Nektarynka

Nektarynka (Prunus persica var. nucipersica) – odmiana (a właściwie grupa odmian) brzoskwini zwyczajnej, którą od brzoskwini odróżnia przede wszystkim gładka (niewłochata) skórka owoców. Pochodzenie nektarynek przez długi czas było zagadką. Podejrzewano, że jest to mieszaniec brzoskwini i śliwy. Jednak badania genetyczne wykazały, że brak charakterystycznego omszenia to skutek ujawnienia się genu recesywnego, odpowiedzialnego za tę cechę rośliny.

Ten artykuł dotyczy owocu. Zobacz też: papugi: nektarynka białooka i nektarynka piżmowa.

Nektarynka

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	Prunus
Gatunek	brzoskwinia zwyczajna
Odmiana	nektarynka
Nazwa systematyczna
Prunus persica var. nucipersica (Suckow) C. Schneider Ill. Handb. Laubholzk. 1:594. 1906
Synonimy
P. persica var. nectarina (Aiton) Maxim.)

Nektarynka

Kwiaty nektarynki

Morfologia

Pokrój

Drzewo o wysokości do 6 m, krótkowieczne, żyjące do 30 lat.

Pień

Kora ciemnobrunatnoszara, nieraz u dołu prawie czarna, podłużnie spękana.

Liście

Lancetowate, faliście ząbkowane, błyszczące.

Kwiaty

Różowe, pięciokrotne, o licznych słupkach i pręcikach. Kwitnie w kwietniu, przed pojawieniem się liści.

Owoce

Pestkowiec o masie 100–200 g, żółtej skórce z czerwonym rumieńcem. Dojrzewa w zależności od odmiany od lipca do października. Od owoców brzoskwini różnią się tym, że mają gładką skórkę, bez omszenia.

Zastosowanie

• Roślina uprawna. Największe obszary jej uprawy znajdują się we Francji, Włoszech, Hiszpanii, Grecji, Stanach Zjednoczonych, Chile oraz w Południowej Afryce. W Polsce jest uprawiana, jednak jej uprawa jest narażona na ryzyko ze względu na duże wymagania cieplne. Jej kwiaty są często niszczone przez przymrozki wiosenne.
• Sztuka kulinarna. Doskonały owoc jadalny, który stał się popularny dopiero na początku dwudziestego wieku. Ma aromatyczny i soczysty miąższ o żółtej lub pomarańczowej barwie, który jest bardziej zwarty niż u brzoskwini, przez co łatwo oddziela się od pestki. Najczęściej używana jest do bezpośredniego spożycia jako owoc deserowy, ale używana jest także jako dodatek do lodów, ciast. Robi się z niej także przetwory: dżemy, soki, kompoty, likiery, galaretki. Czasami poddaje się ją suszeniu.

Wartość odżywcza Nektarynka, owoc surowy (100 g)

Wartość energetyczna 213 kJ (51 kcal) Białka 0,9 g szczegółowe informacje RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,0% 2,0% 2,0% 2,0% M 1,6% 1,6% 1,6% 1,6% Węglowodany 11,8 g szczegółowe informacje Przyswajalne 10,6 g RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 8,2% 8,2% 8,2% 8,2% M 8,2% 8,2% 8,2% 8,2% Cukry (jedno- i dwucukry) 9,00 g Jednocukry Glukoza 1,4 g Fruktoza 1,3 g Dwucukry Sacharoza 6,3 g Skrobia 0,00 g Błonnik 1,2 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 4,8% 4,8% 5,7% 5,7% M 3,2% 3,2% 4,0% 4,0% Tłuszcze 0,2 g szczegółowe informacje Kwasy tł. nasycone 0,00 g Kwasy tł. nienasycone Jednonienasycone 0,08 g Wielonienasycone 0,08 g omega-3 0,04 g α-Linolenowy (ALA) 0,04 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,6% 3,6% 3,6% 3,6% M 2,5% 2,5% 2,5% 2,5% omega-6 0,04 g Linolowy (LA) 0,4 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,3% 3,3% 3,6% 3,6% M 2,4% 2,4% 2,9% 2,9% Woda 86,6 g szczegółowe informacje AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,2% 3,2% 3,2% 3,2% M 2,3% 2,3% 2,3% 2,3%

Witaminy Witamina C 13,7 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 18% 18% 18% 18% M 15% 15% 15% 15% Tiamina (B1) 0,02 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,8% 1,8% 1,8% 1,8% M 1,7% 1,7% 1,7% 1,7% Ryboflawina (B2) 0,04 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,6% 3,6% 3,6% 3,6% M 3,1% 3,1% 3,1% 3,1% Niacyna (B3) 0,1 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,7% 0,7% 0,7% 0,7% M 0,6% 0,6% 0,6% 0,6% Witamina B6 0,02 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,5% 1,5% 1,3% 1,3% M 1,5% 1,5% 1,2% 1,2% Foliany 0,004 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% M 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% Kobalamina (B12) 0,00 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Witamina A 0,017 mg RAE RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,4% 2,4% 2,4% 2,4% M 1,9% 1,9% 1,9% 1,9% Witamina D 0,0000 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Witamina E 1,8 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 12% 12% 12% 12% M 12% 12% 12% 12% Makroelementy Fosfor 28 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 4,0% 4,0% 4,0% 4,0% M 4,0% 4,0% 4,0% 4,0% Wapń 9 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,9% 0,9% 0,8% 0,8% M 0,9% 0,9% 0,9% 0,8% Magnez 13 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 4,2% 4,1% 4,1% 4,1% M 3,3% 3,1% 3,1% 3,1% Potas 214 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 4,6% 4,6% 4,6% 4,6% M 4,6% 4,6% 4,6% 4,6% Sód 1 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% M 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% Mikroelementy Jod 0,003 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,0% 2,0% 2,0% 2,0% M 2,0% 2,0% 2,0% 2,0% Żelazo 0,5 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,8% 2,8% 6,3% 6,3% M 6,3% 6,3% 6,3% 6,3% Miedź 0,08 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 8,9% 8,9% 8,9% 8,9% M 8,9% 8,9% 8,9% 8,9% Cynk 0,13 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,6% 1,6% 1,6% 1,6% M 1,2% 1,2% 1,2% 1,2% Mangan 0,13 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 7,2% 7,2% 7,2% 7,2% M 5,7% 5,7% 5,7% 5,7%

Dane liczbowe na podstawie: [3] Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[4]

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
3. Hanna Kunachowicz, Beata Przygoda, Irena Nadolna, Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017, s. 620. ISBN 978-83-200-5311-1
4. Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.). Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Sadownictwo i szkółkarstwo. Warszawa: PWRiL, 1995. ISBN 83-09-01624-7. Brak numerów stron w książce

Kontrola autorytatywna (owoc):

• LCCN: sh85090580
• GND: 4231551-7
• NKC: ph507311, ph507310
• J9U: 987007563284905171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: plant/nectarine
• NE.se: nektarin
• SNL: nektarin
• Catalana: 0125801
• DSDE: nektarin