Remove ads
Lobelia, stroiczka (Lobelia L.) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych. Obejmuje 414[4]–415[5] gatunków. Występują one głównie w klimacie tropikalnym i umiarkowanym ciepłym w południowej części Ameryki Północnej i w Ameryce Południowej oraz w Afryce Subsaharyjskiej. W klimacie umiarkowanym chłodnym rośnie niewiele gatunków – 20 we wschodniej części Ameryki Północnej, dwa w Europie i pojedyncze w Australii i na okolicznych wyspach[5][6]. W Polsce jedynym dziko rosnącym przedstawicielem rodzaju jest lobelia jeziorna L. dortmanna[7]. Rośliny te zasiedlają różne siedliska – łąki, zarośla, widne lasy, skaliste wybrzeża, jeziora, w górach występują powyżej górnej granicy lasu[6]. W dużej części są to rośliny mezo- i higrofilne, preferujące siedliska wilgotne i cieniste[8].
 Morfologia (lobelia jeziorna) | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
lobelia |
| Nazwa systematyczna | |
| Lobelia L. Sp. Pl. 929. 1753 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
.jpg)
Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, w tym także w licznych odmianach ozdobnych, zwłaszcza: lobelia szkarłatna L. cardinalis, lobelia przylądkowa L. erinus, lobelia okazała L. × speciosa. Niektóre gatunki używane są w ziołolecznictwie (np. lobelia rozdęta L. inflata). L. tupa z Chile jest rośliną psychoaktywną i prawdopodobnie halucynogenną[5].
Remove ads
- Pokrój
- Rośliny jednoroczne, byliny, od drobnych, płożących[9], do osiągających 2 m wysokości oraz krzewy o wysokości do 4 m[6]; o wyglądzie drzewiastym – z pniem nierozgałęzionym, grubym, zwieńczonym pióropuszem liści[8].
- Liście
- Skrętoległe[6].
- Kwiaty
- Dwuwargowe, 5 krotne. Kielich składa się z 5 działek[6]. Korona w dole rurkowata, wygięta, rozcięta u góry, zwieńczona wolnymi łatkami, z których dwie tworzą górną wargę, a trzy dolną[6][8]. Płatki w różnych barwach – niebieskie, fioletowe, czerwone, żółte lub białe[6]. Pręcików jest 5, ich pylniki zrastają się w rurkę wokół zgiętej szyjki słupka. Zalążnia dolna lub wpół dolna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami. Pojedyncza szyjka zwieńczona jest dwoma odgiętymi znamionami[6].
- Owoce
- Torebki pękające na szczycie[6].
Remove ads
.jpg)
Enchysia C. Presl, Haynaldia Kanitz, Isolobus A. DC., Laurentia Adans., Mezleria C. Presl, Neowimmeria O. Deg. & I. Deg., Parastranthus G. Don, Rapuntium Mill., Tupa G. Don
- Pozycja systematyczna
Rodzaj w obrębie rodziny dzwonkowatych Campanulaceae klasyfikowany jest do podrodziny Lobelioideae[5]. Wiele rodzajów wyróżnianych tradycyjnie w tej podrodzinie jest zagnieżdżonych w obrębie Lobelia sensu lato[5].
- Lobelia aberdarica R.E.Fr. & T.C.E.Fr.
- Lobelia acrochila (E.Wimm.) E.B.Knox
- Lobelia acuminata Sw.
- Lobelia acutidens Hook.f.
- Lobelia adnexa E.Wimm.
- Lobelia agrestis E.Wimm.
- Lobelia aguana E.Wimm.
- Lobelia alsinoides Lam.
- Lobelia alticaulis Proctor
- Lobelia amoena Michx.
- Lobelia anatina E.Wimm.
- Lobelia anceps L.f.
- Lobelia andrewsii Lammers
- Lobelia angulata G.Forst.
- Lobelia appendiculata A.DC.
