Niemirów (województwo podlaskie)
wieś w województwie podlaskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niemirów – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Mielnik[4][6]. Leży przy granicy z Białorusią, nad rzeką Bug, naprzeciw woj. lubelskiego.
Ten artykuł od 2015-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
| wieś | |
 Kościół z 1780 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
17-307[3] |
| Tablice rejestracyjne |
BSI |
| SIMC |
0035062[4] |
Położenie na mapie gminy Mielnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu siemiatyckiego  | |
 52°17′08″N 23°09′47″E[5] | |
Niemirów uzyskał lokację miejską w 1616 roku, zdegradowany w 1897 roku[7]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie białostockim.
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława.
W okolicy stwierdzono cmentarzyska z grobami w obstawie kamiennej (w typie mazowieckim) i kurhany (w typie ruskim) świadczące o istnieniu w XIII wieku w tym rejonie równoległego osadnictwa z zachodu i wschodu. Pierwszy gród powstał tu jednak już w XI-XII wieku. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1495, kiedy nosiła nazwę Niwice. W 1548 r. wieś otrzymał od króla Zygmunta Augusta Stanisław Niemira herbu Gozdawa z Ostromęczyna. Jego wnuk Stanisław Niemira, kasztelan podlaski, uzyskał dla miejscowości prawa miejskie i zmienił nazwę na dzisiejszą. Położenie przy drodze handlowej i przeprawie przez Bug sprzyjało rozwojowi miasta. W 1620 r. właściciele wytyczyli duży rynek i ufundowali kościół. Od 1631 r. Niemirów występuje w dokumentach jako miasto. Po zniszczeniach potopu szwedzkiego i najazdu Rakoczego zostało tu w 1662 r. zaledwie 88 mieszkańców. W 1709 r. właścicielem miasta był chorąży mielnicki Antoni Niemira. Odbudowa miasta nastąpiła po 1738 r., kiedy właścicielem miasta został ród Czartoryskich. Za staraniem kanclerza wielkiego litewskiego księcia Michała Czartoryskiego, w roku 1775 Niemirów otrzymał od króla Stanisława II Augusta prawo do dwóch targów w tygodniu i dwóch jarmarków w roku, co spowodowało rozwój handlu i napływ ludności żydowskiej.
W latach 1795–1807 zbiegały się tu granice trzech zaborów.
W czasie zaborów Niemirów znalazł się w zaborze rosyjskim. W XIX wieku własność Niemojewskich i Szaniawskich, od 1851 własność rządowa. Podczas powstania styczniowego w pobliżu Niemirowa rozegrała się 4 lutego 1863 bitwa oddziału Romana Rogińskiego ze ścigającymi go wojskami rosyjskimi Iwana Nositza. Prawa miejskie Niemirów utracił ok. 1875 r.[8]
Pod koniec XVIII wieku społeczność żydowska wybudowała niedaleko rynku drewnianą synagogę[9]. W połowie XIX postawiono nową synagogę na miejscu poprzedniej. Również był to budynek drewniany. W jednym z pomieszczeń mieścił się cheder. W czasie kampanii wrześniowej, synagoga spłonęła podczas bombardowania miasteczka[10].
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 777 osób, wśród których 557 było wyznania rzymskokatolickiego, 71 prawosławnego a 149 mojżeszowego. Jednocześnie 591 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 54 białoruską a 132 żydowską. Było tu 120 budynków mieszkalnych[11].
We wrześniu 1939 roku ludność została zmuszona przez władze radzieckie do opuszczenia miasta ponieważ na Bugu powstała granica radziecko-niemiecka. Część drewnianych domów przeniesiono do prowizorycznej osady pod lasem, oddalonej o ok. 1 km. Mieszkańcy wrócili po zajęciu terenów przez Niemców w 1941 r.
O dawnej, miejskiej przeszłości Niemirowa świadczy jedynie zachowany układ urbanistyczny z prostokątnym rynkiem, zamienionym w ogrodzony plac z wychodzącymi z niego uliczkami. Przy niektórych zachowała się stara, drewniana zabudowa.
- Kościół św. Stanisława barokowo-klasycystyczny przy północnej stronie rynku. Pierwotny drewniany z 1620 r. fundacji kasztelana podlaskiego Stanisława Niemiry i jego żony Ewy z Mogielnickich spłonął w 1775 r. Nowy murowany ufundowany został przez kanclerza Michała Fryderyka Czartoryskiego w 1780 r. Jego projektantem był prawdopodobnie Jan Samuel Becker. Po kilkuletniej przerwie w budowie ukończył ją w 1791 r. generał ziemi podolskich Adam Kazimierz Czartoryski zlecając ozdobienie stiukami wnętrz oraz frontonu. Po Powstaniu styczniowym zamknięty przez zaborców rosyjskich po 1866 r. W tym czasie nieskutecznie próbowano zamienić go w cerkiew. Zwrócony katolikom w 1905 roku. Kościół posiada barokowo-klasycystyczne wyposażenie z czasów budowy, m.in. żyrandol rokokowo-klasycystyczny, ambonę, klasycystyczny konfesjonał, obrazy w rokokowych snycerskich ramach. Wewnątrz tablica epitafijna dziedziczki miasta Teresy z Borzęckich Szaniawskiej (zm. 1813)[12].
- Brama z dzwonnicą z 1823 r. zbudowana przez ks. Marcina Niemyskiego w stylu barokowo-klasycystycznym. Całość założenie otacza mur. Na dzwonnicy znajdują się barokowe dzwony z XVIII w. odlane w Gdańsku i Warszawie.
- Nad rzeką znajduje się Góra Zamkowa ze średniowiecznym grodziskiem z XI - XII wieku, na którego czworobocznym szczycie o boku 25 metrów w XVI wieku istniała ufortyfikowana siedziba rodu Niemirów, którą otaczały fosa i wał. Warownia strzegła przeprawy przez rzekę, ku której biegła ul.Brzeska oraz była ośrodkiem dóbr. Góra Zamkowa leżała dawniej bezpośrednio nad Bugiem, który później zmienił koryto i płynie w odległości ok. pół kilometra.
- resztki cmentarza żydowskiego z XIX wieku, w lesie, tuż przy granicy, z zachowanymi nielicznymi macewami. Większość nagrobków została zniszczona przez żołnierzy radzieckich, którzy użyli ich do budowy schronów na Linii Mołotowa.
- betonowe schrony wschodzące w skład zbudowanej przez Sowietów w latach 1940-41 Linii Mołotowa: na polu za cmentarzem przy granicy oraz drugi 100 metrów od drogi z Niemirowa do Sutna. Była to pozycja polowa sowieckiej 49 dywizji strzeleckiej. Inne bunkry znajdują się między wsią Moszczona Królewska i Homoty, gdzie znajduje się 14 schronów.
- Nad Bugiem czynna jest przeprawa promowa (poza okresami, gdy Bug zalewa doprowadzającą do promu drogę). Najbliższy most przez rzekę znajduje się w odległych o ponad 25 km Kózkach.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
