Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Białogardzie

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Białogardzie – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Białogard, diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, w Białogardzie, w województwie zachodniopomorskim. Mieści się przy ulicy Najświętszej Marii Panny.

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Białogardzie

nr rej. A–453 z dnia 25 września 1954[1]
kościół parafialny
widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Miejscowość	Białogard
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Białogardzie
Wezwanie	Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Wspomnienie liturgiczne	8 września
Historia Data rozpoczęcia budowy początek XIV wieku Data zakończenia budowy 1880 (wieża) Poprzednie wyznanie luteranizm (do 1945)
Dane świątyni Styl gotyk Wieża kościelna • liczba wież 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 3 Organy • liczba głosów • liczba manuałów 43 3+P
Położenie na mapie Białogardu Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Białogardzie
Położenie na mapie Polski Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Białogardzie
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Białogardzie
Położenie na mapie powiatu białogardzkiego Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Białogardzie
54°00′18″N 15°59′29″E

Historia

Kościół ok. 1900 roku

Świątynia została wybudowana na początku XIV stulecia w czasie budowy murów miejskich. Wielokrotnie była niszczona przez liczne pożary (1506, 1517, 1677 rok). W latach 1838–1840 została gruntownie odrestaurowana. Kolejny remont miał miejsce w latach 1912–1913^[2].

16 lutego 2022 wskutek wichury przechyliła się iglica wieży kościoła^[3]. Podczas prac zabezpieczających, w kuli pod iglicą znaleziono butelkę z bardzo dobrze zachowanymi dokumentami z 1910 roku – m.in. egzemplarzami lokalnych gazet oraz zdjęciami i pocztówkami przedstawiającymi budowle Białogardu^[2].

Architektura

Jest to budowla murowana, wzniesiona z cegły wątkiem wendyjskim, na fundamencie kamiennym. Reprezentuje typ kościoła bazylikowego o trzech nawach z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Od zachodu przylega do świątyni wieża o czterech kondygnacjach, wzniesiona na rzucie kwadratu. Od strony północnej, przy prezbiterium mieści się zakrystia, przy zachodnim przęśle nawy północnej – kaplica. Sklepienie nawy głównej jest podparte przez ośmioboczne filary. Dach nawy głównej posiada kształt dwuspadowy, nad nawami bocznymi – pulpitowy. Kościół pokryty jest dachówką. Wieża, posiadająca szeroki portal jest pokryta neobarokowym hełmem miedzianym i została wybudowana w 1880 roku.

Wyposażenie

Ołtarz główny w stylu barokowym pochodzi z początku XVIII stulecia. Ambona z 1688 roku reprezentuje typ klasyczny pomorski. Zespół witraży pochodzi z początku ubiegłego stulecia. Wewnętrzne polichromie wykonane zostały po 1945 roku^[4].

Organy

Organy z 1775 roku zostały wykonane przez firmę Marx z Berlina. W 1913 roku ich przebudowy dokonała firma Barnim Grüneberg. Instrument posiada pneumatyczną trakturę gry^[5][6].

Dyspozycja instrumentu:

Manuał I	Manuał II	Manuał III	Pedał
1. Trompete 8'	1. Krummhorn 8'	1. Oboe 8'	1. Puzon 16'
2. Dolce 8'	2. Gemshorn 8'	2. Aeoline 8'	2. Contrabass 16'
3. Hohlflöte 8'	3. Rohrflöte 8'	3. Voix cel. 8'	3. Echobass 16'
4. Gamba 8'	4. Quintade 8'	4. Gedakt 8'	4. Subbas 16'
5. Prinzipal 8'	5. Prestant 4'	5. Quinte 1 1/3'	5. Quintbass 10 2/3'
6. Oktave 4'	6. Rohrflöte 4'	6. Salicet 2 2/3'	6. Octavbass 8'
7. Spitzflöte 4'	7. Nasard 2 2/3'	7. Liebl. Gedakt 16'	7. Cello 8'
8. Quinte 2 2/3'	8. Mixtur 4x	8. Fugara 4'	8. Bassflöte 8'
9. Octave 2'	9. Schwiegel 2'	9. Flauto traverse 4'	9. Choralbass 4'
10. Sifflöte 1'		10. Progressio Harmonica 2-3x	10. Nachthorn 2'
11. Cornet 3-4x			11. Mixtur 3x
12. Principal 16'
13. Mixtur 6x

Dzwony

Ze znajdujących się pierwotnie w wieży pięciu dzwonów odlanych z brązu, cztery największe zostały zdjęte w 1917 roku i zostały przetopione na materiał amunicyjny. Trzy obecne dzwony odlane z żeliwa pochodzą z 1922 roku^[4][7].

Dane dzwonów^[7]

	Waga	Ton	Średnica (cm)	Rok odlania	Odlewnia
Mały dzwon	ok. 750 kg	gis'	123 cm	1922	Schilling & Lattermann, Morgenröthe - Rautenkranz
Średni dzwon	ok. 1500 kg	e'	157 cm
Duży dzwon	ok. 2800 kg	cis'	188 cm