Komisariat Straży Celnej „Zbąszyń”

Komisariat Straży Celnej „Zbąszyń” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1928.

Komisariat SC „Zbąszyń”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1921
Rozformowanie	1928
Tradycje
Kontynuacja	Komisariat Straży Granicznej „Zbąszyń”
Organizacja
Dyslokacja	Zbąszyń
Formacja	Straż Celna
Podległość	Inspektorat SC „Międzychód”

Rozmieszczenie placówek Straży Celnej Komisariatu Zbąszyń

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. W 1921 roku w Zbąszyniu stacjonował sztab 1 kompanii 17 batalionu celnego^[4]. Komisariat Straży Celnej „Zbąszyń”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Międzychód”^[5].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[6]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku w jej miejsce powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[7]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Zbąszyń”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej^[8].

Osobny artykuł: komisariat Straży Granicznej „Zbąszyń”.

Służba graniczna

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Celnej „Silna” ⇔ komisariat Straży Celnej „Kopanica” − 1926

Funkcjonariusze komisariatu

Obsada personalna w 1926^[9]:

• kierownik komisariatu – komisarz Franciszek Szulz (Szulc)
• pomocnik kierownika komisariatu – podkomisarz Józef Kucharzewicz

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w 1926 roku^[5]:

• komenda – Zbąszyń
• placówka Straży Celnej „Perzyny”
• placówka Straży Celnej „Nądnia”
• placówka Straży Celnej „Zbąszyń”
• placówka Straży Celnej „Strzyżewo”
• placówka Straży Celnej „Przychodzko”
• placówka Straży Celnej „Prądówka”

Przypisy

1. Dominiczak 1975 ↓, s. 126.
2. Piekarz 2017 ↓, s. 28.
3. Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
4. OdeB batalionów celnych ↓, s. 17bc.
5. Kozłowski 2012 ↓, s. 27.
6. Kula 1994 ↓, s. 40.
7. Goryński 2012 ↓, s. 226.
8. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22.
9. Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 195.

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
• Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 110/350 i 110/351)