Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Konklawe 10 lipca 1304 – 5 czerwca 1305 – konklawe, które po krótkim pontyfikacie Benedykta XI wybrało na jego następcę Klemensa V.
 | |
| Daty i miejsce | |
| 10 lipca 1304 – 5 czerwca 1305 | |
| Perugia | |
| Główne postacie | |
| Dziekan |
Giovanni Boccamazza (opuścił obrady z powodu choroby) |
|---|---|
| Prodziekan |
Teodorico Ranieri (po opuszczeniu obrad przez Boccamazzę) |
| Kamerling |
Giovanni d'Anagni, bp Spoleto |
| Protoprezbiter | |
| Protodiakon |
Matteo Orsini Rosso (opuścił z powodu choroby) |
| Protodiakon elektorów |
Napoleone Orsini Frangipani (po opuszczeniu przez protodiakona) |
| Wybory | |
| Liczba elektorów • uczestnicy • nieobecni |
|
| Liczba nieelektorów |
2 |
| Wybrany papież | |
 | |
| Bertrand de Got Przybrane imię: Klemens V | |
Krótki, trwający 8 i pół miesiąca pontyfikat Benedykta XI zdominowany został przez konflikt Stolicy Apostolskiej z królem Francji Filipem Pięknym, odziedziczony przez Benedykta XI po poprzedniku Bonifacym VIII. Benedykt XI próbował doprowadzić do załagodzenia sporu, wykonując szereg pojednawczych gestów wobec króla m.in. zdjął z niego ekskomunikę, zezwolił na korzystanie z danin kościelnych przez okres dwóch lat i odwołał zarządzenia wymierzone we Francuzów uczestniczących w porwaniu Bonifacego VIII w Anagni latem 1303 roku. Podtrzymał jednak ekskomunikę nałożoną na królewskiego kanclerza Wilhelma Nogareta, którego uważał za głównego sprawcę tego porwania, i konsekwentnie domagał się jego ukarania. Papieskie ustępstwa król uznał za dowód słabości i zażądał oficjalnego i całkowitego potępienia Bonifacego VIII. Na to Benedykt XI nie mógł się zgodzić, toteż jego polityka nie przyniosła istotnej poprawy stosunków papiestwa z Francją.
Benedykt XI dążył do pojednania także z potężnym rzymskim rodem Colonna, który popadł w konflikt z poprzednim papieżem i udzielał poparcia królowi Francji. W tym celu odwołał ekskomuniki nałożone w 1297 przez Bonifacego VIII na kardynałów Pietra Colonnę i Giacomo Colonnę, nie przywrócił ich jednak do składu Świętego Kolegium ani nie zwrócił skonfiskowanych dóbr.
Benedykt XI zmarł na dyzenterię w dniu 7 lipca 1304 w Perugii. Jego śmierci od początku towarzyszyły pogłoski o otruciu go na rozkaz króla Francji, niezadowolonego ze skali poczynionych przez niego ustępstw.
W konklawe uczestniczyło wszystkich 19 pełnoprawnych kardynałów, jednak czterech z nich musiało je opuścić przed zakończeniem z powodu choroby[1]:
Dziesięciu kardynałów mianował Bonifacy VIII, czterech Celestyn V, dwóch Benedykt XI, po jednym Honoriusz IV, Mikołaj IV i Urban IV.
Ponieważ Pietro Colonna i Giacomo Colonna, mimo zdjęcia ekskomunik, nie uzyskali od Benedykta XI potwierdzenia swych kardynalskich godności, nie zostali dopuszczeni do udziału w konklawe.
Święte Kolegium było podzielone na dwie prawie równe frakcje[3]:
Kardynałowie zebrali się w Perugii na konklawe 10 lipca 1304, trzy dni po śmierci Benedykta XI. Początkowo brało w nim udział 18 kardynałów, Walter Walterburn dotarł dopiero 29 listopada 1304[4]. Z uwagi na fakt, że nie wszystkie obrzędy związane z jego nominacją kardynalską zostały dopełnione, powstał problem, czy ma on prawo do udziału w konklawe. Dziekan Świętego Kolegium Boccamazza zadecydował jednak o dopuszczeniu angielskiego dominikanina do głosowania. Liczba elektorów wzrosła zatem 19, jednak po Bożym Narodzeniu wskutek chorób czterech kardynałów zostało zmuszonych do opuszczenia obrad na stałe, redukując tę liczbę do piętnastu[5]. Byli to Giovanni Boccamazza, Matteo Orsini Rosso, Riccardo Petroni i Walter Walterburn[6]. Chorował także Jean Le Moine, jednak wziął on udział w ostatnim głosowaniu[5].
