Maskulinizacja

Maskulinizacja, wirylizacja – rozwój cech fizycznych typowych dla dorosłych mężczyzn u kobiet lub młodych chłopców^[1]. Większość zmian wirylizacyjnych jest powodowana przez androgeny. Termin „wirylizacja” jest stosowany w trzech kontekstach: prenatalne zróżnicowanie płciowe, zmiany poporodowe w okresie dojrzewania mężczyzn oraz nadmierne oddziaływanie androgenów u kobiet^{[potrzebny przypis]}.

Ten artykuł dotyczy pojęcia medycznego. Zobacz też: pojęcie z zakresu demografii – wskaźnik maskulinizacji.

Najczęściej oznacza występowanie u kobiety cech somatycznych męskich (zmiana sylwetki ciała, nadmierne owłosienie, czyli hirsutyzm, obniżenie skali głosu), a także zmian zewnętrznych narządów płciowych (np. przerost łechtaczki) w wyniku zaburzenia hormonalnego – nadmiaru hormonów androgennych^[2][3].

Odpowiednikiem maskulinizacji w przypadku mężczyzn jest feminizacja.

U kobiet

Przyczyny

Zaburzenie może mieć charakter endo- lub egzogeniczny (będąc wynikiem np. przyjmowania sterydów anabolicznych, np. testosteronu).

Może pojawić się w przypadku:

• raka kory nadnerczy i tzw. guzach wirylizujących
• nieprawidłowej produkcji hormonów w zespole nadnerczowo-płciowym
• w przypadku stosowania hormonów męskich u kobiet (testosteron) lub leków o podobnym działaniu (np. danazol)
• zespołu policystycznych jajników^[4]

Maskulinizacja występuje czasami u kobiet-sportowców jako jeden z objawów stosowania dopingu wydolnościowego.

Objawy

• męskie owłosienie twarzy, tułowia i części płciowych
• przerost łechtaczki
• atletyczna budowa ciała
• sutki w zaniku
• silny rozwój mięśni szkieletowych
• zwiększony poziom 17-ketosterydów w moczu
• wysunięcie jabłka Adama u kobiet, krtani i tarczycy
• mikropigmentacja patologiczna sutka, otoczki, brodawki (przed wiekiem dojrzewania) chłopcy i dziewczęta takie same, niedorozwinięte, strzępkowe, wklęsłe, boczne (u mężczyzn)^[3]

Przypisy

1. Collins EnglishC.E. Dictionary Collins EnglishC.E., Virilization definition and meaning [online], www.collinsdictionary.com [dostęp 2019-12-02] (ang.).
2. maskulinizacja, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-12-02].
3. Kerri DurnellK.D. Schuiling Kerri DurnellK.D., Frances EF.E. Likis Frances EF.E., Women's gynecologic health, Sudbury, Mass.: Jones and Bartlett, 2006, ISBN 0-7637-4717-3, OCLC 57731391 [dostęp 2019-12-02]. Brak numerów stron w książce
4. Na czym polega maskulinizacja? Jakie są przyczyny? [online], HelloZdrowie, 25 marca 2019 [dostęp 2019-12-02] (pol.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.