Końskowola (gmina)

Końskowola – gmina miejsko-wiejska w województwie lubelskim w powiecie puławskim.
Siedzibą gminy jest miasto^[4] Końskowola.

Końskowola

gmina miejsko-wiejska
Urząd Miasta i Gminy Końskowola
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	puławski
TERC	0614053
Burmistrz	Mariusz Majkutewicz
Powierzchnia	89,63 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	8902[1]
• gęstość	99,0 os./km²
Nr kierunkowy	81
Tablice rejestracyjne	LPU
Adres urzędu: ul. Pożowska 3a 24-130 Końskowola
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 16[2][3] Liczba miejscowości 16[3]
Położenie na mapie województwa
51°24′34″N 22°03′08″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Urząd Gminy Końskowola

Według danych z 31 marca 2011^[5] gminę zamieszkiwały 9073 osoby. Ma 89,63 km², a gęstość zaludnienia wynosi 101 mieszk./km². Graniczy z następującymi gminami: gminą miejską Puławy oraz z gminami: Żyrzyn, Kurów, Wąwolnica i Kazimierz Dolny. Głównym dochodem mieszkańców gminy jest rolnictwo, w tym sprzedaż róż do Polski i poza granice kraju. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku^[6] gminę zamieszkiwały 8882 osoby.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[7] gmina Końskowola ma obszar 89,63 km², w tym:

• użytki rolne: 84%
• użytki leśne: 9%

Gmina stanowi 9,61% powierzchni powiatu.

Historia

Gmina Końskowola powstała za Królestwa Polskiego – 31 maja 1870^[8] w powiecie nowoaleksandryjskim w guberni lubelskiej w związku z utratą praw miejskich przez miasto Końskowola i przekształceniu go w wiejską gminę Końsko-Wola w granicach dotychczasowego miasta^[9]. Do 1924 roku gmina składała się z samej Końskowoli i była określana jako „osada miejska” (SGKP^[10]) lub „gmina miejska” (w Dz.U. z 1924, lecz w Dz.U. z 1925 i 1933 już jako „gmina wiejska”); 1 stycznia 1925 do gminy przyłączono części obszaru: a) gmin Puławy (wsie: Młynki, Opoka, Pożóg, Starawieś, Witowice, przysiółek Końskowola, majątek Końskwola Poduchowna, folwark Końskowola oraz kolonie: Końskowola nr 1, 2 i 3) i b) Kurów (wieś Sielce, miejscowość Sielce-Młyn i folwark Pólki), przez co gmina stała się gminą wielowioskową^[11]. 9 lipca 1925 część obszaru gminy Końskowola – wieś Pożóg – włączono z powrotem do gminy Puławy^[12]. 1 kwietnia 1933 gminę Puławy zniesiono, a jej obszar (miejscowości Michałówka, Parchatka, Pożóg, Ruda Czechowska, Rudy, Skowieszyn, Włostowice, Wólka Profecka i Wronów^[13]) wcielono do gminy Końskowola^[14]. 17 listopada 1933 do Puław przyłączono z gminy Końskowola wsie: Wólkę Profecką, Włostowice, część wsi Rudy oraz obszary leśne^[15], a 1 stycznia 1951 część gromady Rudy Kolonia (las Ruda Czechowska) oraz część gromady Młynki (gospodarstwo rolne Michałówka oraz obszary leśne)^[16].

Z dniem 29 września 1954 roku gminę zniesiono (w ramach ogólnej reformy reorganizującej administrację wiejską)^[17]. Przywrócono ją 1 stycznia 1973, ponownie w powiecie puławskim; w jej skład weszło 16 sołectw^[18]. 12 października 1973 z gminy Końskowola wyłączono i przeniesiono do gminy Kurów Wygodę, stanowiącą do tej pory część sołectwa Chrząchów^[19]. Po kolejnej reformie administracyjnej, 1 czerwca 1975 roku zniesiono powiaty, w tym puławski (gmina wtedy weszła w skład tzw. „małego” województwa lubelskiego). Reforma administracyjna z 1998 roku przywróciła powiaty i od 1 stycznia 1999 gmina Końskowola ponownie należy do powiatu puławskiego w województwie lubelskim.

Demografia

Dane z 2011:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	9073	100	4622	50,94	4451	49,06
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	101		51		50

• Piramida wieku mieszkańców gminy Końskowola w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Chrząchów, Chrząchówek, Końskowola, Las Stocki, Młynki, Opoka, Pulki, Nowy Pożóg, Stara Wieś, Stary Pożóg, Rudy, Sielce, Skowieszyn, Stok, Witowice, Wronów^[2]

Sąsiednie gminy

Kazimierz Dolny, Kurów, Puławy (miasto), Puławy (gmina wiejska), Wąwolnica, Żyrzyn

Przypisy

1. Gmina Końskowola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Strona gminy. Harmonogram wyboru sołtysów
3. Urząd Statystyczny w Lublinie
4. TERYT
5. Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna.. GUS. [dostęp 2013-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-05)]. (pol.).
6. Gmina Końskowola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24], liczba ludności na podstawie danych GUS.
7. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
8. 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego
9. Postanowienie z 6 (18) marca 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 97)
10. Powiat nowoaleksandryjski (puławski), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 292.
11. Dz.U. z 1924 r. nr 99, poz. 917
12. Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 474
13. Wronów włączono do gminy Puławy z gminy Gołąb 1 stycznia 1925 (vide Dz.U. z 1924 r. nr 99, poz. 917)
14. Dz.U. z 1933 r. nr 21, poz. 156
15. Dz.U. z 1933 r. nr 90, poz. 701
16. Dz.U. z 1950 r. nr 47, poz. 430
17. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
18. Uchwała Nr XXI/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr 12, Poz. 239).
19. Uchwała nr XXVI/114/73 Wojewódzkiej rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1973 r. w sprawie zniesienia, zmiany granic, siedziby i nazw niektórych gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie Nr 13, poz. 127 (12 października)).