Kompania graniczna KOP „Grabów”

Kompania graniczna KOP „Grabów” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.

Kompania graniczna KOP „Grabów”

Historia
Państwo	Polska
Rozformowanie	1939
Organizacja
Dyslokacja	Grabów
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	batalion KOP „Sienkiewicze”

Rozmieszczenie batalionu KOP „Sienkiewicze” w 1931

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych nr 1600/tjn./O.de B/25, w drugim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, w terminie do 1 marca 1925 sformowano 16 batalion graniczny ^[1], a w jego składzie 2 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 9 podoficerów, 5 nadterminowych i 98 żołnierzy służby zasadniczej^{[uwaga 1]}.

W 1939 2 kompania graniczna KOP „Grabów” podlegała dowódcy batalionu KOP „Sienkiewicze”^[2].

Osobny artykuł: kompanie graniczne Korpusu Ochrony Pogranicza.

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[3]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza^[4].

2 kompania graniczna „Grabów” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 30 kilometrów 660 metrów^[5]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Czaban”, „Olnańczyce” i „Milewicze” z komendantury „Jurkiewicze”^[6] .

Strażnice kompanii granicznej „Grabów”

1928-1929[7][8]	1931-1934[6] [9][10]	1938[11]	17 IX 1939[12][13]
dowództwo kompanii
strażnica KOP „Jaśkowicze”	—	strażnica KOP „Jaśkowicze”	1 strażnica KOP „Jaśkowicze”
strażnica KOP „Morocz”[uwaga 2]			2 strażnica KOP „Morocz”
strażnica KOP „Chutor Morockie”		—
strażnica KOP „Grabów”[uwaga 3]			3 strażnica KOP „Grabów”
strażnica KOP „Milewicze”[uwaga 4]		—
-	strażnica KOP „Riasło”[uwaga 5]	—	pluton odwodowy

Kompanie sąsiednie:

• 1 kompania graniczna KOP „Rachowicze” ⇔ 3 kompania graniczna KOP „Lenin” – 1928^[7], 1929^[8], 1931^[6] , 1932^[9], 1934^[10]
• 3 kompania graniczna KOP „Hawrylczyce” ⇔ 3 kompania graniczna KOP „Lenin” – 1938^[11]

Dowódcy kompanii

• kpt. Michał Przybysz (był X 1928 – 28 II 1933 → przeniesiony w stan spoczynku)^[14] 
• kpt. Ludwik Szymański (28 II 1933 – )^[14] 
• kpt. Jan Połowińczak^{[uwaga 6]} (– 1939)
• kpt. Kazimierz Tomasz Grabowski^{[uwaga 7]} (IX 1939)

Uwagi

1. Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 367
2. wieś Morocz, gmina Lenin, powiat łuniniecki, województwo poleskie
3. wieś Grabów, gmina Lenin, powiat łuniniecki, województwo poleskie
4. wieś Milewicze, gmina Lenin, powiat łuniniecki, województwo poleskie
5. futor Raśno, gmina Lenin, powiat łuniniecki, województwo poleskie
6. Jan Połowińczak, kpt. piech., w KOP od 1936. Do mobilizacji dowódca 2 kompanii granicznej „Grabów” baonu KOP „Sienkiewicze”. Przydział mobilizacyjny nieznany. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 742
7. Kazimierz Tomasz Grabowski, kpt. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji adiutant baonu KOP „Orany". We wrześniu 1939 dowódca 2 kompanii granicznej „Grabów”. Wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 719

Przypisy

1. Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.
2. Szubański 2000 ↓, s. 89.
3. Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
4. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
5. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 302.
6. Szkice dyslokacyjne ↓.
7. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/1928.
8. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1929.
9. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 29/1932.
10. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 56/1934.
11. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 89/1938.
12. Prochwicz 2003 ↓, s. 310.
13. Grzelak 2001 ↓, s. 189.
14. Obsada oficerska bg „Sienkiewicze” ↓.

Bibliografia

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. WarszawaPułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)
• Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Sienkiewicze” w latach 1927–1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.