Mały Nefud

Mały Nefud^[1] (arab. الدهناء, Ad-Dahnāʾ) – pustynia piaszczysta w środkowej części Półwyspu Arabskiego na terytorium Arabii Saudyjskiej.

Mały Nefud

Ad-Dahnā

Mały Nefud, zdjęcie satelitarne NASA, 2006
Państwo	Arabia Saudyjska
Powierzchnia	34 390 km²
Rodzaj obiektu	Pustynia
Położenie na mapie Arabii Saudyjskiej Mały Nefud
24°06′N 45°26′E

Karawana na pustyni Mały Nefud, 2008

Opis

Mały Nefud to pustynia piaszczysta w środkowej części Półwyspu Arabskiego^[2]. Rozciąga się w obniżeniu przed Dżabal Tuwajk na długości ok. 1200 km; jej szerokość sięga 25–80 km^[3][a]. Jej powierzchnia szacowana jest na ok. 34 390 km², nie licząc sąsiadujących obszarów piaszczystych koło Burajdy^[4].

Pustynia tworzy łuk łączący pustynie Wielki Nefud na północy i Ar-Rab al-Chali na południu^[2]. Obejmuje siedem większych grzbietów wydm podłużnych (uruk) oddzielonych od siebie równinnymi, szerokimi korytarzami (szukuk) pokrytymi często piaskiem i trawą^[2][4][5]. Największe wydmy podłużne to: Irk as-Simam, Irk al-Humrani, Irk Imir, Irk ar-Ruwajkib, Irk Dżaham, Irk al-Kahhab, Irk Huwajmil i Irk Hiruri^[5]. Grzbiety zajmują jedną trzecią powierzchni pustyni^[4]. W środkowej części grzbiety wznoszą się na wysokość 30–120 m i są szerokie na ok. 1,5 km; korytarze pomiędzy nimi mają 3–8 km szerokości^[4]. W części północnej grzbiety ciągną się na długości 10–100 km w odległości 3–10 km od siebie^[4]. Wydmy w części południowej są mniejsze i mają 10–20 km długości^[4]. Występują tu wydmy wędrujące^[3]. W okolicach Haumat an-Nakajan występują duże wydmy gwiaździste (ok. 100 m wysokości)^[4].

Wydmy Małego Nefudu zbudowane są z miałkiego piasku kwarcowego o zabarwieniu żółto-czerwonym z uwagi na dużą zawartość tlenku żelaza^[4].

Na zachód od Churajs znajdują się dwie warstwy gleb kopalnych, które świadczą o przynajmniej dwóch okresach wilgotnych ok. 20–30 tys. BP i we wczesnym holocenie^[4]. Wydmy pustyni powstały najprawdopodobniej ok. 160 tys. BP, formując się podczas suchych i zimnych okresów czwartorzędu^[4].

Wiosną i zimą na pustyni wypasane są zwierzęta^[2][5]. Mały Nefud przecinają drogi łączące Kuwejt z Az-Zulfi i Rijadem oraz Rijad z Al-Ahsą^[2].

Uwagi

1. Edgell (2006) podaje długość prawie 1300 km i szerokość od 10 do 70 km.