Kukang mały[3], lori mały (Xanthonycticebus pygmaeus) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny Lorisinae w obrębie rodziny lorisowatych (Lorisidae) zamieszkujący lasy deszczowe południowo-wschodniej Azji. Przez niektórych biologów uważany za podgatunek kukanga większego.
Zasięg występowania
Kukang mały występuje w Laosie, Wietnamie i wschodniej Kambodży (na wschód od rzeki Mekong); dokładna granica na zachodzie niepewna, ale wydaje się być nieobecny (lub przynajmniej bardzo rzadki) na skrajnej zachodniej części równin Mekong[4].
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1907 roku brytyjski przyrodnik John Lewis James Bonhote, nadając mu nazwę Nycticebus pygmaeus[1]. Miejsce typowe to Nha Trang, Wietnam[1][5][6]. Holotyp to młodociany samiec (sygnatura BMNH 1906.11.6.2) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; okaz zebrany 13 listopada 1905 roku przez Josepha Vassala[7].
Kolor futra nie zmienia się w całym zasięgu występowania[4]. Chociaż sympatryczny z Nycticebus bengalensis, nie ma dowodów na występowanie mieszańców[4]. W 2022 roku przeniesiony do nowo utworzonego rodzaju Xanthonycticebus[8].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[4].
Etymologia
Wygląd
Długość ciała (bez ogona) samic 19,5–23 cm, samców 20–23 cm, długość ogona 1,8 cm; masa ciała samic około 428 g, samców około 420 g[10][11]. Krótkie, wełniste futro przybiera barwy od szarobrązowej do rudobrązowej. Na grzbiecie i szyi mogą występować ciemne pasy. Oczy są duże, okrągłe, umieszczone z przodu głowy. Uszy małe, zazwyczaj zakryte futrem. Zwierzę nie posiada ogona. Łapy bardzo silne, wyposażone w przeciwstawny kciuk, palce zakończone paznokciami, z wyjątkiem drugiego palca tylnej nogi zaopatrzonego w pazur.
Tryb życia
Prowadzą nocny tryb życia, dzień przesypiają zwinięte w kłębek. Żyją w luźnych stadach złożonych z 1 samca i kilku samic. Samce agresywnie bronią swego terytorium, jego granice znaczą moczem. Ich głównymi zmysłami są wzrok i węch. Poruszają się zazwyczaj bardzo powoli, mogą na długi czas zastygnąć w bezruchu. Przestraszone jednak potrafią szybko uciec, skacząc z gałęzi na gałąź.
Pożywienie
Ich dieta jest różnorodna. Żywią się owadami, mięczakami, jajami, jaszczurkami, ptakami, małymi ssakami, owocami i innymi częściami roślin.
Rozmnażanie
Lori mały rozmnaża się co 12–18 miesięcy. Samce posiadają haremy złożone z kilku samic. Po trwającej ok. 190 dni ciąży samica rodzi 1–2 młode, które karmi mlekiem przez ok. 9 miesięcy. Małe po narodzinach są w pełni rozwinięte i pokryte futrem. Młode przez jakiś czas podróżują uczepione brzucha matki. Gdy nieco podrosną, samica często zostawia je ukryte wśród roślin. Gdy są już dostatecznie duże, podążają za matką i obserwują ją, ucząc się, jak zdobywać pożywienie. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 9 miesięcy, samce potrzebują na to 17–20 miesięcy.
Status zagrożenia i ochrona
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów od 2020 roku jest zaliczany do kategorii EN (ang. endangered ‘zagrożony’); wcześniej zaliczano go do kategorii VU (ang. vulnerable ‘narażony’)[2]. Człowiek nie poluje na lori małe dla mięsa, głównie z powodu wielkości zwierzęcia. Części ciał tych naczelnych są jednak używane w medycynie naturalnej, lori są także chwytane w celu oswojenia i zamienienia w zwierzęta domowe. Głównym zagrożeniem jest dla nich wycinka lasu. W czasie wojny wietnamskiej wskutek niszczenia lasów gatunek ten niemal wyginął.
Gatunek jest ujęty w I załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[12].
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