- Lobelia aquaemontis E.Wimm.
- Lobelia aquatica Cham.
- Lobelia archboldiana (Merr. & L.M.Perry) Moeliono
- Lobelia archeri N.G.Walsh
- Lobelia ardisiandroidea Schltr.
- Lobelia arnhemiaca E.Wimm.
- Lobelia assurgens L.
- Lobelia aurita (Brandegee) T.J.Ayers
- Lobelia australiensis Lammers
- Lobelia bambuseti R.E.Fr. & T.C.E.Fr.
- Lobelia barkerae E.Wimm.
- Lobelia barnsii Exell
- Lobelia baumannii Engl.
- Lobelia beaugleholei Albr.
- Lobelia benthamii F.Muell.
- Lobelia bequaertii De Wild.
- Lobelia berlandieri A.DC.
- Lobelia blanda E. Wimm.
- Lobelia blantyrensis E.Wimm.
- Lobelia boivinii Sond.
- Lobelia boninensis Koidz.
- Lobelia borneensis (Hemsl.) Moeliono
- Lobelia boykinii Torr. & Gray ex A.DC.
- Lobelia brachyantha Merr. & L.M.Perry
- Lobelia brasiliensis A.O.S.Vieira & G.J.Sheph.
- Lobelia brevifolia Nutt. ex A.DC.
- Lobelia bridgesii Hook. & Arn.
- Lobelia brigittalis E.H L.Krause
- Lobelia burttii E.A.Bruce
- Lobelia cacuminis Britton & P.Wilson
- Lobelia caeciliae E.Wimm.
- Lobelia caerulea Sims
- Lobelia caledoniana C.D.Adams
- Lobelia calochlamys (Donn.Sm.) Wilbur
- Lobelia camporum Pohl
- Lobelia canbyi A.Gray
- Lobelia capillifolia (C.Presl) A.DC.
- Lobelia cardinalis L. – lobelia szkarłatna, stroiczka szkarłatna
- Lobelia carens Heenan
- Lobelia caudata (Griseb.) Urb.
- Lobelia chamaedryfolia (C.Presl) A.DC.
- Lobelia chamaepitys Lam.
- Lobelia cheranganiensis Thulin
- Lobelia chevalieri Danguy
- Lobelia chinensis Lour.
- Lobelia chireensis A.Rich.
- Lobelia christii Urb.
- Lobelia circaeoides (C.Presl) A.DC.
- Lobelia cirsiifolia Lam.
- Lobelia clavata E.Wimm.
- Lobelia cleistogamoides N.G.Walsh & Albr.
- Lobelia cliffortiana L.
- Lobelia cobaltica S.Moore
- Lobelia cochleariifolia Diels
- Lobelia collina Kunth
- Lobelia columnaris Hook.f.
- Lobelia comosa L.
- Lobelia comptonii E.Wimm.
- Lobelia concolor R.Br.
- Lobelia conferta Merr. & L.M.Perry
- Lobelia conglobata Lam.
- Lobelia cordifolia Hook. & Arn.
- Lobelia corniculata Thulin
- Lobelia coronopifolia L.
- Lobelia cubana Urb.
- Lobelia cuneifolia Link & Otto
- Lobelia cyanea E.Wimm.
- Lobelia cymbalarioides Engl.
- Lobelia cyphioides Harv.
- Lobelia darlingensis (E.Wimm.) Albr.
- Lobelia dasyphylla E.Wimm.
- Lobelia davidii Franch.
- Lobelia deckenii (Asch.) Hemsl.
- Lobelia decurrens Cav.
- Lobelia decurrentifolia (Kuntze) K.Schum.
- Lobelia deleiensis C.E.C.Fisch.
- Lobelia dentata Cav.
- Lobelia diastateoides McVaugh
- Lobelia diazlunae Rzed. & Calderón
- Lobelia dichroma Schltr.
- Lobelia dielsiana E.Wimm.
