Messier 32

Messier 32 (również NGC 221, M32) – mała galaktyka eliptyczna znajdująca się w gwiazdozbiorze Andromedy. Jest najbliższym satelitą Galaktyki Andromedy^[1].

Galaktyka M32

Galaktyka M32 na zdjęciu z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a
Odkrywca	Guillaume Le Gentil
Data odkrycia	1749
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Andromeda
Typ	eliptyczna E2, cE[1], cE2[2]
Rektascensja	00h 42m 41,825s[3]
Deklinacja	+40° 51′ 54,61″[3]
Odległość	2,63 ± 0,25 mln ly (805 ± 78 kpc[1])
Przesunięcie ku czerwieni	–0,000664[3]
Jasność obserwowana	8,1[1]m
Rozmiary kątowe	8,7' × 6,5'[2]
Charakterystyka fizyczna
Wymiary	Ø 6700 ly[4]
Jasność absolutna	–16,4[1]m
Masa	3 mld M☉, masa gwiazd: 320 mln M☉[1]
Alternatywne oznaczenia
NGC 221, ARP 168, Ark 12, IRAS 00399+4035, K79 1B, LEDA 2555, RX J0042.6+4052, UGC 452, Z 0039.9+4036, Z 535 – 16
Gwiazdozbiór Andromedy

Galaktyka Andromedy. M32 to jasny obiekt powyżej i na lewo od jej centrum.

Dane astronomiczne

M32 znajduje się w odległości ok. 2,6 mln lat świetlnych od Ziemi. Jasność obserwowana wynosi ok. 8,1^m. Należy do typu widmowego G3.

Charakterystyka fizyczna

Średnica galaktyki wynosi około 6700 lat świetlnych, jej masa – 3 miliardy mas Słońca (ok. 6×10³⁹ kg).

Jak większość galaktyk eliptycznych M32 zawiera głównie stare gwiazdy. Większość z nich jest teraz białymi karłami lub gwiazdami neutronowymi. Jednak widmo i kolor galaktyki wskazują, że M32 zawiera również młodsze gwiazdy (2–3 mld lat), bogatsze w ciężkie pierwiastki.

Jądro galaktyki ma masę 100 milionów mas Słońca i gęstość ok. 5000 mas Słońca na parsek kwadratowy. Okrąża ono z dużą szybkością centralny supermasywny obiekt – prawdopodobnie czarną dziurę. Właściwości jądra są zbliżone do galaktyki M31. Z tego powodu M32 przypisuje się niekiedy do typu cE2.

Wśród gwiazd M32 odnaleziono kilka mgławic planetarnych.

Gwiazdy nowe w galaktyce występują raczej sporadycznie, choć Neill i Shara (2005) ocenili liczbę rozbłysków na dwa rocznie^[5]. Ostatni przypadek zarejestrowano w 2011 roku^[6]. Nie zanotowano żadnego przypadku supernowej.

Przypuszcza się, że M32 była kiedyś dużo większa, lecz straciła swoje zewnętrzne gwiazdy oraz wszystkie gromady kuliste w wyniku jednego lub kilku bliskich przejść obok Galaktyki Andromedy.

Położenie

Galaktyka M32 znajduje się 22' na południe od centrum M31. Można ją dostrzec przez mały teleskop jako niewyraźny punkt podobny do gwiazdy^[7].

Odkrycie

M32 jest pierwszą odkrytą galaktyką eliptyczną. Odkrył ją 29 października 1749 roku Guillaume Le Gentil. Charles Messier pierwszy raz obserwował ją w 1757 roku. 3 sierpnia 1764 roku dodał ją do swojego katalogu pod numerem 32. Halton Arp dodał M32 do swojego katalogu galaktyk dziwnych (pod numerem 168).

Zobacz też

• Katalog Messiera
• Lista obiektów NGC

Przypisy

1. Alan W. McConnachie. The observed properties of dwarf galaxies in and around the Local Group. „The Astronomical Journal”. 144 (1), s. 4, lipiec 2012. DOI: 10.1088/0004-6256/144/1/4. (ang.).
2. Messier 32 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
3. Messier 32 w bazie SIMBAD (ang.)
4. Obliczono ze wzoru ${\displaystyle d=2l*tg{\frac {\alpha }{2}},}$ gdzie d – średnica, l – odległość, α – rozmiar kątowy obiektu.
5. James D. Neill, Michael M. Shara. A Possible High Nova Rate for Two Local Group Dwarf Galaxies: M32 and NGC 205. „The Astronomical Journal”. 129 (4), s. 1873–1885, kwiecień 2005. DOI: 10.1086/428482. Bibcode: 2005AJ....129.1873N. (ang.).
6. Optical Novae in M 32 (ang.).
7. Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 76. ISBN 978-83-7073-928-7.

Bibliografia

• Messier 32 w SEDS.org (ang.)

Linki zewnętrzne

• Messier 32 w bazie SIMBAD (ang.)
• Messier 32 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)

Encyklopedie internetowe (Karłowata galaktyka elipyczna):

• Britannica: topic/M32