Loading AI tools
polski urzędnik konsularny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Konstanty Rokicki (ur. 16 czerwca 1899 w Warszawie, zm. 18 lipca 1958 w Lucernie) – polski urzędnik konsularny, wicekonsul RP w Rydze i Bernie, uczestnik akcji ratowania Żydów z Holocaustu, członek grupy Ładosia[1][2], w której w latach 1941–1943 produkował fałszywe paszporty latynoamerykańskie, które ratowały od wywózki Żydów do obozów zagłady.
Data i miejsce urodzenia |
16 czerwca 1899 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
18 lipca 1958 |
wicekonsul RP w Rydze | |
Okres |
od 1934 |
pracownik poselstwa RP w Kairze | |
Okres |
od 1936 |
wicekonsul RP w Bernie | |
Okres |
od 1939 |
Odznaczenia | |
Urodził się w rodzinie Józefa i Konstancji z d. Pawełkiewicz. Podporucznik kawalerii, prawdopodobnie uczestnik wojny polsko-bolszewickiej dwukrotnie odznaczony za waleczność[3], w 1934 został zakwalifikowany jako oficer rezerwy do I Pułku Strzelców Konnych. 17 sierpnia 1936 Rokicki zawarł małżeństwo z Marią z domu Goldman (Goldmanis). Miał z nią córkę, Wandę Rokicką (1938–2008), późniejszą pracownicę ONZ w Genewie.
W 1931 wstąpił do służby konsularnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W latach 1932–1933 był pracownikiem kontraktowym konsulatu RP w Mińsku, w latach 1934–1936 wicekonsulem w Rydze, a w latach 1936–1938 pracownikiem kontraktowym poselstwa RP w Kairze. Od 1939 do 1945 był wicekonsulem RP w Bernie. Pracował także dla polskiego wywiadu[4].
W latach 1941–1944 wypisał ręcznie, przy pomocy swojego współpracownika Juliusza Kühla, od kilkuset do kilku tysięcy paszportów Republiki Paragwaju, które następnie szmuglowane były do gett okupowanej Polski i ratowały ich żydowskich posiadaczy przed wywózką do obozów zagłady. Paszporty Paragwaju, w odróżnieniu od paszportów innych państw Ameryki Łacińskiej, miały szczególną wartość, ponieważ kraj ten – pod naciskiem Polski i Stolicy Apostolskiej – tymczasowo uznał ich ważność[5].
Pieniądze na przekupywanie konsula honorowego Paragwaju, berneńskiego notariusza Rudolfa Hügliego, pochodziły ze zbiórek organizowanych przez amerykańskich i szwajcarskich Żydów, a także z funduszy przekazywanych przez rząd na uchodźstwie na „opiekę nad uchodźcami”. Listy beneficjentów i ich zdjęcia szmuglowane były do Berna z okupowanej Polski dzięki sieci organizacji żydowskich, w szczególności Agudat Israel i Relico (Relief Committee for Jewish War Victims). Na ich czele stali Chaim Eiss oraz Abraham Silberschein.
Konsul Rokicki odszedł ze służby w 1945 po utworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i osiadł na stałe w Szwajcarii.
Nazwisko Rokickiego przez lata nie pojawiało się w literaturze, choć znalazło się w 1945 w podziękowaniach od Agudat Israel dla polskiego poselstwa obok nazwisk posła Aleksandra Ładosia, Juliusza Kühla oraz Stefana Ryniewicza. Organizacja twierdziła w nim, że bez ich działalności nie udałoby się uratowanie „wielu setek osób”[6]. O roli Rokickiego w akcji ratowania Żydów napisali po raz pierwszy w sierpniu 2017 dziennikarze Mark MacKinnon[7] oraz Zbigniew Parafianowicz i Michał Potocki[8]. W kwietniu 2019 Rokicki został uhonorowany przez Jad Waszem tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata[9].
W czerwcu 2019 został pośmiertnie odznaczony Medalem Virtus et Fraternitas[10][11].
W jednym z dokumentów[12] oraz w artykule MacKinnona[7] występuje wzmianka, że paszporty wypisywali – obok Rokickiego – również Juliusz Kühl i Stefan Ryniewicz. Jest to mało prawdopodobne ze względu na brak doświadczenia konsularnego Kühla i wyższy status Ryniewicza, który był wówczas zastępcą szefa placówki. Ponadto sam Kühl, którego status dyplomatyczny nie był uznawany przez Szwajcarów, wskazał w czasie swojego przesłuchania na Rokickiego, zaś poselstwo nie zaprzeczyło tym twierdzeniom.
W kwietniu 2019 Instytut Jad Waszem poinformował o przyznaniu tytułu Sprawiedliwego wśród Narodów Świata konsulowi Konstantemu Rokickiemu, którego uznał za lidera grupy Ładosia i o przyznaniu wyrazów uznania „konsulom” Aleksandrowi Ładosiowi i Stefanowi Ryniewiczowi[13]. Decyzja zawierająca poważne błędy faktograficzne (Ładoś i Ryniewicz byli przełożonymi Rokickiego, a nie jego podwładnymi i żaden z nich nie był konsulem) spotkała się z protestem rodziny Rokickiego, której przedstawicielka odmówiła przyjęcia medalu do wyjaśnienia sprawy dwóch pozostałych dyplomatów[14]. Decyzja wywołała także reakcję ponad 30 ocalonych przez grupę Ładosia, którzy wystosowali do Jad Waszem list protestacyjny[15]. Również ambasador RP w Szwajcarii Jakub Kumoch, określił decyzję Jad Waszem jako „nieporozumienie”[16], podkreślając, że Rokicki działał pod kierownictwem Ładosia i Ryniewicza[17]. Zaprotestował również jeden z odkrywców grupy Ładosia, polski konsul honorowy w Zurychu Markus Blechner[18].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.