- Lobelia digitalifolia (Griseb.) Urb.
- Lobelia dioica R.Br.
- Lobelia dissecta M.B.Moss
- Lobelia divaricata Hook. & Arn.
- Lobelia djurensis Engl. & Diels
- Lobelia dodiana E.Wimm.
- Lobelia donanensis P.Royen
- Lobelia dortmanna L. – lobelia jeziorna, stroiczka jeziorna
- Lobelia dregeana (C.Presl) A.DC.
- Lobelia dressleri Wilbur
- Lobelia dunbariae Rock
- Lobelia duriprati T.C.E.Fr.
- Lobelia ehrenbergii Vatke
- Lobelia elongata Small
- Lobelia endlichii (E.Wimm.) T.J.Ayers
- Lobelia erectiuscula H.Hara
- Lobelia erinus L. – lobelia przylądkowa, stroiczka przylądkowa
- Lobelia erlangeriana Engl.
- Lobelia eryliae C.E.C.Fisch.
- Lobelia eurypoda E.Wimm.
- Lobelia exaltata Pohl
- Lobelia excelsa Bonpl.
- Lobelia exilis Hochst. ex A.Rich.
- Lobelia fangiana (E.Wimm.) S.Y.Hu
- Lobelia fastigiata Kunth
- Lobelia fatiscens Heenan
- Lobelia fawcettii Urb.
- Lobelia feayana A.Gray
- Lobelia fenestralis Cav.
- Lobelia fervens Thunb.
- Lobelia filicaulis (C.Presl) Schönland
- Lobelia filiformis Lam.
- Lobelia filipes E.Wimm.
- Lobelia fissiflora N.G.Walsh
- Lobelia fistulosa Vell.
- Lobelia flaccida (C.Presl) A.DC.
- Lobelia flaccidifolia Small
- Lobelia flexicaulis Rzed. & Calderón
- Lobelia flexuosa (C.Presl) A.DC.
- Lobelia floridana Chapm.
- Lobelia foliiformis T.J.Zhang & D.Y.Hong
- Lobelia fugax Heenan, Courtney & P.N.Johnson
- Lobelia galpinii Schltr.
- Lobelia gattingeri A.Gray
- Lobelia gaudichaudii A.DC.
- Lobelia gelida F.Muell.
- Lobelia georgiana McVaugh
- Lobelia ghiesbreghtii Decne.
- Lobelia gibbosa Labill.
- Lobelia giberroa Hemsl.
- Lobelia gilgii Engl.
- Lobelia gilletii De Wild.
- Lobelia glaberrima Heenan
- Lobelia gladiaria McVaugh
- Lobelia glandulosa Walter
- Lobelia glaucescens E.Wimm.
- Lobelia glazioviana Zahlbr.
- Lobelia gloria-montis Rock
- Lobelia goetzei Diels
- Lobelia goldmanii (Fernald) T.J.Ayers
- Lobelia gouldii W.Fitzg.
- Lobelia gracillima Welw. ex Hiern
- Lobelia grandifolia Britton
- Lobelia graniticola E.Wimm.
- Lobelia grayana E.Wimm.
- Lobelia gregoriana Baker f.
- Lobelia gruina Cav.
- Lobelia guatemalensis (B.L.Rob. ex Donn.Sm.) Wilbur
- Lobelia guerrerensis Eakes & Lammers
- Lobelia gypsophila T.J.Ayers
- Lobelia hainanensis E.Wimm.
- Lobelia harrisii Urb.
- Lobelia hartlaubii Buchenau
- Lobelia hartwegii Benth. ex A.DC
- Lobelia hassleri Zahlbr.
- Lobelia hederacea Cham.
- Lobelia henodon E.Wimm.
- Lobelia henricksonii M.C.Johnst.
- Lobelia hereroensis Schinz
- Lobelia heteroclita McVaugh
- Lobelia heterophylla Labill.
- Lobelia heyneana Schult.