Z uwagi na silny antagonizm między obydwoma stronnictwami przez blisko 11 miesięcy trwał impas. "Bonifacjanie" głosowali przeważnie na Matteo Orsiniego, a zwolennicy Francji na Napoleone Orsiniego. Prawdopodobnie wysuwano też kandydatury kardynałów Minio, Petroniego i Walterburna. Ten ostatni jako jedyny nie zaliczał się do żadnej z frakcji, co czyniło go potencjalnym kandydatem kompromisowym, ale zaawansowany wiek (79 lat) i zły stan zdrowia przemawiał przeciwko niemu[7]. Przedłużaniu się obrad sprzyjał fakt, że kardynałowie samowolnie zmienili regulamin konklawe, uchylając najsurowsze postanowienia konstytucji Ubi periculum. W lutym 1305 do Perugii przybył król Neapolu Karol II Andegaweński i próbował skłonić elektorów do osiągnięcia porozumienia, ale bezskutecznie. Szybkiego dokonania wyboru nie ułatwiały także groźby ze strony francuskiego kanclerza Nogareta, który niedwuznacznie dawał do zrozumienia, że Francja może użyć siły, jeżeli wybór będzie nie po jej myśli.
W toku obrad czterech kardynałów poważnie podupadło na zdrowiu i musiało opuścić konklawe, co obniżyło liczbę elektorów do 15. Wśród nich był lider partii antyfrancuskiej Matteo Orsini. Jego nieobecność osłabiła jedność partii bonifacjańskiej i ułatwiła działanie stronnictwu przeciwnemu. Ponieważ żaden z kardynałów nie miał szans na uzyskanie większości, kardynał Niccolò z Ostii zaproponował jako kompromis kandydaturę arcybiskupa Bordeaux Bertranda de Got, który z jednej strony uchodził za zwolennika Bonifacego VIII we francuskim episkopacie, ale z drugiej był wasalem Filipa Pięknego. Niccolò przekonał do tej kandydatury kardynała Francesco Caetaniego, co umożliwiło wreszcie dokonanie wyboru. W dniu 5 czerwca 1305 arcybiskup Bordeaux został wybrany na papieża po jedenastomiesięcznej sediswakancji, otrzymując 10 głosów na 15, czyli dokładnie wymagane 2/3. Zagłosowali na niego: Napoleone Orsini Frangipani, Niccolò Alberti, Giovanni Minio, Landolfo Brancaccio, Guglielmo Longhi, Jean Le Moine, Robert de Pontigny oraz trzech z przeciwnej frakcji: Leonardo Patrasso, Pedro Ispano i Francesco Caetani. Pozostałych pięciu (Teodorico Ranieri, Gentile Partino, Francesco Orsini, Giacomo Caetani Stefaneschi i Luca Fieschi), uznając fakt dokonany, dołączyło swe głosy w procedurze akcesu, czyniąc ten wybór jednomyślnym. Także nieobecni kardynałowie, po ogłoszeniu wyników, zadeklarowali swoją zgodę na ten wybór. Jedynie Matteo Orsini początkowo odmówił podpisania dekretu wyborczego. Jego upór, jak się zdaje, trwał jednak krótko, gdyż jego podpis widnieje na dokumencie końcowym, ogłaszającym dokonaną elekcję jako jednomyślną[8].
Elekt przyjął wybór, przybierając imię Klemens V. Wbrew wezwaniom Świętego Kolegium nie przybył jednak do Rzymu na koronację, lecz kazał kardynałom udać się do Lyonu. Tam właśnie został koronowany w dniu 14 listopada 1305, w obecności króla Filipa Pięknego. W czasie uroczystości koronacyjnych doszło do zawalenia się muru, w wyniku czego papież został ranny, a kilka osób (w tym jeden z jego braci) poniosło śmierć. Jak się później okazało, Klemens V nigdy nie zobaczył Rzymu, rezydując cały czas w różnych miejscach Francji (1309 roku osiadł na stałe w należącym do królestwa Neapolu Awinionie) i był pierwszym papieżem okresu tzw. "niewoli awiniońskiej".
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
