Modrak (ptak)

Modrak^[5], modrak śródziemnomorski^[6] (Monticola solitarius) – gatunek ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae). Zamieszkuje południową i wschodnią Eurazję oraz północną Afrykę. Nie jest zagrożony.

Modrak

Monticola solitarius[1]
(Linnaeus, 1758)
Samiec
Samica
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	muchołówkowate
Podrodzina	kląskawki
Rodzaj	Monticola
Gatunek	modrak
Synonimy
[Turdus] solitarius Linnaeus, 1758[2] Turdus Philippensis Statius Müller, 1776[3] Turdus azureus Crespon, 1844[3]
Podgatunki
M. s. solitarius (Linnaeus, 1758) M. s. longirostris (Blyth, 1847) M. s. pandoo (Sykes, 1832) M. s. philippensis (Statius Müller, 1776) M. s. madoci Chasen, 1940
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
lęgowiska      występuje przez cały rok      przeloty      zimowiska      zalatuje (sezonowość niepewna)

Monticola solitarius solitarius

Systematyka

Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego gatunek ten opisał w 1758 roku Karol Linneusz w 10. edycji Systema Naturae. Autor nadał mu nazwę Turdus solitarius. Jako miejsce typowe wskazał Orient^[3][7] (czyli kraje wschodnie), co później zmieniono na Włochy, gdyż stamtąd pochodził okaz opisany w cytowanej przez Linneusza wcześniejszej pracy Willughby’ego^[3]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Monticola^[2][5][8].

Wyróżnia się pięć podgatunków^[2][8]. Niektórzy autorzy proponują podział taksonomiczny Monticola solitarius i wyodrębnienie wschodnich podgatunków (philippensis, pandoo i madoci) do osobnego gatunku Monticola philippensis^[8][9].

Zasięg występowania

Modrak występuje w zależności od podgatunku^[2][8]:

• Monticola solitarius solitarius – modrak śródziemnomorski^[5] – północno-zachodnia Afryka, południowo-zachodnia i południowo-środkowa Europa, północna Turcja do Gruzji i Azerbejdżanu.
• Monticola solitarius longirostris – Grecja i zachodnia oraz południowa Turcja i Lewant na wschód do północno-zachodnich Himalajów.
• Monticola solitarius pandoo – środkowe Himalaje do wschodnich Chin i północno-zachodniego Wietnamu.
• Monticola solitarius philippensis – modrak rdzawobrzuchy^[5] – wschodnia Mongolia do Sachalinu i Japonii, skrajnie północne Filipiny i północno-wschodnie Chiny.
• Monticola solitarius madoci – Półwysep Malajski i północna Sumatra.

W Polsce wyjątkowy gatunek lęgowy – odnotowano go na terenie kraju jedyny raz 11 VI 1947 roku w Tatrach^[10]. Nie jest zaliczany do awifauny krajowej^[11].

Morfologia

Długość ciała ok. 20 cm, rozpiętość skrzydeł 30–37 cm. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec w szacie godowej jest ciemnoniebieski z ciemnoszarymi skrzydłami, w szacie spoczynkowej skrzydła również są ciemne, ale jest granatowy. Samica z wierzchu jest szaro-ciemnobrązowa, skrzydła poza barkówkami są ciemnoszare, a głowa szaro-brązowa. Brzuch jest biało i brązowo łuskowany. U obu płci nogi i dziób są szare. Samica jest podobna do samicy nagórnika.

Tryb życia

Jest płochliwy. Zamieszkuje skaliste wybrzeża, wąwozy. Żywi się owadami drobnymi zwierzętami, np. dżdżownicami i jaszczurkami. Lęgi odbywa w akwenie Morza Śródziemnego. Jego gniazdo jest położone w szczelinach skalnych, albo zagłębieniach murów. Samica składa 4–5 jaj.

Status

IUCN uznaje modraka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 1–4 milionów dorosłych osobników. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny^[4].