- Lobelia hilaireana (Kanitz) E.Wimm.
- Lobelia hillebrandii Rock
- Lobelia hintoniorum B.L.Turner
- Lobelia hirtipes E.Wimm.
- Lobelia holotricha E.Wimm.
- Lobelia holstii Engl.
- Lobelia homophylla E.Wimm.
- Lobelia horombensis E.Wimm.
- Lobelia hotteana Judd & Skean
- Lobelia humifusa Phillipson
- Lobelia humistrata F.Muell. ex Benth.
- Lobelia humpatensis E.Wimm.
- Lobelia hypnodes E.Wimm. ex McVaugh
- Lobelia hypoleuca Hillebr.
- Lobelia hypsibata E.Wimm.
- Lobelia illota McVaugh
- Lobelia imberbis (Griseb.) Urb.
- Lobelia imperialis E.Wimm.
- Lobelia inconspicua A.Rich.
- Lobelia inflata L. – lobelia rozdęta, stroiczka rozdęta
- Lobelia innominata Rendle
- Lobelia intercedens (E.Wimm.) Thulin
- Lobelia irasuensis Planch. & Oerst.
- Lobelia irrigua R.Br.
- Lobelia iteophylla C.Y.Wu
- Lobelia jaliscensis McVaugh
- Lobelia jasionoides (A.DC.) E.Wimm.
- Lobelia kalmii L.
- Lobelia kalobaensis E.Wimm. ex Thulin
- Lobelia kirkii R.E.Fr.
- Lobelia knoblochii T.J.Ayers
- Lobelia koolauensis (Hosaka & Fosberg) Lammers
- Lobelia kraussii Graham
- Lobelia kundelungensis Thulin
- Lobelia langeana Dusén
- Lobelia lasiocalycina E.Wimm.
- Lobelia laurentioides Schltr.
- Lobelia laxa MacOwan
- Lobelia laxiflora Kunth
- Lobelia leichhardii E.Wimm.
- Lobelia lepida E.Wimm.
- Lobelia leschenaultiana (C.Presl) Skottsb.
- Lobelia leucotos Albr.
- Lobelia limosa (Adamson) E.Wimm.
- Lobelia linarioides (C.Presl) A.DC.
- Lobelia lindblomii Mildbr.
- Lobelia linearis Thunb.
- Lobelia lingulata E.Wimm.
- Lobelia lisowskii Thulin
- Lobelia lithophila Senterre & Cast.-Campos
- Lobelia livingstoniana R.E.Fr.
- Lobelia lobata E.Wimm.
- Lobelia longicaulis Brandegee
- Lobelia longipedicellata C.E.C.Fisch.
- Lobelia longisepala Engl.
- Lobelia loochooensis Koidz.
- Lobelia lucayana Britton & Millsp.
- Lobelia lukwangulensis Engl.
- Lobelia luruniensis E.Wimm.
- Lobelia luzoniensis (Pers.) Merr.
- Lobelia macdonaldii B.L.Turner
- Lobelia macraeana E.Wimm.
- Lobelia macrocentron (Benth.) T.J.Ayers
- Lobelia macrodon (Hook.f.) Lammers
- Lobelia malowensis E.Wimm.
- Lobelia margarita E.Wimm.
- Lobelia martagon (Griseb.) Hitchc.
- Lobelia mcvaughii T.J.Ayers
- Lobelia melliana E.Wimm.
- Lobelia membranacea R.Br.
- Lobelia mexicana E.Wimm.
- Lobelia mezlerioides E.Wimm.
- Lobelia mildbraedii Engl.
- Lobelia minutula Engl.
- Lobelia modesta Wedd.
- Lobelia molleri Henriq.
- Lobelia monostachya (Rock) Lammers
- Lobelia montana Reinw. ex Blume
- Lobelia morogoroensis E.B.Knox & Pócs
- Lobelia muscoides Cham.
- Lobelia nana Kunth
- Lobelia neglecta Schult.
