Kompania graniczna KOP „Filipów”

Kompania graniczna KOP „Filipów” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.

Kompania graniczna KOP „Filipów”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1927
Rozformowanie	1939
Organizacja
Dyslokacja	Filipów
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	batalion KOP „Suwałki”

Formowanie i zmiany organizacyjne

Kompania graniczna KOP Filipów sformowana została w strukturze odwodowego batalionu KOP Suwałki.

Osobny artykuł: kompanie graniczne Korpusu Ochrony Pogranicza.

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompania ochraniała pododcinek graniczny, a ten z kolei dzielił się na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[1]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza^[2].

Jako rozgraniczenie odcinka granicznego ze Strażą Graniczną przyjęto linię: słup graniczny nr 202 – Jankielówka – Podworonowo – Sucha Wieś^[3].

Sąsiednie kompanie graniczne

• Straż Graniczna ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Wiżajny” – 1928^[4], 1929^[5], 1932^[6] i 1934^[7]
• Straż Graniczna ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Rutka-Tartak” – 1938^[8]

Struktura organizacyjna

Strażnice kompanii w latach 1928 – 1929^[4][5]

• strażnica KOP „Wiłówka”^[a]
• strażnica KOP „Lipówka”^[b]
• strażnica KOP „Wierciochy”^[c]
• strażnica KOP „Bakałarzewo”^[d]
• strażnica KOP „Filipów”^[e]
• strażnica KOP „Czarne”^[f]
• strażnica KOP „Przerośl”^[g]
• strażnica KOP „Prawy Las”^[h]
• strażnica KOP „Rakówek”^[i]

Strażnice kompanii w 1932^[6] i w 1934^[7][j]

• strażnica KOP „Lipówka” (9,500)
• strażnica KOP „Wierciochy” (11 km)
• strażnica KOP „Bakałarzewo” (9,800 km)
• posterunek stały „Karolin”^[k]
• strażnica KOP „Filipów” (7,500 km)
• strażnica KOP „Czarne” (9 km)
• strażnica KOP „Przerośl” (10 km)
• strażnica KOP „Prawy Las” (6,500 km)
• strażnica KOP „Polulkiemie” (9,400 km)

Strażnice kompanii w 1938^[8]

• strażnica KOP „Lipówka”
• strażnica KOP „Wierciochy”
• strażnica KOP „Bakałarzewo”
• strażnica KOP „Filipów”
• strażnica KOP „Czarne”
• strażnica KOP „Przerośl”
• strażnica KOP „Prawy Las”
• strażnica KOP „Polulkiemie”

Żołnierze kompanii

Dowódcy kompanii^[9]:

stopień	Imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
mjr	Stanisław Godycki-Ćwirko	1927 – VI 1928	kwatermistrz batalionu
kpt	Bronisław Feliks Łoziński	VI 1928 − 21 I 1931	kwatermistrz batalionu
kpt.	Jan Jerzowski	10 IV 1931 − IV 1932
kpt.	Antoni Marciniec	III 1933 − IX 1937
kpt.	Jan Batorski	IX 1937 − II 1939

Uwagi

1. wieś Witówka, gmina Dowspuda, powiat augustowski, województwo białostockie
2. wieś Lipówka, gmina Dowspuda, powiat augustowski, województwo białostockie
3. wieś Wierciochy, gmina Koniecbór, powiat suwalski, województwo białostockie
4. osada Bakałarzewo, gmina Wólka, powiat suwalski, województwo białostockie
5. osada Filipów, gmina Filipów, powiat suwalski, województwo białostockie
6. wieś Czarne, gmina Filipów, powiat suwalski, województwo białostockie
7. wieś Przerośl Nowa, gmina Przerośl, powiat suwalski, województwo białostockie
8. wieś Prawy Las, gmina Przerośl, powiat suwalski, województwo białostockie
9. wieś Rakówek, gmina Wiżajny, powiat suwalski, województwo białostockie
10. W nawiasach podano szerokość ochranianego pododcinka.
11. Dowódcami posterunku stałego „Karolin” byli: kpr. Jan Zawada (do IV 1935), kpr. ndt. Antoni Tarnowski ( IX 1935) i kpr. zaw. Walenty Płachta (od 10 I do 13 XI 1938)

Przypisy

1. Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
2. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
3. Rozkazy organizacyjne Maz. IO ↓, s. 8.
4. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 11/1928.
5. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 11/1929.
6. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1932.
7. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 50/1934.
8. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 81/1938.
9. Ochał 2010 ↓, s. 56-57.

Bibliografia

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. WarszawaPułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
• Artur Ochał: Batalion KOP „Suwałki” 1927–1939. Suwałki: Muzeum Okręgowe w Suwałkach, 2010. ISBN 978-83-61494-24-9.
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
• Rozkazy organizacyjne Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.