Ludwig Moshamer

Ludwig Hermann Moshamer (ur. 19 sierpnia 1885 w Pasawie, zm. 26 marca 1946 tamże^[1]) – niemiecki architekt działający głównie we Wrocławiu.

Ludwig Moshamer

Data i miejsce urodzenia	19 sierpnia 1885 Pasawa
Data i miejsce śmierci	26 marca 1946 Pasawa
Narodowość	niemiecka
Wpływy	Max Berg
Praca
Budynki	Kino Capitol w Wałbrzychu Budynki wielorodzinne przy placu Wiślanym Budynki wielorodzinne przy ul. Walecznych 28-36 i Piastowskiej 54-58 Domy szeregowe nr 10-11 osiedla wzorcowego WuWA we Wrocławiu Dom nr 37 osiedla wzorcowego WuWA we Wrocławiu

1925
Elektrownia wodna południowa

1929
Dom nr 37 osiedla wzorcowego WuWA we Wrocławiu

Życiorys

W latach 1902–1905 kształcił się w Szkole Budowlanej w Pasawie, następnie do roku 1908 studiował na Politechnice w Monachium pod kierunkiem Friedricha von Thierscha. Nie ukończył studiów ze względu na problemy finansowe. W roku 1908 rozpoczął pracę w urzędzie budowlanym w Koblencji. Od 1911 pracował we Wrocławiu jako projektant w biurze miejskiego radcy budowlanego Maksa Berga^[2]. W czasie pracy u boku Berga brał udział w tworzeniu jego największych projektów, także tych niezrealizowanych. Współpracował w zespole m.in. z Richardem Konwiarzem, Paulem Heimem i Albertem Kempterem^[3]. Po wyjeździe Berga z Wrocławia działał jako wolny architekt. Jako członek Niemieckiego Związku Architektów i Związku Artystów Śląska został zaproszony do grona jedenastu architektów projektujących domy we wzorcowym osiedlu wystawy WUWA w roku 1929. W 1933 przeniósł się do Berlina. Od 1934 działał jako współpracownik biura budowlanego przy Reichsbund zur Förderung der Freilichtspiele (Związek Rzeszy na rzecz propagowania przedstawień na wolnym powietrzu) projektującego liczne thingstätte – amfiteatry służące propagowaniu idei nazistowskich. Sam zaprojektował kilka z nich oraz publikował rozprawy na ich temat^[4]. W latach 1943–1944 był kierownikiem budów w Organizacji Todt. Po zakończeniu II wojny światowej powrócił do Pasawy, gdzie wkrótce zmarł^[a][2].

Dzieła

• 1912–1913 – projekt techniczny Hali Stulecia we Wrocławiu^[5]
• 1919 – projekt sanacji centrum Wrocławia wraz z projektami czterech wieżowców dla administracji miejskiej, niezrealizowany^[6][7]
• 1921 – projekt konkursowy (godło Moloch) na wieżowiec przy Friedrichstraße w Berlinie, z Wilhelmem Briksem^[8]
• 1921–1925 – elektrownia wodna na Odrze Południowej we Wrocławiu (z Maksem Bergiem)^[9]
• 1922–1925 – hala wystawowa (Messehalle) i dziedziniec wejściowy terenów wystawowych (Messehof) we Wrocławiu, z Maksem Bergiem^[10]
• 1925 – Westfalenhalle w Dortmundzie^[2]
• 1927 – kino Capitol w Wałbrzychu (obecnie kino Górnik)^[2]
• 1927–1928 – budynki wielorodzinne przy placu Wiślanym (nie istnieją)^[11]
• 1927–1928 – budynki wielorodzinne przy ul. Walecznych 28-36 i Piastowskiej 54-58^[12]
• 1928 – nagrodzony projekt konkursowy na klasztor św. Wincentego w Wojszycach (niezrealizowany)^[13]
• 1929 – trzy domy szeregowe nr 10-11^[14] i dom jednorodzinny nr 37 na wystawie WUWA we Wrocławiu^[15]
• 1934–1938 – Thingstätten we Freyburgu nad Unstrutą, Halle, Pasawie, Schmiedebergu (Dübener Heide) i Jülich^[16]
• 1935–1938 – budynek giełdy przy Fehrbelliner Platz 3 w Berlinie^[17]
• 1938–1942 – ambasada Japonii w Berlinie (z Caesarem Pinnau)^[17]

Uwagi

1. Niektóre źródła podają niepotwierdzoną informację, jakoby Moshamer miał umrzeć lub zginąć pod Stalingradem około roku 1942, jak np. Jadwiga Urbanik: WUWA 1929-2009. Wrocławska wystawa Werkbundu. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2009, s. 519.

Przypisy

1. Historisches Architektenregister; Mommertz – Müllenmeister. archthek.de. [dostęp 2010-06-06]. (niem.).
2. Leksykon architektury Wrocławia 2011 ↓, s. 1005.
3. Jerzy Ilkosz: Hala Stulecia i Tereny Wystawowe we Wrocławiu – dzieło Maksa Berga. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2005, s. 31.
4. Janusz L. Dobesz: Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005, s. 116–119.
5. Wieżowce Wrocławia 1997 ↓, s. 208.
6. Atlas architektury Wrocławia T.2 1998 ↓, s. 298–299.
7. Wieżowce Wrocławia 1997 ↓, s. 137, 153–156.
8. Wieżowce Wrocławia 1997 ↓, s. 30.
9. Atlas architektury Wrocławia T.2 1998 ↓, s. 167.
10. Leksykon architektury Wrocławia 2011 ↓, s. 926.
11. Leksykon architektury Wrocławia 2011 ↓, s. 556.
12. Leksykon architektury Wrocławia 2011 ↓, s. 899.
13. Atlas architektury Wrocławia T.1 1997 ↓, s. 69.
14. Urbanik 2009 ↓, s. 337–345.
15. Urbanik 2009 ↓, s. 469–476.
16. Janusz L. Dobesz: Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005, s. 116.
17. Urbanik 2002 ↓, s. 243.

Bibliografia

• Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
• Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia. T. 1. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997.
• Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia. T. 2. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998.
• Jerzy Ilkosz, Beate Störtkuhl (red.): Wieżowce Wrocławia 1919-1932. Wrocław: Archiwum Budowlane Miasta Wrocławia, 1997.
• Jadwiga Urbanik: Wrocławska wystawa Werkbundu. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2002.
• Jadwiga Urbanik: WUWA 1929-2009. Wrocławska wystawa Werkbundu. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2009.

Linki zewnętrzne

• Ludwig Moshamer – strona w serwisie ArchINFORM (ang. • niem.)
• Ludwig Moshamer. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2015-08-19]. (pol.). – wybrane realizacje

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000018372647
• VIAF: 20709823
• GND: 12761334X