Littorina

Littorina (w języku polskim pobrzeżka, brzegówka lub litoryna) – rodzaj niedużych ślimaków morskich o typowym wyglądzie. Bardziej odporne na wysłodzenie gatunki pobrzeżek zamieszkują również Bałtyk. Nie sięgają jednak na teren Polski, docierając jedynie do wybrzeży wyspy Rugii^[3]. Dalej na północ pobrzeżka osiąga wschodni brzeg Bornholmu^[4].

Pobrzeżka

Littorina[1]
Férussac, 1822
Muszle pobrzeżki pospolitej Littorina littorea
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	ślimaki
Podgromada	Caenogastropoda
Rząd	Littorinimorpha
Nadrodzina	Littorinoidea
Rodzina	Littorinidae
Podrodzina	Littorininae
Rodzaj	pobrzeżka
Typ nomenklatoryczny
Turbo littoreus Linnaeus, 1758[2]
Synonimy Algamorda Dall, 1918[2] Algaroda Dall, 1918[1][2] Bacalia Gray, 1840[2] Brevilittorina Golikov, Dolgolenko, Maximovich & Scarlato, 1990 (nomen nudum)[2] Cricostoma Mørch, 1857[2] Ezolittorina Habe, 1958[2] Isonema Hall, 1891[1] Litonia Weinkauff, 1878[1] Litorina Menke, 1828[1] Litormia Moerch, 1849[1] Littorelaea Leach, 1847[2] Littorivage Dall, 1918[1] Neritrema Récluz, 1869 [1][2] Neritoides T. Brown, 1827[1] Neritotrema Wenz, 1939[1] Turbinarius Duméril, 1805[2]
Gatunki
30 gatunków (w tym 12 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Muszle pobrzeżek są stożkowato-kulistawe, przypominające muszle słodkowodnych żyworódek, lecz grubościenne. Wyposażone są w wieczko. Długość ich rzadko przewyższa 2 cm. Pobrzeżki zasiedlają strefy pływów i oprysku u brzegów prawie wszystkich mórz (niektóre gatunki spotyka się również w sublitoralu^[4]). Bytują na twardym podłożu, zarówno skalistym lub kamienistym, jak i na pniach oraz korzeniach w lasach namorzynowych^[3]. Roślinożerne. Rozdzielnopłciowe; w rozwoju spotykana zarówno żyworodność, jak wylęganie się z jaj już ukształtowanych ślimaków oraz wylęganie się larw typu weliger^[4].

Pobrzeżki jadane są od niepamiętnych czasów przez człowieka^[3]. Ślimaki z rodziny Littorinidae wykorzystuje się też do zwalczania glonów, porastających skrzynie, w których hodowane są ostrygi^[4]. Od ślimaków z rodzaju litoryna pochodzi nazwa jednej z faz rozwoju Bałtyku – Morza Litorynowego.

Gatunki

W skład rodzaju Littorina wchodzą następujące współcześnie występujące gatunki^[2]:

• Littorina aleutica Dall, 1872
• Littorina arcana Hannaford-Ellis, 1978
• Littorina brevicula (R.A. Philippi, 1844)
• Littorina compressa Jeffreys, 1865
• Littorina fabalis (W. Turton, 1825)
• Littorina horikawai Matsubayashi & Habe, 1979
• Littorina kasatka D. Reid, Zaslavskaya & Sergievsky, 1991
• Littorina keenae Rosewater, 1978
• Littorina littorea (Linnaeus, 1758) – pobrzeżka pospolita
• Littorina mandshurica (Schrenck, 1862)
• Littorina natica D. Reid, 1996
• Littorina obtusata (Linnaeus, 1758)
• Littorina plena A. Gould, 1849
• Littorina saxatilis (Olivi, 1792)
• Littorina scutulata A. Gould, 1849
• Littorina sitkana R.A. Philippi, 1846
• Littorina squalida Broderip & G.B. Sowerby I, 1829
• Littorina subrotundata (P.P. Carpenter, 1864)

oraz gatunki wymarłe:

• Littorina aktschagylica A.A. Ali-Zade & Kabakova, 1969 †
• Littorina incompleta Deshayes, 1861 †
• Littorina islandica D. Reid, 1996 †
• Littorina melanoides (Deshayes, 1832) †
• Littorina mitis Deshayes, 1861 †
• Littorina monilis (Stilwell & Zinsmeister, 1992) †
• Littorina munieri Bayan, 1873 †
• Littorina petricola Arnold, 1908 †
• Littorina remondii Gabb, 1866 †
• Littorina sookensis B.L. Clark & Arnold, 1923 †
• Littorina submorgani Bohn-Havas, 1973 †
• Littorina variculosa Deshayes, 1861 †

Według bazy WoRMS gatunek Littorina saxatilis został opisany w ponad stu synonimicznych wersjach^[5][6].

Przypisy

1. Littorina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. MolluscaBase eds., Littorina Férussac, 1822, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-09] (ang.).
3. Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, s. 242.
4. Жизнь животных. T. II. Moskwa: "Просвещение", 1988, s. 26–27. ISBN 5-09-000445-5. (ros.).
5. Littorina saxatilis (Olivi, 1792). [w:] WoRMS taxon details [on-line]. WoRMS. [dostęp 2015-03-16]. (ang.).
6. Daniel Cressey: Dolphins, diatoms and sea dragons join census of all known marine life. [w:] Nature: News [on-line]. 2015-03-12. [dostęp 2015-03-16]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia muszli pobrzeżek i ślimaków pokrewnych rodzajów

Kontrola autorytatywna (takson):

• J9U: 987007536779605171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: animal/Littorina
• The Canadian Encyclopedia: periwinkle
• SNL: strandsnegler

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 32783
• GBIF: 2301050
• identyfikator iNaturalist: 48919
• ITIS: 70395
• NCBI: 31213
• identyfikator taksonu Fossilworks: 10068
• CoL: 7P7RD