- Lobelia neumannii T.C.E.Fr.
- Lobelia nicotianifolia Roth ex Schult.
- Lobelia niihauensis H.St.John
- Lobelia nubicola McVaugh
- Lobelia nubigena J.Anthony
- Lobelia nugax E.Wimm.
- Lobelia nummularia Lam.
- Lobelia nummularioides Cham.
- Lobelia nuttallii Schult.
- Lobelia oahuensis Rock
- Lobelia obconica E.Wimm.
- Lobelia occidentalis McVaugh & Huft
- Lobelia oligophylla (Wedd.) Lammers
- Lobelia oreas E.Wimm.
- Lobelia organensis Gardner
- Lobelia orientalis Rzed. & Calderón
- Lobelia origenes Lammers
- Lobelia ovina E.Wimm.
- Lobelia oxyphylla Urb.
- Lobelia paludigena Thulin
- Lobelia paludosa Nutt.
- Lobelia paranaensis R.Braga
- Lobelia parva Badré & Cadet
- Lobelia parvidentata L.O.Williams
- Lobelia parvisepala E.Wimm.
- Lobelia patula L.f.
- Lobelia pedunculata R.Br.
- Lobelia pentheri E.Wimm.
- Lobelia perpusilla Hook.f.
- Lobelia perrieri E.Wimm.
- Lobelia persicifolia Lam.
- Lobelia petiolata Hauman
- Lobelia philippinensis Skottsb.
- Lobelia physaloides A.Cunn.
- Lobelia pinifolia L.
- Lobelia platycalyx (F.Muell.) F.Muell.
- Lobelia pleotricha Diels
- Lobelia poetica E.Wimm.
- Lobelia polyphylla Hook. & Arn.
- Lobelia porphyrea Rzed. & Calderón
- Lobelia portoricensis (Vatke) Urb.
- Lobelia pratiana Gaudich. ex Lammers
- Lobelia pratioides Benth.
- Lobelia preslii A.DC.
- Lobelia pringlei S.Watson
- Lobelia proctorii Argent & P.Wilkie
- Lobelia psilostoma E.Wimm.
- Lobelia pteropoda (C.Presl) A.DC.
- Lobelia puberula Michx.
- Lobelia pubescens Aiton
- Lobelia pulchella Vatke
- Lobelia purpurascens R.Br.
- Lobelia purpusii Brandegee
- Lobelia quadrangularis R.Br.
- Lobelia quadrisepala (R.D.Good) E.Wimm.
- Lobelia quarreana E.Wimm.
- Lobelia rarifolia E.Wimm.
- Lobelia reinekeana E.Wimm.
- Lobelia remyi Rock
- Lobelia reniformis Cham.
- Lobelia reverchonii B.L.Turner
- Lobelia rhombifolia de Vriese
- Lobelia rhynchopetalum Hemsl.
- Lobelia rhytidosperma Benth.
- Lobelia ritabeaniana E.B.Knox
- Lobelia rivalis E.Wimm.
- Lobelia robusta Graham
- Lobelia rotundifolia Juss. ex A.DC.
- Lobelia roughii Hook.f.
- Lobelia rubescens De Wild.
- Lobelia salicina Lam.
- Lobelia sancta Thulin
- Lobelia santa-luciae Rendle
- Lobelia santos-limae Brade
- Lobelia sapinii De Wild.
- Lobelia sartorii Vatke
- Lobelia scaevolifolia Roxb.
- Lobelia scebelii Chiov.
- Lobelia schimperi Hochst. ex A.Rich.
- Lobelia scrobiculata E.Wimm.
- Lobelia seguinii H.Lév. & Vaniot
- Lobelia serpens Lam.
- Lobelia sessilifolia Lamb. – lobelia bezogonkowa, stroiczka bezogonkowa
- Lobelia setacea Thunb.
- Lobelia shaferi Urb.
- Lobelia simplicicaulis R.Br.
