Minoksydyl

Minoksydyl (łac. minoxidilum) – organiczny związek chemiczny, pochodna dihydralazyny będąca lekiem o działaniu hipotensyjnym oraz stymulującym mieszki włosowe^[3].

Minoksydyl

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 3-tlenek 6-(1-piperydynylo)-2,4-pirymidynodiaminy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C9H15N5O
Masa molowa	209,25 g/mol
Wygląd	białe ciało stałe[1]
Identyfikacja
Numer CAS	38304-91-5
PubChem	4201
DrugBank	DB00350
SMILES C1CCN(CC1)C2=NC(=N)N(C(=C2)N)O
InChI InChI=1S/C9H15N5O/c10-7-6-8(12-9(11)14(7)15)13-4-2-1-3-5-13/h6H,1-5,10H2,(H2,11,12) InChIKey ZFMITUMMTDLWHR-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie 2200 mg/l[2] Temperatura topnienia 248 °C[2] Temperatura rozkładu 272–274 °C[1] logP 1,24[2]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-06-23] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H302, H315, H319, H335 Zwroty P P261, P305+P351+P338 Numer RTECS UV8200000 Dawka śmiertelna LD50 1321 mg/kg (szczur, doustnie)[1]
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Minoksydyl stosowany był w ciężkich przypadkach nadciśnienia tętniczego. Podawany doustnie wpływa bezpośrednio na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, powodując ich rozszerzenie, aktywuje kanały potasowe zależne od ATP i osłabia działanie podnoszących ciśnienie amin katecholowych. Wywołuje przy tym wyraźnie przyspieszenie akcji serca, nasila objawy choroby wieńcowej. Pojawienie się skutecznych leków pozbawionych tego niekorzystnego działania (inhibitorów konwertazy angiotensyny, antagonistów receptora angiotensyny II, antagonistów kanału wapniowego) spowodowało praktyczne wycofanie minoksydylu z terapii nadciśnienia tętniczego.

Stosowany zewnętrznie działa stymulująco na mieszki włosowe (między innymi odwraca proces ich miniaturyzacji w łysieniu typu męskiego). Efekt terapeutyczny w postaci odrastających włosów występuje po 4–6 miesiącach kuracji, zahamowanie wypadania włosów już po 2 miesiącach.

Wskazania

Łysienie typu męskiego u mężczyzn oraz u kobiet. Największa skuteczność we wczesnych fazach procesu łysienia. Zaprzestanie kuracji może spowodować cofnięcie się efektu leczniczego w ciągu kilku miesięcy.

Uzupełniająco stosowany w niektórych przypadkach nadciśnienia tętniczego.

Działania niepożądane

W miejscu aplikacji: zaczerwienienie, swędzenie, suchość i łuszczenie się skóry, czasem odbarwianie bądź wypadanie włosów, zapalenie mieszków włosowych, reakcje alergiczne (kontaktowe zapalenie skóry, pokrzywka, rumień, nieżyt nosa, obrzęk twarzy). Przyjęty doustnie może spowodować spadek ciśnienia i przyczynić się do niedokrwienia serca (nasilenie objawów choroby wieńcowej) – po przypadkowym spożyciu należy skontaktować się z lekarzem.

Minoksydyl jest substancją szkodliwą dla psów i kotów. Podczas stosowania zewnętrznego preparatów zawierających ten związek należy unikać kontaktu ze zwierzętami domowymi, a resztki preparatu zabezpieczyć przed dostępem zwierząt^[4].

Preparaty

W Polsce preparaty zawierające minoksydyl dostępne są w postaci płynów i aerozoli do stosowania na skórę: Alocutan, Alocutan Forte, Alopexy, DX2LEK, Loxon, Loxon Max, Minovivax i Piloxidil (stan na styczeń 2022)^[5].

Przypisy

1. Minoxidil (nr M4145) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2020-06-23]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
2. Minoxidil, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00350 [dostęp 2020-06-23] (ang.).
3. AlinaA. Graczyk AlinaA. i inni, The use of minoxidil in diseases associated with hair loss, „Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny”, 109 (6), 2023, s. 437–452, DOI: 10.5114/dr.2022.126603, ISSN 0033-2526 [dostęp 2024-01-19] (ang.).
4. Kathy C.K.C. Tater Kathy C.K.C., SharonS. Gwaltney-Brant SharonS., TinaT. Wismer TinaT., Topical Minoxidil Exposures and Toxicoses in Dogs and Cats: 211 Cases (2001-2019), „Journal of the American Animal Hospital Association”, 57 (5), 2021, s. 225–231, DOI: 10.5326/JAAHA-MS-7154, PMID: 34370845 [dostęp 2022-01-13] (ang.).
5. Minoksydyl, [w:] Indeks Leków MP, lista preparatów, Medycyna Praktyczna [dostęp 2022-01-13].

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Encyklopedie internetowe (rodzaj indywiduum chemicznego):

• Britannica: science/minoxidil