Mende (Francja)

Mende (wym. [mɑ̃də]) – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Oksytania, w departamencie Lozère. W 2019 roku populacja gminy wynosiła 13 147 mieszkańców^[1]. Mende położone jest w górach Masywu Centralnego. Przez teren gminy przepływa rzeka Lot^[2].

Ten artykuł dotyczy miejscowości we Francji. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Mende

miejscowość i gmina
Widok z lotu ptaka na centrum miasta z katedrą
Herb
Państwo	Francja
Region	Oksytania
Departament	Lozère
Okręg	Mende
Kod INSEE	48095
Powierzchnia	36,56 km²
Populacja (2019) • liczba ludności	13 147[1]
• gęstość	337
Kod pocztowy	48000
Plan gminy Mende
Położenie na mapie Francji Mende
Położenie na mapie Europy Mende
Położenie na mapie Oksytanii Mende
Położenie na mapie Lozère Mende
44°31′N 3°30′E
Strona internetowa

Geografia

Położenie

Mapa topograficzna gminy

Mende położone jest w południowej części kraju, nad rzeką Lot^[2], w systemie górskim Masyw Centralny. Leży w departamencie Lozère, w regionie Oksytania^[3]. Otoczone przez Park Narodowy Sewennów (na południu) oraz przez trzy parki regionalne: Parc naturel régional de l'Aubrac(inne języki) (na północnym zachodzie), Parc naturel régional des Grands Causses(inne języki) (na południowych zachodzie) i Parc naturel régional des Monts d'Ardèche(inne języki) (na wschodzie). Część Parku Narodowgo Sewennów oraz parku naturalnego Parc naturel régional des Grands Causses jest częścią śródziemnomorskiego rolniczo-pasterskiego krajobrazu kulturowego Causses i Sewenny, wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[4]. W gminie znajduje się szczyt Mont Mimat(inne języki) o wysokości 1070 m n.p.m.^[5].

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Mende

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	7.1	8.7	12.6	15.2	19.6	23.7	26.6	26.7	21.8	17.0	10.9	7.0	16,4
Średnie dobowe temperatury [°C]	2.9	3.7	6.9	9.3	13.3	17.0	19.3	19.2	15.1	11.5	6.6	3.1	10,7
Średnie temperatury w nocy [°C]	-1.3	-1.3	1.1	3.5	7.0	10.2	12.0	11.7	8.4	5.9	2.2	-0.7	4,9
Opady [mm]	60.4	50.3	49.1	78.9	84.3	69.8	52.0	63.2	90.4	85.6	93.5	68.6	846
Średnia liczba dni z opadami	8.9	7.5	7.6	9.9	9.5	7,8	6.0	7.2	8.0	9.3	10.1	9.2	101
Źródło: meteofrance.fr[6] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1991–2020, wysokość 710 m n.p.m., 117 km od morza)

Demografia

W 2019 roku populacja gminy wynosiła 13 147 mieszkańców^[1], w 2018 roku liczyła 12 227, z czego 1322 (10,8% populacji) to są cudzoziemcy^[7].

Transport

Główną drogą jest droga krajowa N88(inne języki) oraz kilka dróg regionalnych (D806, D42, D25). N88 biegnąca z Saint-Etienne łączy autostradę A75(inne języki) na zachodzie oraz autostradę A7 na wschodzie.

W miejscowości funkcjonuje transport autobusowy(inne języki) przewoźnika Transports Urbains Mendois (TUM)^[8][9] – autobusy i mikrobusy. Lokalna stacja kolejowa Gare de Mende(inne języki) obsługuje połączenia regionalne TER Occitanie(inne języki) wzdłuż linii kolejowej Ligne du Monastier à La Bastide-Saint-Laurent-les-Bains(inne języki)^[10].

Najbliższymi międzynarodowymi portami lotniczymi są:

• port lotniczy Marsylia, oddalony o ok. 180 km na południowy wschód
• port lotniczy Lyon-Saint-Exupéry, oddalony o ok. 180 km na północny wschód

Oba porty lotnicze mają połączenie z polskim lotniskiem Kraków-Balice. Nieopodal gminy znajduje się lokalne lotnisko Mende – Brenoux(inne języki)^[10].