- Lobelia simulans N.G.Walsh
- Lobelia sinaloae Sprague
- Lobelia siphilitica L. – lobelia wielka, stroiczka wielka
- Lobelia solaris E.Wimm.
- Lobelia sonderiana (Kuntze) Lammers
- Lobelia spathopetala Diels
- Lobelia spicata Lam.
- Lobelia standleyi McVaugh
- Lobelia stellfeldii R.Braga
- Lobelia stenocarpa E.Wimm.
- Lobelia stenodonta (Fernald) McVaugh
- Lobelia stenophylla Benth.
- Lobelia stenosiphon (Adamson) E.Wimm.
- Lobelia stolonifera Donn.Sm.
- Lobelia stricklandiae Gilliland
- Lobelia stricta Sw.
- Lobelia stuhlmannii Schweinf. ex Stuhlmann
- Lobelia sublibera S.Watson
- Lobelia subnuda Benth.
- Lobelia subpubera Wedd.
- Lobelia sulawesiensis Lammers
- Lobelia sumatrana Merr.
- Lobelia surrepens Hook.f.
- Lobelia sutherlandii E.Wimm.
- Lobelia taliensis Diels
- Lobelia tarsophora Seaton ex Greenm.
- Lobelia tatea (E.Wimm.) E.Wimm.
- Lobelia telekii Schweinf.
- Lobelia telephioides (C.Presl) A.DC.
- Lobelia tenera Kunth
- Lobelia tenuior R.Br.
- Lobelia terminalis C.B.Clarke
- Lobelia thapsoidea Schott ex Pohl
- Lobelia thermalis Thunb.
- Lobelia thuliniana E.B.Knox
- Lobelia tomentosa L.f.
- Lobelia trigonocaulis F.Muell.
- Lobelia tripartita Thulin
- Lobelia trullifolia Hemsl.
- Lobelia tupa L.
- Lobelia udzungwensis Thulin
- Lobelia uliginosa E.Wimm.
- Lobelia umbellifera McVaugh
- Lobelia urens L.
- Lobelia vagans Balf.f.
- Lobelia valida L.Bolus
- Lobelia vanreenensis (Kuntze) K.Schum.
- Lobelia victoriensis P.Royen
- Lobelia villaregalis T.J.Ayers
- Lobelia villosa (Rock) H.St.John & Hosaka
- Lobelia viridiflora McVaugh
- Lobelia vivaldii Lammers & Proctor
- Lobelia volcanica T.J.Ayers
- Lobelia wahiawa Lammers
- Lobelia welwitschii Engl. & Diels
- Lobelia wilmsiana Diels
- Lobelia winifrediae Diels
- Lobelia wollastonii Baker f.
- Lobelia xalapensis Kunth
- Lobelia xongorolana E.Wimm.
- Lobelia yucatana E.Wimm.
- Lobelia yuccoides Hillebr.
- Lobelia zelayensis Wilbur
- Lobelia zeylanica L.
- Lobelia zwartkopensis E.Wimm.
- Lobelia × kauaiensis (A.Gray) A.Heller
- Lobelia × rogersii Bowden
- Lobelia × speciosa Sweet – lobelia okazała, stroiczka okazała
Remove ads
Liczne gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. Ich walorami są ładne kwiaty i ulistnienie. W zależności od gatunku uprawiane są jako rośliny rabatowe i obwódkowe w ogrodach, jako rośliny doniczkowe w wiszących lub stojących pojemnikach. Niektóre gatunki nadają się do obsadzania oczek wodnych[9]. Do częściej uprawianych należą: lobelia szkarłatna L. cardinalis, lobelia przylądkowa L. erinus, lobelia okazała L. × speciosa. Niektóre gatunki używane są w ziołolecznictwie (np. lobelia rozdęta L. inflata). L. tupa z Chile jest rośliną psychoaktywną i prawdopodobnie halucynogenną[5].
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads