Macedonia (kraina historyczna)

Macedonia (gr. Μακεδονία, mac. Македонија, bułg. Македония) – region geograficzno-historyczny leżący w granicach Grecji, Macedonii Północnej i Bułgarii (niewielkie części regionu znajdują się też w Albanii i Kosowie/Serbii). Ma powierzchnię około 67 000 km² i niemal 5 mln mieszkańców. Region Macedonia obejmuje dorzecza rzek Aliakmon, Wardar i Strumy, a także równiny w okolicach Salonik i Serres.

Ten artykuł dotyczy regionu geograficzno-historycznego. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Macedonia

Македонија

Państwa	Macedonia Północna,  Grecja,  Bułgaria
Ważniejsze miejscowości	Skopje, Saloniki
Powierzchnia	≈ 67 000 km²
Populacja  • liczba ludności	≈ 5 mln
Położenie na mapie

Macedonia na tle współczesnego podziału politycznego.

Etymologia nazwy

Według greckiej mitologii, Makedon (Μακεδών / Μακηδών, transl. Makedōn / Makēdōn) był pierwszym przywódcą Macedonów (Μακεδόνες – Makedónes), jednego z odłamów plemienia Makednoi (Μακεδνοί), które zasiedliło zachodnią, południową i środkową część regionu oraz założyło Królestwo Macedonu. Według Herodota, Makednoi byli odłamem Dorów. Wszystkie nazwy pochodzą najprawdopodobniej od doryckiego przymiotnika makednós (μακεδνός), oznaczającego „wysoki”. Zarówno Macedonowie, jak i Makednoi uchodzili za ludzi wysokich i bardzo prawdopodobne jest, że chciano to zaznaczyć w nazwie plemienia.

W XX i XXI wieku używanie nazwy regionu jako nazwy państwa przez słowiańską Republikę Macedonii było przyczyną konfliktu tego kraju z Grecją. Zakończyła go zmiana nazwy państwa na „Macedonia Północna” w 2019 roku.

Podział

Region Macedonia położona jest w granicach pięciu państw, dwa z nich używają tej nazwy w urzędach – Grecja oraz Macedonia Północna. Podział Macedonii ukształtował się po wojnach bałkańskich w latach 1912–1913, na^[1]:

• Gora w Serbii (Kosowo)
• Macedonia Egejska w Grecji
• Macedonia Piryńska w Bułgarii (obecnie obwód Błagojewgradzki)
• Macedonia Wardarska (Republika Macedonii Północnej)
• Mala Prespa w Albanii

Historia

Nazwa „Macedonia” nie zawsze była używana w odniesieniu do regionu w dzisiejszych granicach. Starożytna Macedonia w początkach swojej historii obejmowała tylko dzisiejszą Macedonię Egejską. Rzymska prowincja Macedonia, oprócz regionu obejmowała również Albanię.

W Cesarstwie Bizantyjskim i przez kolejne 1700 lat nazwa „Macedonia” była praktycznie nieużywana. Bizantyjska prowincja Macedonia została utworzona z zachodniej części Tracji i miała niewiele wspólnego z faktycznym regionem. Właściwą Macedonię włączono do Bizancjum w 1018 roku pod nazwą Bułgaria.

Po podbiciu Bałkanów przez Imperium Osmańskie w XIV wieku, region włączono do prowincji Rumelia, a nazwa „Macedonia” znikła z map na kilka stuleci. Ponownie zaczęto używać tej nazwy w XX wieku.