2024 r. obchodziła swoje 75-lecie istnienia. Przed Remizą odsłonięto pomnik św. Floriana ufundowany przez mieszkańców miejscowości Niziny[15].
W przestrzeni publicznej wsi funkcjonują części bez identyfikatora SIMC: Zatorze, Centrum Wieś /ul. Kolejowa/, Osiedle /ul Ogrodowa/, Niziny nad Sanem.
Pierwszą wzmianką o wsi jest dekret o lokacji na prawie niemieckim czterech wsi około Przemyśla: Większej Zurawicy, Mniejszej Zurawicy, Dusowiec i Zurawy pieczętowany 18 listopada 1387 przez Jana Odrowąża ze Sprowy (zm. 1395/1398) sekretarza króla Władysława Jagiełły[17].
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że w 1881 wieś zamieszkiwało 6 katolików 732 grekokatolików i 10 izraelitów. Grekokatolicy mieli we wsi cerkiew parafialną pod wezwaniem Opieki Bogurodzicy, zbudowaną w 1641, a katolicy należeli do parafii w Wyszatyczach[18]. W 1945 dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni na wschód, a wieś spalona. Ocalała jedynie drewniana cerkiew. Cerkiew zawaliła się na początku lat 50. XX wieku i została rozebrana[19]. Część ikonostasu zachowała się i jest przechowywana i eksponowana w Muzeum Archidiecezji Przemyskiej (Ikony ze zbiorów Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu).[potrzebny przypis] Do dzisiaj zachowały się 2 cmentarze greckokatolickie (drugi po prawej stronie Sanu), duży kamień przycerkiewny i Krzyż Pańszczyźniany z 1848 roku (postawiony na pamiątkę zniesienia pańszczyzny w Galicji przez Cesarza Ferdynanda I Habsburga).
W 1947 wieś została zasiedlona przez osadników z Handzlówki[20]. Z czasem dołączali kolejni z powiatów łańcuckiego, rzeszowskiego i przeworskiego. Zwieńczeniem odbudowy i osadnictwa wsi są pomniki-jubilaci: 10-, 50-, i 70-lecia. Obok tychże stoi obelisk z tablicą – laurem uhonorowania zasług mieszkańców w odbudowie wsi i kraju[21] W 1977 roku dokonano zmiany nazwy wsi z Dusowce na Niziny[22]. Posłużono się nazwą - używaną potocznie częścią nad Sanem. Kolejna zmiana miała miejsce w 1986 roku[23]. W Nizinach wybudowano biologiczną oczyszczalnię ścieków o przepustowości 225 m³ obsługującą także sąsiednie miejscowości[24].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie przemyskim.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
