Ndok Gjeloshi

Ndok Gjeloshi (ur. 15 listopada 1893 we wsi Mekshaj, sandżak szkoderski, zm. 11 kwietnia 1943 w Tiranie^[1]) – oficer żandarmerii albańskiej i pro-włoskiej milicji albańskiej, emigrant polityczny, sprawca zamachu na króla Zoga I.

Ndok Gjeloshi

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	15 listopada 1893 Mekshaj, Imperium Osmańskie
Data i miejsce śmierci	11 kwietnia 1943 Tirana
Przebieg służby
Siły zbrojne	Królewska Armia Albańska
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa

Życiorys

Pochodził z krainy Dukagjini w północnej Albanii. Kształcił się w szkole prowadzonej przez Franciszkanów w Szkodrze, a następnie w Akademii Wojskowej w Modenie^[2]. W czasie rządów Wilhelma zu Wieda w Albanii Gjeloshi związał się z grupą nacjonalistów, popierających politycznie księcia. W latach 20. służył w żandarmerii w stopniu porucznika^[1]. W 1923 był związany z organizacją Mbrojtja Kombetare e Kosoves (Obrona Narodowa Kosowa)^[2]. Wziął aktywny udział w zamachu stanu, organizowanym przez zwolenników Fana Noliego w czerwcu 1924 i otrzymał awans na kapitana Straży Granicznej. Po upadku rządu Noliego uciekł z kraju i przez dwa lata przebywał na emigracji. W 1926 powrócił do kraju. W tym samym roku, wspólnie z katolickim księdzem Loro Caką zorganizował powstanie w krainie Dukagjini. Powstanie szybko stłumiły siły wierne Ahmedowi Zogu, a Gjeloshi po raz kolejny udał się na emigrację do Wiednia. Tam też związał się z organizacją Bashkimi Kombëtar (Związek Narodowy), grupującą przeciwników Ahmeda Zogu^[1].

Zamach w Wiedniu

20 lutego 1931 wspólnie z Azizem Cami brał udział w zamachu w Wiedniu, którego celem był król Zog I. Król przebywał w Wiedniu z prywatną wizytą, a w dniu zamachu miał wracać samochodem do hotelu z Opery Wiedeńskiej^[1]. Zamach się nie powiódł, a Gjeloshi zastrzelił szefa ochrony królewskiej, majora Llesha Topallaja, myląc go z królem^[3]. W zamachu został ranny minister Eqrem Libohova. Ujęty przez policję austriacką Gjeloshi posiadał przy sobie jugosłowiański paszport dyplomatyczny^[1]. Na procesie przeciwko sprawcom zamachu w Riedzie w październiku 1931 został skazany na siedem lat więzienia^[4].

Dalsze losy

Po odbyciu kary Gjeloshi wyjechał do Pragi. W 1939, już po inwazji włoskiej powrócił do kraju. Brał udział w wojnie grecko-włoskiej. W 1941 po połączeniu Kosowa z Albanią, wstąpił do lokalnej milicji pro-włoskiej i otrzymał awans na majora^[2]. W 1942 był sędzią w sądzie wojskowym, w stopniu pułkownika. W kwietniu 1943 został zastrzelony w Tiranie przez Myslyma Ketę, na polecenie Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Albanii^[1].

Był żonaty (żonę Margaritę z d. Petrović poślubił w Wiedniu).

Przypisy

1. Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 170–171. ISBN 978-1-78076-431-3.
2. Zenepe Dibra: Fjalor enciklopedik i hapesires shkodrane, vol. 1. Lezhe: Gjergj Fishta, 2015, s. 446-447. (alb.).
3. Si ndodhi Atentati kundër A.Zogut në Vjenë [online], veriu.com [dostęp 2023-03-26] (alb.).
4. Owen Pearson: Albania in the Twentieth Century, A History: Volume I: Albania and King Zog. The Centre for Albanian Studies, 2004, s. 331. ISBN 1-84511-013-7.

Bibliografia

• Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 170–171. ISBN 978-1-78076-431-3.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 642145857943423021057
• GND: 1089080638