Marylebone (stacja kolejowa)

Marylebone (wymowa^ⓘ, London Marylebone) – stacja i dworzec kolejowy w centralnym Londynie, na terenie gminy City of Westminster, w dzielnicy Marylebone. Stacja czołowa o 6 krawędziach peronowych, obsługuje pasażerski ruch podmiejski w kierunku północno-zachodnim oraz dalekobieżny do Birmingham^[1][2].

Marylebone

Fasada dworca Marylebone
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Anglia
Miejscowość	Londyn
Lokalizacja	City of Westminster
Zarządca	Chiltern Railways
Data otwarcia	1899
Dane techniczne
Liczba krawędzi peronowych	6
Położenie na mapie City of Westminster Marylebone
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Marylebone
Położenie na mapie Anglii Marylebone
Położenie na mapie Wielkiego Londynu Marylebone
51°31′21″N 0°09′47″W
Strona internetowa

Ruch pasażerski

Jedynym przewoźnikiem kolejowym obsługującym połączenia do i z Marylebone jest spółka Chiltern Railways^[3], która jest również zarządcą stacji^[4]. W rozkładzie 2023/2024 była to stacja krańcowa dla połączeń do i z Birmingham (stacje Moor Street i Snow Hill), Stourbridge, Warwick, Oksfordu, Banbury, Aylesbury, High Wycombe, Gerrards Cross oraz West Ruislip. W godzinach szczytu ze stacji odjeżdża kilkanaście pociągów na godzinę, a tyle samo przyjeżdża^[3].

W latach 1997–2023 roczna liczba pasażerów rozpoczynających lub kończących podróż na stacji wahała się od 2,0 mln (2020/2021) do 16,7 mln (2017/2018). W tym samym okresie roczna liczba osób przesiadających się na stacji wynosiła od 111 tys. (2020/2021) do 1,3 mln (2018/2019)^[a][5].

Stacja kolejowa połączona jest ze stacją metra Marylebone^[4].

Historia

Dworzec Marylebone został ukończony w 1899 roku przez spółkę kolejową Great Central Railway(inne języki) (GCR), jako ostatni spośród dużych dworców londyńskich. W 1905 roku GCR przeniosło tu swoją siedzibę. Według wstępnych planów stacja miała liczyć dziesięć krawędzi peronowych, zbudowano jednak tylko cztery^[1]. Naprzeciw budynku dworcowego w tym samym roku co on otwarto, przewyższający go wielkością, hotel Great Central(inne języki) (obecnie The Landmark)^[6].

Stację Marylebone zbudowano jako zwieńczenie linii kolejowej Great Central Main Line(inne języki), prowadzącej przez Rugby, Leicester, Nottingham i Sheffield do Manchesteru. W latach 60. XX wieku linię zlikwidowano, w ramach tzw. „siekiery Beechinga”, gdyż wszystkie większe miasta na jej trasie miały bezpośrednie połączenie z Londynem za pośrednictwem innych linii, m.in. Midland Main Line^[1]. Ze względu na niewielką liczbę obsługiwanych pasażerów przyszłość stacji stanęła pod znakiem zapytania; rozważano m.in. wybudowanie w jej miejscu dworca autokarowego. W 1984 roku British Rail przedstawiło plany jej likwidacji, jednak zrezygnowano z nich w 1986 roku w związku ze zmianą strategii kolejowej, w ramach której położono nacisk na rozwój kolei dojazdowych. Marylebone uczyniono stacją krańcową linii Chiltern Main Line, w późniejszych latach uruchomiono także połączenia dalekobieżne do Birmingham. Na stacji przeprowadzono szereg inwestycji, w tym dobudowano dwie nowe krawędzie peronowe^[2].

W 1996 roku dworzec wpisano do rejestru zabytkowych budynków jako obiekt klasy II^[7].

W kulturze

Marylebone jest jednym z czterech dworców kolejowych, obok King’s Cross, Fenchurch Street i Liverpool Street, które pojawiają się na standardowej, brytyjskiej wersji planszy do gry Monopoly^[8].

Uwagi

1. Statystyki roczne dla okresów kwiecień–marzec w roku następnym.

Przypisy

1. Jack Simmons, Gordon Biddle: The Oxford Companion to British Railway History. Oxford University Press, 1997, s. 188-189, 291. ISBN 978-0-19-211697-0. (ang.).
2. Almost Terminal: Marylebone’s Brush With Destruction. London Reconnections, 2014-02-20. [dostęp 2024-01-06]. (ang.).
3. Electronic national rail timetable, Indeks stacji (NRT December 2023 Station Index); rozkłady jazdy nr 072, 073, 112, 113, Network Rail [dostęp 2024-01-06] (ang.). Brak numerów stron w książce
4. London Marylebone. National Rail. [dostęp 2024-01-06]. (ang.).
5. Table 1415 - Time series of passenger entries and exits and interchanges by station. Office of Rail and Road. [dostęp 2024-01-03]. (ang.).
6. Christopher Hibbert, Ben Weinreb, John Keay, Julia Keay: The London Encyclopaedia. Wyd. 3. Macmillan, 2010, s. 417, 534–535. ISBN 978-1-4050-4925-2.
7. Marylebone station. Historic England. [dostęp 2024-01-06]. (ang.).
8. Chris Leadbeater: Escape the city: 10 amazing adventures less than an hour from London. The Telegraph, 2018-05-16. [dostęp 2024-01-06]. (ang.).