Maślak ziarnisty (Suillus granulatus (L.) Roussel) – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)[2].
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Suillus, Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[2].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1753 r. Karol Linneusz nadając mu nazwę Boletus granulatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1796 r. Henri François Anne de Roussel, przenosząc go do rodzaju Suillus[2].
Ma ponad 40 synonimów. Niektóre z nich[3]:
- Agaricus granulatus (L.) Lam. 1783
- Boletus circinans var. lactifluus (With.) Pers. 1801
- Boletus granulatus L. 1753
- Boletus granulatus var. lactifluus (With.) J. Blum 1965
- Boletus lactifluus (With.) J. Blum 1969
- Boletus lactifluus Sowerby 1809
- Boletus lactifluus With., Arr. Brit. Pl. 1796
- Ixocomus granulatus (L.) Quél. 1888
- Leccinum lactifluum (With.) Gray 1821
- Rostkovites granulatus (L.) P. Karst. 1881
- Suillus lactifluus (With.) A.H. Sm. & Thiers 1968
- Viscipellis granulata (Fr.) Quél.6 1886
Nazwę polską podał J. Jundziłł w 1830 r. Przez tegoż autora gatunek ten opisywany był też pod nazwami: huba mochowik, grzyb ziarnisty, mchownik, mochowik, sitnik[4].
Morfologia
Początkowo brązowy lub rdzawoczerwony, nagi i śluzowaty, w dojrzałych okazach żółtoochrowy i suchy. Skórka gładka, naga i łatwo oddzielająca się od miąższu. Za młodu łukowaty z ostrym brzegiem, dojrzały poduchowaty, o średnicy 4–10 cm[5].
Najpierw bladożółte, później ochrowe, wreszcie brążowożółte, przyrośnięte do trzonu. Pory jasnożółte, za młodu drobne, dojrzałe większe. Wydzielają białe kropelki mlecznego płynu, które po zaschnięciu pozostawiają na porach i szczycie trzonu brązowe ziarenka[5].
Wysokość 4–8 cm, średnica 1–2 cm, cylindryczny, pełny, bez pierścienia. Powierzchnia bladożółta, w dojrzałych owocnikach przy podstawie brązowawa, u góry z brązowymi ziarenkami. Są to zaschnięte kropelki mlecznego płynu[5].
Biało-żółtawy, tylko u podstawy trzonu brązowawy. Smak łagodny, zapach przyjemny[6].
Żółtobrązowe. Zarodniki o średnicy 7–9 × 2,5–3,5 µm, gładkie, bladożółte[7].
Występowanie i siedlisko
Jest szeroko rozprzestrzeniony. Poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach, a także na wielu wyspach[8]. W Polsce jest pospolity[6].
Owocniki wyrastają od maja do listopada, na ziemi, pod różnymi gatunkami dwuigłowych sosen (sosna zwyczajna, kosodrzewina, sosna czarna, itp.)[5]. Preferuje miejsca dobrze oświetlone, piaszczyste i trawiaste. Często spotykany jest na obrzeżu lasów[6].
Znaczenie
Grzyb mikoryzowy[4]. Smaczny grzyb jadalny. Można go przyrządzać bez ściągania skórki, jednakże bez niej potrawy są bardziej apetyczne, ponadto jej ściągnięcie ułatwia dobre oczyszczenie kapeluszy z ziemi, igliwia itp. W rzadkich przypadkach zdarzały się objawy nietolerancji niektórych ludzi na maślaki, objawiające się wymiotami i biegunką. Z tego powodu wskazane jest przed pierwszym spożyciem maślaków dokonać próby polegającej na spożyciu tylko niewielkiej ich ilości[6].
Gatunki podobne
- maślak zwyczajny (Suillus luteus). Ma większe owocniki, pierścień na trzonie i żółtopomarańczowy kapelusz. Rośnie pod sosnami[5].
- maślak rdzawobrązowy (Suillus collinitus) rośnie również pod sosnami dwuigłowymi, ale tylko na wapieniach i u podstawy trzonu ma różowawą grzybnię. Jest rzadki[6].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
