Małżoraczki

Małżoraczki (Ostracoda) – gromada drobnych skorupiaków (Crustacea) o długości ciała 0,5-5 mm^[2]. Największy żyjący obecnie małżoraczek, Gigantocypris agassizi(inne języki), osiąga 2,3 cm długości^[3].

Małżoraczki

Ostracoda[1]
Latreille, 1802
Dolerocypris fasciata(inne języki)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	skorupiaki
Gromada	małżoraczki

Anatomia

Segmentacja ciała zupełnie zatarta. Okryte całkowicie dwuklapkowym pancerzem przesyconym solami wapnia, przypominającym nieco muszlę małża. Połówki pancerza połączone po stronie grzbietowej więzadłem i zamykane przy pomocy mięśnia zwieracza. Pancerz często pokryty inkrustacjami mającymi znaczenie przy identyfikacji gatunków. Posiadają 6-7 par odnóży (włączając odnóża głowowe), w tym 2 pary czułków, 1 para żuwaczek, 1-2 pary szczęk, 2 pary odnóży tułowiowych krocznych. Ciało zakończone widełkami (furca). Brak narządów oddechowych – wymiana gazowa odbywa się całą powierzchnią ciała (włączając pancerz). Układ nerwowy skondensowany i uproszczony. Oczy złożone lub brak. Oczy naupliusowe (larwalne-proste) również u postaci dorosłych. Rozdzielnopłciowe, ale przeważnie partenogenetyczne. Jajorodne. Larwa – pływik. 5-9 stadiów larwalnych^[3].

Ekologia

Małżoraczki odżywiają się detrytusem, szczątkami roślinnymi i zwierzęcymi, glonami (np. okrzemkami). Często filtrujące, niektóre drapieżne^[3]. Stanowią składnik pożywienia ryb^[2].

Żyją w wodach słodkich i słonych (morza, oceany). Nieliczne lądowe. Większość przydennych, aż do głębokości 400 m. Również na roślinach i na powierzchni ciała innych zwierząt (np. skorupiaków i ryb). Gatunki lądowe żyją w tropikach (np. w lasach południowej Afryki, w wilgotnej ściółce - Mesocypris terrestris). Znane od ordowiku, liczne gatunki kopalne – często ważne skamieniałości przewodnie^[3].

U Vargula hilgendorfii(inne języki) występuje niebieska bioluminescencja. W ciele każdego z osobników zawiera się około 1 µg lucyferyn oraz enzymu lucyferazy, katalizującej utlenianie lucyferyn, czego efektem jest luminescencja^[4].

Systematyka

Znanych jest około 2000 gatunków^[3][2]. Gromada małżoraczków dzieli się na następujące podrzędy i rzędy (bez uwzględnienia form kopalnych)^[5]:

• Podgromada: Myodocopa(inne języki)
  • Rząd: Halocyprida
  • Rząd: Myodocopida
• Podgromada: Podocopa
  • Rząd: Platycopida
  • Rząd: Palaeocopida(inne języki)^[6][7]
  • Rząd: Podocopida

Oraz 5 rodzajów o statusie incertae sedis: Ponticocytheres(inne języki), Ruggieria(inne języki), Tandonella(inne języki), Typhloeucytherura(inne języki) oraz Yassinicythere(inne języki).

Badania małżoraczków

Nauka o małżoraczkach nazywana jest ostrakodologią^[8]. W Polsce badaniami ostrakodologicznymi zajmowali się między innymi Franciszek Adamczak, Janusz Błaszyk, Tadeusz Sywula^[9] i Janina Szczechura.