Kompania Saperów KOP „Czortków”

Kompania Saperów KOP „Czortków” – pododdział saperów Korpusu Ochrony Pogranicza.

Kompania Saperów KOP „Czortków”

Kompania Saperów KOP „Podole”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1931
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	„Podole”, „Czortków”
Tradycje
Rodowód	Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 4 Brygady Ochrony Pogranicza
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numer	kryptonimowy: 45[a].
Dyslokacja	Czortków
Rodzaj wojsk	saperzy
Podległość	Brygada KOP „Podole” pułk KOP „Czortków”

Formowanie i zmiany organizacyjne

W kwietniu 1928 25 batalion odwodowy sformował w Mostach Wielkich ośrodek wyszkolenia pionierskiego przy 4 Brygadzie Ochrony Pogranicza^[2][3][4]. Z dniem 1 marca 1931 ośrodek został zlikwidowany, a na jego bazie i drużyn pionierskich batalionów utworzona została kompania pionierów „Podole”. Nowo utworzona kompania została tymczasowo rozmieszczona w Czortkowie w pomieszczeniach 25 batalionu^[5]. Dowódcą kompanii został dotychczasowy komendant ośrodka wyszkolenia pionierskiego. Pod względem służbowym kompania podległa dowódcy brygady, a pod względem wyszkolenia specjalistycznego dowódcy korpusu. Jednostką formującą był 25 batalion KOP „Czortków”^[6]. Dla potrzeb formującej się kompanii 63 szeregowców oddelegował 3 pułk piechoty Legionów^[7].

W sierpniu 1934^[b]roku została sformowana kompania saperów typu III dla Brygady KOP „Podole”, jako jej organiczny pododdział^[8].

Rozkazem dowódcy KOP z 23 lutego 1937 została zapoczątkowana pierwsza faza reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza „R.3”^[10]. Jej wynikiem było między innymi ustalenie nazwy kompanii na „kompania saperów KOP «Czortków»”^[11]. Jednostką administracyjną dla kompanii był batalion KOP „Czortków”^[12].

Wiosną 1939 jeden pluton saperów pod dowództwem porucznika Leona Miazgi został przetransportowany w rejon operacyjny Armii „Łódź” i tam włączony w skład 1 pułku kawalerii KOP, jako pluton pionierów^[13].

30 sierpnia 1939 kompania weszła w skład pułku KOP „Czortków”. W kampanii wrześniowej kompania walczyła w obronie Lwowa.

Struktura organizacyjna kompanii

Organizacja pokojowa kompanii saperów typu III^[8]:

• dowódca kompanii
• drużyna gospodarcza
• I pluton saperów a. trzy drużyny
• II pluton saperów a. trzy drużyny

Stan osobowy kompanii wynosił 92 żołnierzy, w tym 3 oficerów, 9 podoficerów i 80 saperów.

Kadra kompanii

Dowódcy kompanii:

• kpt. sap. Edward Paweł Michałowski (11 IV 1933 – 7 VI 1934 → 3 bsap^[14])
• kpt. sap. Eugeniusz Krzemiński^[c]. (7 VI 1934 – VIII 1939 → dowódca saperów 36 DP^[15][16])

Oficerowie:

• por. sap. Leon Miazga^[17]
• ppor. sap. Stanisław Zygmunt Dobosz (29 III 1915 – 1940 Charków)^[18][19]

Uwagi

1. Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP^[1]
2. Cutter w swoich publikacjach, powołując się na dokument „Organizacja kompanii saperów KOP , Ldz.1293/org/tj. z 18 V 1934” podaje, że kompanie saperów zorganizowano w 1934^[8]. Zdaniem Prochwicza informacja ta jest błędna, a właściwa data to rok 1931^[9]
3. Eugeniusz Krzemiński (1899-1940), kpt. sap., w KOP od 1934. Do mobilizacji dowódca kompanii saperów KOP „Czortków”. W kampanii wrześniowej wraz z kompanią brał udział w obronie Lwowa. Po poddaniu Lwowa Armii Czerwonej uwięziony. Więzień obozu w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 728

Przypisy

1. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 427.
2. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 19/1927.
3. Dominiczak 1992 ↓, s. 123.
4. Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 54.
5. Zarządzenie nr L.700/Tjn.Og.Org/31 ↓, s. 10-11.
6. Zarządzenie nr L.700/Tjn.Og.Org/31 ↓, s. 1-2.
7. Zarządzenie nr L.700/Tjn.Og.Org/31 ↓, s. 3.
8. Cutter 2005 ↓, s. 50.
9. Prochwicz 2003 ↓, s. 43.
10. Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 157.
11. Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 3.
12. Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 2 zał. 47.
13. Prochwicz i 4/1994 ↓, s. 5.
14. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 11 kwietnia 1933, s. 95. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 182.
15. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 180.
16. Cutter 2005 ↓, s. 366.
17. Cutter 2005 ↓, s. 358.
18. Rocznik oficerski 1939 s. 255
19. Polscy saperzy polegli w latach 1944 - 2010 s. 41

Bibliografia

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Wybór dokumentów. Warszawa–Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
• Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny. Część II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (150), s. 3-13, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
• Zarządzenie dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie organizacji kompanii pionierów nr L.700/Tjn.Og.Org/31 z lutego 1931.
• Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937. (sygn.177/132.)
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.