Gospodarka

Panorama miejscowości

W miejscowości funkcjonuje 764 firm^[11]. Podział na sektory gospodarki względem pracujących mieszkańców kształtuje się następująco:

• rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo: 0,9%^[11]
• przemysł: 6,2%^[11]
• budowa: 7,5%^[11]
• handel, transport, różne usługi: 65,6%^[11]
• administracja publiczna, edukacja, zdrowie: 19,9%^[11].

Turystyka

Znajduje się tu 29 zabytków(inne języki) i inne atrakcje turystyczne np.:

• gotycka katedra Notre-Dame-et-Saint-Privat(inne języki) budowana od 1369 roku^[12]
• kościół św. Gerwazego i Protazego(inne języki)
• kaplica Białych Pokutników (fr. Chapelle des Pénitents Blancs) z 1657 roku^[13]
• most Notre-Dame de Mende(inne języki) z XII wieku^[14]
• Muzeum Gévaudan w Mende(inne języki)
• Ratusz w Mende (fr. Hôtel de ville) z XVIII wieku^[15]
• Plac Republiki (fr. Place de la République)
• Plac Chaptala (fr. Place Chaptal)
• Plac Urbana V (fr. Place Urbain V)
• Hôtel de préfecture de la Lozère(inne języki) z XVIII wieku^[16]
• wieża Tour des Pénitents(inne języki) z XII wieku^[17]

• 
  Plac Republiki (fr. Place de la République), jeden z placów w Mende(inne języki)
• 
  Plac Chaptala (fr. Place Chaptal)
• 
  Plac Urbana V (fr. Place Urbain V)
• 
  Ratusz w Mende (2007)
• 
  Katedra w Mende
• 
  Most Notre-Dame na rzece Lot
• 
  Deptak Rue de la République oraz zabytkowa wieża Tour des Pénitents w tle
• 
  Hôtel de préfecture de la Lozère(inne języki)
• 
  Spływy kajakowe na rzece

Sport

Stadion piłkarski oraz miejska hala sportowa

Pod względem liczby licencjobiorców i organizowanych imprez w przeliczeniu na jednego mieszkańca, Mende dwukrotnie zostało wybrane najbardziej sportowym miastem Francji przez dziennik L’Équipe (w 1988 i 1998 roku oraz finalista w 2011 roku). Jest jednym z nielicznych miast we Francji, które dwukrotnie zdobyło to wyróżnienie^[18].

Kluby sportowe

Kluby sportowe w miejscowości:

• klub piłkarski AF Lozère(inne języki) (liga regionalna)
• klub siatkówki MV Lozère(inne języki) (druga liga)

Imprezy sportowe

wyścigi motorowe enduro "Trèfle lozérien", Benoît Zwierzchiewski(inne języki) podczas półmaratonu "Marvejols-Mende" oraz 14 etap Tour de France 2018 w Mende

W Mende kilkakrotnie przebiegała trasa Tour de France^[19]:

Tour de France

Edycja	Etap
1995	12 etap (Saint-Étienne – Mende)
2005	18 etap (Albi – Mende)
2010	12 etap (Bourg-de-Péage – Mende)
2015	14 etap (Rodez – Mende)
2018	14 etap (Saint-Paul-Trois-Châteaux – Mende)
2022	14 etap (Saint-Étienne – Mende)

W miejscowości co roku organizowany jest półmaraton "Marvejols-Mende"(inne języki)^[20] oraz Trèfle lozérien(inne języki), wyścigi motorowe enduro^[21].

Inne

Niedaleko miejscowości funkcjonuje ośrodek narciarski Prat Peyrot(inne języki).

Z Mende pochodzi :

• Marion Buisson, francuska lekkoatletka, specjalizująca się w skoku o tyczce
• Brigitte Guibal, francuska kajakarka
• Christophe Laurent, francuski kolarz

Miasta partnerskie

• Volterra, Włochy
• Wunsiedel, Niemcy
• Vila Real, Portugalia

Zobacz też

• Diecezja Mende