Maślan etylu

Maślan etylu, butanian etylu, C
3H
7COOC
2H
5 – organiczny związek chemiczny z grupy maślanów, ester kwasu masłowego i etanolu.

Maślan etylu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) PIN butanian etylu[1] inne maślan etylu[1]
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C6H12O2
Inne wzory	CH 3CH 2CH 2COOCH 2CH 3, C 3H 7COOC 2H 5
Masa molowa	116,16 g/mol
Wygląd	bezbarwna ciecz o owocowym zapachu
Identyfikacja
Numer CAS	105-54-4
PubChem	7762
SMILES CCCC(=O)OCC
InChI InChI=1S/C6H12O2/c1-3-5-6(7)8-4-2/h3-5H2,1-2H3 InChIKey OBNCKNCVKJNDBV-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 0,8735 g/cm³ (25 °C)[2]; ciecz Rozpuszczalność w wodzie 4,9 g/kg (20 °C)[3] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w etanolu i eterze dietylowym, słabo w tetrachlorometanie[2] Temperatura topnienia −97 °C[2] od −93,3 do −93,0 °C[2] Temperatura wrzenia 121,1 °C (1013 hPa)[2] Punkt krytyczny 293,0 °C[4]; 3,2 MPa[4]; 421 cm³/mol ≈ 0,276 g/cm³[4] Współczynnik załamania 1,3898 (589 nm, 25 °C)[2] Lepkość 0,639 mPa·s (25 °C, 1013 hPa)[5] 0,453 mPa·s (50 °C, 1013 hPa)[5] Napięcie powierzchniowe 25,51 mN/m (10 °C, 1013 hPa)[6] 23,84 mN/m (25 °C, 1013 hPa)[6] 21,33 mN/m (50 °C, 1013 hPa)[6] 18,71 mN/m (75 °C, 1013 hPa)[6] 16,10 mN/m (100 °C, 1013 hPa)[6]
Budowa Moment dipolowy 1,74 D[a][7]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-10-23] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H226, H315, H319, H335 Zwroty P P261, P305+P351+P338 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[8] 3 0 0   Temperatura zapłonu 24 °C (zamknięty tygiel)[9] 26 °C (zamknięty tygiel)[10] Temperatura samozapłonu 463 °C[9] Numer RTECS ET1660000
Podobne związki
Podobne związki	maślan metylu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

W temperaturze pokojowej jest to bezbarwna ciecz, łatwo rozpuszczalna w polarnych rozpuszczalnikach organicznych^[11].

Maślan etylu można otrzymać w wyniku estryfikacji kwasu masłowego etanolem:

C
3H
7COOH + C
2H
5OH → C
3H
7COOC
2H
5 + H
2O

Ester masłowy ma woń ananasów i wykorzystywany bywa do wyrobu owocowych dodatków zapachowych i sztucznego rumu. Alkoholowy roztwór estru masłowego spotykany bywał pod nazwą „olejku ananasowego” lub „estru ananasowego”^[11].

Uwagi

1. Wartość wyznaczona w fazie ciekłej z możliwym dużym błędem wskutek asocjacji.

Przypisy

1. P-65.1.1.2 Nazwy zachowane tylko dla ogólnej nomenklatury, [w:] Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenklatura związków organicznych. Rekomendacje IUPAC i nazwy preferowane 2013, Komisja Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego (tłum.), wyd. 5, Narodowy Komitet Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej, [2023], s. 699, Cytat: Następujące nazwy są zachowane dla ogólnej nomenklatury z funkcjonalizacją, ale żadne podstawienie nie jest dozwolone. Funkcjonalizacja prowadzi do bezwodników, soli i estrów, np. tworzenie estrów prowadzi do nazw takich jak maślan metylu (...) kwas masłowy, kwas butanowy (PIN).
2. Haynes 2016 ↓, s. 3-252.
3. Haynes 2016 ↓, s. 5-151.
4. Haynes 2016 ↓, s. 6-73.
5. Haynes 2016 ↓, s. 6-244.
6. Haynes 2016 ↓, s. 6-192.
7. Haynes 2016 ↓, s. 9-62.
8. Maślan etylu (nr E15701) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2017-10-23]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
9. Haynes 2016 ↓, s. 16-23.
10. Ethyl butyrate (nr E15701) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2017-10-23]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
11. S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna, XIX i pocz. XX wieku (może wymagać uaktualnienia), Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).