Mikołaj Prus-Więckowski

Mikołaj Kazimierz Prus-Więckowski (ur. 6 grudnia^?/18 grudnia 1889 w Starokonstantynowie na Podolu, zm. 20 stycznia 1961 w Michałowicach k. Warszawy) – polski inżynier, oficer Armii Imperium Rosyjskiego, generał dywizji Wojska Polskiego.

Mikołaj Prus-Więckowski

generał dywizji
Pełne imię i nazwisko	Mikołaj Kazimierz Prus-Więckowski
Data i miejsce urodzenia	18 grudnia 1889 Starokonstantynów
Data i miejsce śmierci	20 stycznia 1961 Michałowice
Przebieg służby
Lata służby	1910–1955
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie Ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	3 Pułk Ułanów Śląskich 22 Pułk Ułanów Podkarpackich 4 Pułk Strzelców Konnych Ziemi Łęczyckiej Mazowiecka Brygada Kawalerii 7 Łużycka Dywizja Piechoty 1 Warszawska Dywizja Kawalerii Krakowski Okręg Wojskowy
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa tłumienie partyzantki antykomunistycznej akcja „Wisła”
Późniejsza praca	attaché wojskowy
Odznaczenia

Mikołaj Prus-Więckowski w 1907 roku

Grób rodziny Prusów-Więckowskich

Życiorys

Ukończył Korpus Kadetów i Oficerską Szkołę Artylerii w Petersburgu. Od 1910 oficer carskiej artylerii. Podczas I wojny światowej walczył na froncie austriackim. Po rewolucji 1917 studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki w Kijowie.

W 1918 rozpoczął służbę jako ułan 3 pułku ułanów. W latach 1919–1920 dowódca baterii w 1 dywizjonie artylerii konnej, dowódca szwadronu 22 pułku ułanów na froncie bolszewickim. W latach 1923–1924 był instruktorem jazdy konnej w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu. W maju 1924 został przeniesiony z korpusu oficerów artylerii (6 dak) do korpusu oficerów jazdy (22 puł) z pozostawieniem na zajmowanym stanowisku w CSK w Grudziądzu^[1]. W grudniu tego roku został przydzielony z CSK do 22 puł^[2]. W lutym 1927 został przesunięty w 22 puł ze stanowiska kwatermistrza na stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy pułku^[3]. Z dniem 25 kwietnia 1929 został przeniesiony służbowo do Obozu Szkolnego Kawalerii w Grudziądzu, w charakterze słuchacza trzymiesięcznego kursu doszkolenia sztabowych oficerów kawalerii^[4]. W marcu 1929 został przeniesiony do 4 pułku strzelców konnych w Płocku na stanowisko dowódcy pułku^[5]. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939, walczył jako zastępca dowódcy Mazowieckiej Brygady Kawalerii. Przeszedł jej szlak bojowy od granicy pruskiej po południową Lubelszczyznę.

Po kampanii wrześniowej ukrywał się i pracował jako robotnik rolny w Lubelskiem, nie służył w armii podziemnej. 12 sierpnia 1944 przyjęty został do Wojska Polskiego i wyznaczony na stanowisko zastępcy do spraw liniowych, a od października tego roku dowódcy 7 Dywizji Piechoty. W składzie 2 Armii WP odbył kampanię 1945. Później dowódca 1 Dywizji Kawalerii. W latach 1945–1948 dowódca Okręgu Wojskowego Nr V w Krakowie. Był przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Bezpieczeństwa w Krakowie^[6]. 28 marca 1947 uczestniczył w inspekcji wojskowej w Bieszczadach, podczas której śmierć poniósł generał Karol Świerczewski^[7]. Uczestnik akcji „Wisła”.

W okresie od lipca 1948 do 3 marca 1951 był attaché wojskowym przy Ambasadzie RP Moskwie^[8], a potem dyrektorem Biura Wojskowego w Ministerstwie Rolnictwa. 20 stycznia 1955 r. przeniesiony został w stan spoczynku. Osiadł w Michałowicach, gdzie zmarł.

Jego żona (od 1929) Wanda z domu Dzianott de Castellati (ur. 1908) i ich syn Janusz (ur. 1931) zginęli w powstaniu warszawskim, zamordowani przez Niemców podczas rzezi Woli^[9]. Ich grób znajduje się na Cmentarzu Powstańców Warszawy. Drugi syn Bogusz (ur. 1935) przeżył wojnę.

Awanse

• rotmistrz – 1920
• major – 1920, zweryfikowany w 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 (w 1924 zajmował 46. lokatę w korpusie oficerów zawodowych kawalerii)
• podpułkownik – 23 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 6. lokatą w korpusie oficerów zawodowych kawalerii
• pułkownik – 10 grudnia 1931 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 3. lokatą w korpusie oficerów zawodowych kawalerii
• generał brygady – 24 maja 1945
• generał dywizji – lipiec 1946

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari (1945)
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3270 (1922)^[10]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1957)
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (21 lipca 1946)^[11]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (1920)
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[12]
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1954)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[13]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[13]
• Państwowa Odznaka Sportowa^[13]
• Odznaka pamiątkowa 4 Pułku Strzelców Konnych Ziemi Łęczyckiej^[14]
• Szabla św. Jerzego (Imperium Rosyjskie) (1917)

Przypisy

1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 15 maja 1924 roku, s. 274.
2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 128 z 6 grudnia 1924 roku, s. 718.
3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 4 lutego 1927 roku, s. 35.
4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 151.
5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 101.
6. Bohdan Urbankowski, Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina, t. I, Warszawa 1998, s. 631.
7. Zbigniew Jantoń: VIII. Śmierć generała Karola Świerczewskiego. [dostęp 2013-04-30].
8. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2022-08-29].
9. Leszek Kania: Budziszyn 1945. Ostatnia kontrofensywa Wehrmachtu: fakty i mity. Poznań: Wydawnictwo Pomost, 2023, s. 43. ISBN 978-83-89789-60-0.
10. Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 2, s. 107
11. M.P. z 1947 r. nr 11, poz. 27 „za bohaterskie czyny w walce z niemieckim najeźdźcą, oraz za wybitne zasługi położone przy organizacji i odbudowie Odrodzonego Wojska Polskiego”.
12. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
13. Na podstawie fotografii [1].
14. Na podstawie fotografii [2].

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 577, 599.
• Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 311, 339.
• Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 140, 658.
• Marian Nowiński, Wrzesień i kwiecień generała Prusa-Więckowskiego, [w:] Ludzie z dróg bojowej chwały, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1982, wyd. I, s. 170–184, ISBN 83-11-06833-X.
• H.P. Kosk, Generalicja Polska, t. 2, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 2001.
• Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. IV: S–Z, Toruń 2010, s. 221–224.